skanuj0172 (7)

Zadanie 4

a)    Ile gramów bezwodnej glukozy należy odważyć, aby wykonać 50 litrów izoosmotycznego (300 mOsm/1) roztworu glukozy? (masa cz. glukozy = 180,16)

b)    Ile gramów chlorku sodu należy odważyć, aby wykonać 20 litrów roztworu hipotonicznego o osmolowości 150mOsm/l? (masa cz. NaCl 58,45)

PRZYKŁADY RECEPT

l.Rp.

Natrii chlorati isotonica iniectio 1000,0 ml

Izotoniczny roztwór chlorku sodu jest najprostszym i najtańszym płynem krwiozastępczym i środkiem nawadniającym. Jest to jednak niedoskonała namiastka płynów ustrojowych. Nie wykazuje lepkości i nie wywiera ciśnienia onkotycznego. Po podaniu dożylnym tylko przez krótki czas utrzymuje się w świetle naczyń, po czym przenika do tkanek. Ma szerokie zastosowanie w lecznictwie, dlatego jest jednym z częściej przygotowywanym preparatów w aptekach szpitalnych.

Do przyrządzania fizjologicznego roztworu chlorku sodu należy używać substancji o wysokim stopniu czystości (w aptekach szpitalnych używa się chlorku sodu cz.d.a.). Chlorek sodu powinien być pobrany z opakowań szczelnie zamkniętych, zapewniających jego czystość. Substancja powinna być jałowa i apirogenna. Izotoniczne roztwory chlorku sodu stanowią pożywkę dla drobnoustrojów i należy je wykonywać szczególnie starannie, aby nie dopuścić do zanieczyszczenia preparatu. W celu zabicia drobnoustrojów i zniszczenia substancji gorączkotwórczych należy chlorek sodu wyprażyć w temp. 200°C przez lh lub w temp. 250°C przez 30 minut.

Wykonanie recepty

Chlorek sodu (9g) rozpuścić w wodzie do wstrzykiwać, roztwór przesączyć przez sączek klarujący, rozlać do butelek po 200ml. Butelki zamknąć korkami gumowymi i wyjaławiać w autoklawie w temp. 122°C±2°C przez 20 minut przy nadciśnieniu 101,4 kPa.

Izotoniczny roztwór chlorku sodu jest bezbarwną, przezroczy stą cieczą o pH 5,8-7,5.

Zadanie I: Oblicz stężenie mmol/1 i mEq/l jonów Na⁺ i Cf oraz wartość ciśnienia osmotycznego (mOsm/1) w tym roztworze.

Zadanie 2: W aptekach szpitalnych wykonywany jest również roztwór chlorku sodu 0,45% oraz 10% (warunki wyjaławiania jak powyżej). Oblicz ciśnienie osmotyczne tych roztworów.

2. Rp.

5% Glucosi infundibilium 1000,0ml

Roztwory glukozy do infuzji stosowane są w następujących stężeniach: 5% (najczęściej przyrządzany w aptekach), 10%, 20%, 40%, 50%, 65% i 66,0%. Roztwory glukozy w wyższych niż 5% stężeniach stosowane są jako środki moczopędne i odwadniające. Glukoza powoduje odpęcznienie koloidów (1 mol glukozy wiąże 6 mmoli wody), odciąga wodę z tkanek i wywołuje hydremię z następową diurezą przyczyniając się do zmniejszenia obrzęków. Sposób przyrządzania tych roztworów nie odbiega od techniki wykonania izotonicznego (tj. 5%) roztworu glukozy.

Roztwór glukozy jest dobrą pożywką dla rozwoju bakterii, dlatego należy zachować wielką ostrożność, aby nie zakazić roztworu i wykonać go w możliwie najkrótszym czasie, licząc od rozpuszczenia substancji do sterylizacji roztworu.

Roztwory glukozy w czasie termicznego wyjaławiania ulegają rozkładowi z równoczesnym powstawaniem żółtobrunatnego zabarwienia w środowisku obojętnym lub zasadowym, a nawet słabo kwaśnym, przy czym stopień rozkładu jest proporcjonalny do pH roztworu, temperatury i czasu ogrzewania. W procesie termicznego wyjaławiania roztworów glukozy powstaje 5-HMF (5-hydroksymetylofurfural) przez odłączenie 3 cząsteczek wody od cząsteczki glukozy. Glukoza może także ulegać utlenieniu do kwasu D-glukonowego i kwasu glukuronowego. FPIV proponuje zachowawczą metodę wyjaławiania roztworów glukozy (w temp. 105°C przez 30 min.), podczas gdy inne źródła zalecają wyjaławianie w temp. 110°C, a nawet 120°C przez 20 minut. Żółknięcie roztworów (tzw. karmelizowanie) następuje szczególnie szybko w środowisku zasadowym, a nawet już słabo kwaśnym, przy pH wyższym niż 5,5. Dlatego do sporządzania roztworów glukozy należy używać pojemników ze szkła o dobrej jakości (nieoddającego alkaliów). Roztwory glukozy podczas ogrzewania zmieniają odczyn na bardziej kwaśny na skutek powstawania pochodnych o charakterze kwasów.

Preparat ten wg FPVi jest bezbarwnym, przezroczystym płynem o pH 3,5-6,5. Roztwory zawierające 20% i więcej glukozy mogą mieć jasnożółtawe zabarwienie.

5% roztwór glukozy stosowany jest jako płyn odżywczy.

Wykonanie recepty

Sporządzając roztwory glukozy, należy zwrócić uwagę, że FPVI zaleca stosowanie glukozy bezwodnej o m.cz. 180,16. Inne farmakopee wprowadziły glukozę uwodnioną (z 1 cząsteczką wody krystalizacyjnej, m.cz. 198,3). Do aptek dostarczana jest również glukoza z importu,

72