skanowanie0003 (187)

6. Stale i stopy żelaza o szczególnych własnościach,

NORMALIZACJA STALI » STOPÓW ŻELAZA O SZCZEGÓLNYCH WŁASiSIÓŚCIą^B

Szczególne własności, zwłaszcza fizyczne, często wykazują stale klasyfikowane w normach jako niskostopowe specjalne lub nawet stale niestopowe, w tym nm przykład stale magnetycznie miękkie (porównaj rozdz. 6.8).

Duża część stali o szczególnych własnościach należy jednak do klasy stali me-rdzewnych, czyli według PN-EN 10020:2003 zawierających al0,5% Cr i <1,3* C (porównaj rozdz. 2.5). Dotyczy to zwłaszcza stali do pracy w wysokiej tempo* turze oraz stali odpornych na korozję (porównaj rozdz. 6.3 i 6.5). Zasady dotyczące nazewnictwa stali nierdzewnych oraz stali odpornych na korozję, konsekweiB nie stosowane w książce, opisano w rozdziale 2.5;

6.S. Stale do pracy w podwyższonej temperaturze

WYMAGANIA STAWI AM E STALOM

PO PRACY W PODWYŻSZONEJ TEMPERATURZE__

Stale stopowe do pracy w temperaturze podwyższonej do ok. 600°C są stosoJ wane w energetyce na urządzenia ciśnieniowe, głównie na walczaki kotłów paro-j wych, rury kotłowe i przegrzewaczowe, do budowy turbin parowych, wodnych i gazowych, na armatury kotłów i turbin, zbiorniki ciśnieniowe i inne urządzenia energetyki konwencjonalnej i jądrowej oraz przemysłu chemicznego.

Ze względu na szczególne warunki pracy - oprócz określonych własności Wytrzymałościowych i ciągliwych w temperaturze pokojowej - stale te cechują się wymaganymi własnościami w temperaturze podwyższonej. Zjawiska zachodzą* w stali w temperaturze podwyższonej powodują bowiem z reguły zwiększenie plastyczności, w wyniku czego odkształcenie trwałe zależy od trzech czynników: naprężenia a, czasu działania obciążenia t i temperatury T. Gdy czynnik czasu nie działa jeszcze istotnie na odkształcenie trwałe stali, podstawę do oceny własnośiJ stali stanowi granica plastyczności R^Te lub R¹^ ₂ albo wytrzymałość R^Tm (rys. 6.1), wyznaczane w próbie rozciągania w temperaturze T. W temperaturze wyższej od temperatury granicznej T_g (rys. 6.1) stałe obciążenie powoduje ciągle postępują*

§| Ru200pop_| ^e^i^u20000q_

—r; -	Rjmin	m -	i2i|y	I A
			Rjioa	^300 i	|Ru20C	□00
				9 i \	X

0    100    200    300 400 T_g5Q0 600 700

TEMPERATURA, T (°C)

g 300

0

1    200

o

CU ł- a

CC

o 100 o a o o

ł-

t-r-

oc

i-" o

i

Rysunek 6.1

Zależność granicy plastyczności R_e^T, czasowej wytrzymałości na pełzanie Rj_ti czasowej granicy pełzania R/_t stali 10CrMo9-10 od temperatury badania, T_g - temperatura graniczna

200