SNB14132

- ..r-f trotylem tactoóoiogtczny. Orf ^awiska zmienoe w ^ ******* Sdy chodzi o

= SS^HÓbpodbóĄŚS-^*3» ws*fc°"=* <&° się igać wsysa,,,

eta ga pet&oęla. Ucz jest zzpewje zadumą fiJozofi^,^^**. u» aad jego rnncnofeią    _

O MOŻLIWOŚCIACH WYCHOW ANIA

1. DZIEDZICTWO

Zasadniczy aksjomat pedagogiki jest oczywisty, istnieje system wiedzy nakierowany na świadome działanie, którego celem ostatecznym jest rezultat społeczny zwany wychowaniem. Oznacza to, iż zakłada się explicite, iż zjawisko wychowania jest faktem ontologicznym istniejącym bezspornie. Już w zapisach historycznych o kosmogonii i rozważaniach o geogonii jest mowa o tym, że jest wśród rodu ludzkiego takie zdarzenie, które wszędzie jest obecne, a dotyczy przekazu z dziada na dziada z wnuka na wnuka, z brata na brata - to: ahl el kitab, jak głosi przekaz kotanu - to mądrość życiowa. Ta mądrość życiowa to w dzisiejszym rozumieniu najszerzej pojęte wychowanie. H. i J. Marrou wydali znakomite opracowanie z historii wychowania w starożytności, które dostarcza obfitości myśli i wzorów wychowania w danym świecie.¹ Głębsza analiza tego dzieła ukazuje momentami pewne kwestie sporne. Na stronie dziewiętnastej tegoż opracowania czytamy np. stwierdzenie, że „wychowanie jest zjawiskiem wtórnym wobec cywilizacji”.² I nieco dalej czytamy, że „cywilizacja musi osiągnąć pewien poziom, aby wychowanie nabrało formy dojrzałej” (resp. — klasycznej)/

Otóż obydwa powyższe przytoczone stwierdzenia są antytezą, tego co głosi autor niniejszej pracy. Przecież, aby osiągnąć wyższy poziom cywilizacji bądź kultury, wymagany jest uprzednio właśnie wzrost poziomu wychowania, a nie odwrotnie, jak twierdzą to H. i J. Marrou Ponadto autorzy ci dosyć często mylą ze sobą pojęcia cywilizacji i kultury, które nie są ze sobą tożsame.⁵ Historycy wychowania zgodni są co do tego, iż proces wychowania przesuwał się w skali historycznej od modelu wychowania cielesnego ku wzorom klasycznym, bardziej humanistycznym Wychowanie homeryckie czy spartańskie było nakierowane „paramilitarnie” (jjółrycersko). W okresie helleńskim było bliższe wzorcom klasycznym. W miarę upływu czasu, rozwoju nauki i kultury obserwujemy