skrypt040

41

temperaturach ujemnych oleje te winny zachowywać małą lepkość. Oleje >wc służą do izolowania i chłodzenia kabli elektroenergetycznych. Oleje owe winny posiadać wysoką lepkość i zapewniać skuteczną impregnacje rów izolacyjnych. Winny być także odporne na utlenianie, odznaczać się mi własnościami gazowymi i wysoką odpornością na starzenie. Oleje ensatorowe mają zbliżone własności do olejów kablowych o małej lepko-z tą różnicą, że pod wpływem pola elektrycznego winny gazy pochłaniać, a wydzielać [46].

Oleje mineralne ulegają w trakcie eksploatacji starzeniu. Polega ono na rszaniu się izolacyjnych właściwości olejów. Decydujący wpływ na starze-olęju wywierają: tlen. temperatura, silne pole elektryczne, obecność katali-orów np. miedzi, różne postacie wody. Zestarzony olej można doprowadzić pierwotnych właściwości poprzez mechaniczne lub chemiczne oczyszczenie generację). Regenerację przeprowadza się kwasem siarkowym, ługiem i zie-liami odbarwiającymi. Wykorzystanie zregenerowanych olejów jest jednak ograniczone do urządzeń mniej ważnych i jest obwarowane licznymi ograniczeniami 1181.

Przy pracy z olejami izolacyjnymi zawsze należy mieć na uwadze względy ekologiczne. Oleje przepracowane winny być zdane do rafinerii jako złom olejowy. W żadnym wypadku olej nie może przedostać się do gruntu i wody, gdyż powoduje on groźne i długotrwałe ich skażenie. Ponadto przy olejach mineralnych winny być określone stężenia znajdujących się w nich policyklk/uwli węglowodorów aromatycznych (PAII), które stanowią groźne dla środowiska zanieczyszczenia o rakotwórczym oddziaływaniu. Zagadnienie toksyczności jest znacznie hardziej istotne przy pracy z olejami syntetycznymi. Zasadniczymi wadami syntetycznych olejów ty pu PCB jest toksyczność i brak zdolności do biodegradalności. Związki te mogą się kumulować w organizmach ludzi i innych organizmach żywych. Aktualne przepisy Unii Europejskiej i w ślad za nimi przepisy krajowe, całkow icie zabraniają stosowania tego typu związków w układach izolacyjnych. Należy jednak liczyć się z tym, że oleje PCB obecnie nie stosowane w urządzeniach nowych, mogą się jeszcze znajdować w starych kondensatorach i transformatorach rozdzielczych będących w eksploatacji.

2.2. RODZAJE I PRZEGLĄD ZASTOSOWAŃ OLEJÓW SYNTETYCZNYCH

W miarę rozwoju chemii, począwszy od lat trzydziestych, szerokie wy korzystanie w kondensatorach znalazły syciwa syntetyczne - chlorowane dwufenyle. Najpierw wprowadzono pięciochlorodwnfenyl. potem trójchlorodwufenyl, pod ogólną nazwą oleje PCB i różnymi nazwami handlowymi, np. Askarel, Clopfen. Pyralen. Sowoł. Oleje te charakteryzowały się dużą przenikalnością elektryczną (5 + 6) oraz stabilnością parametrów elcktroizolacyjnych w silnym polu elektrycznym - właściwościami bardzo korzystnymi dla izolacyjnej techniki kondensatorowej. Niepalność olejów PCB spowodowała również, że w latach