SNC00213

^Art-⁷¹    _n-......................MjŁ

mości, wprowadzono tryb postępowania przed samorządowym kolegium odwoławczym dla wniosku wieczystego użytkownika o ustalenie, że podwyższenie przez rejonowy organ rządowej administracji ogólnej (zarząd gminy) — w drodze wypowiedzenia - opłaty za użytkowanie wieczyste jest nieuzasadnione albo uzasadnione w mniejszej wysokości, a także dla żądania obniżenia opłaty na skutek zmniejszenia się wartości gruntu. Do postępowania przed kolegium miały zastosowanie odpowiednio przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. Prawomocne orzeczenie kolegium lub ugoda zawarta przed kolegium zyskały moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego oraz podlegały wykonaniu w drodze egzekucji sądowej. Od orzeczenia kolegium nie przysługiwał środek odwoławczy w postępowaniu administracyjnym, natomiast strona mogła wnieść sprzeciw równoznaczny / żądaniem przekazania sprawy do sądu powszechnego, właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Wprowadzenie cywilistycznej instytucji wypowiedzenia do spraw związanych z aktualizacją opłat i otworzenie drogi postępowania sądowego także w sprawach rozstrzyganych w pierwszym etapie w postępowaniu administracyjnym szczególnie podkreślają traktowanie przez ustawodawcę wieczystego użytkowania jako instytucji prawa cywilnego, z tym tylko zastrzeżeniem, że określona kategoria spraw cywilnych dotycząca spraw o wysokość opłat została przekazana do rozpoznania w postępowaniu przed organem samorządowym. Jeśliby zatem użytkownik — z pominięciem tej drogi - wystąpił przed sądem powszechnym z powództwem o ustalenie, że wypowiedzenie wysokości opłat dokonane przez organ rządowej administracji ogólnej (zarząd gminy) było nieuzasadnione albo domagałby się obniżenia opłat ze względu na zmniejszenie się wartości gruntu, to takie pozwy podlegałyby odrzuceniu na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. ze względu na niedopuszczalność — na tym etapie drogi sądowej. Natomiast odnośnie do roszczeń Skarbu Państwa (gminy), należy rozróżnić dwie sytuacje, a mianowicie, gdy w postępowaniu przed kolegium wydano tytuł egzekucyjny, poświadczający istnienie wierzytelności z tytułu opłaty, oraz gdy użytkownik nie wszczął takiego postępowania, ale równocześnie zaniechał świadczenia opłaty ustalonej w drodze prawnej. Jeśliby Skarb Państwa (organ gminy) w pierwszym wypadku - wystąpił do sądu z pozwem o zapłatę, to dla uzyskania zasądzenia powództwa musiałby ponadto wykazać, że ma konkretny interes prawny w otrzymaniu wyroku, mimo posiadania tytułu egzekucyjnego wydanego w postępowaniu administracyjnym, co praktycznie trudne jest do zrealizowania. W drugim wypadku zaś droga sądowa jest od początku dopuszczał* na. W ustawie nie ma przepisu, który zawierałby upoważnienie dla organu Skarbu Państwa (gminy) do poświadczenia w decyzji administracyjnej obowiązku świadczenia opłaty, mającej moc administracyjnego tytułu egzekucyjnego. Sprawa o zapłatę opłaty jest sprawą z zakresu prawa cywilnego, nie przekazaną do rozpoznania innemu poza sądem powszechnym - organowi (art. 2 k.p.c.).

4. Obowiązek płacenia rocznej opłaty obciąża każdego użytkownika wieczyt-lego bez wzglądu na lo, czy prawo użytkowania wieczystego nabył bezpośrednio

od Skarbu Państwa lub gminy, czy też od osoby, której prawo to już przysługiwało. Opłata roczna jest immanentnie związana z prawem użytkowania nieczystego i nabywca tego prawa w drodze kontraktu nie może się zasłaniać brakiem wiedzy zarówno co do istnienia samego obciążenia prawa opłatą roczną, jak i jej wysokości. Odnosi się to w równym stopniu do podwyższonej opłaty rocznej w wyniku aktualizacji, przewidzianej art. 77 ust. I, jeżeli wyczerpany został tryb odwoławczy przez wieczystego użytkownika, wobec którego właściciel (Skarb Państwa, gmina) skierował wypowiedzenie dotychczasowej opłaty i tzw. ofertę przyjęcia nowej jej wysokości.

5.    Art. I8a ustawy z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczych (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 33, poz. 388) dodany przez ustawę z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zmianie ustawy o jednostkach badawczo-rozwojowych (Dz.U. Nr 75. poz. 467). nie zawiera uprawnienia dla organów administracji publicznej do orzekania w drodze decyzji o zwolnieniu jednostek badawczo-rozwojowych z opłat za użytkowanie wieczyste gruntów stanowiących własność Skarbu Państwa lub gminy. Redakcja tego przepisu (.Jednostki badawczo-rozwojowe są zwolnione z opłat z tytułu użytkowania wieczystego...”) daje podstawy do twierdzenia, że zwolnienie z opłat za użytkowanie wieczyste jednostek, które są w nim wymienione, następuje / mocy prawa. Przepis ten nie nadaje też organom administracji publicznej uprawnienia do stwierdzenia w drodze decyzji deklaratoryjnej wystąpienia skutku prawnego w postaci zwolnienia jednostek badawczo-rozwojowych z opłat za użytkowanie wieczyste.

6.    Wymieniona w ust. I art. 71 u.g.n. i w art. 238 k.c. opłata za użytkowanie wieczyste za rok, w którym nastąpiło przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności, nie podlega zaliczeniu na poczet opłaty wymienionej w art. 4 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego przysługującego osobom fizycznym w prawo własności (jedn. tekst: Dz. U. z 1999 r. Nr 65, poz. 746 z późn. zm.), bez względu na termin złożenia wniosku o przekształcenie, jak również na datę wydania konstytutywnej decyzji o przekształceniu oraz formę (jednorazową bądź ratalną) uiszczenia opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste (wyrok NSA z dnia 8 października 1999 r., II SA/Wr 2367/98, ONSA 2000. nr 4, poz. 155). Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że ustawa z dnia 4 września 1997 r. przyjmuje jako zasadę odpłatność przekształcenia. Wyjątki od tej reguły wylicza enumeratywnie art. 6 tejże ustawy. Skoro ustawodawca przyjmuje jako zasadę odpłatność przekształcenia, należy uznać, że jego wolą było ..zrekompensowanie" dotychczasowemu właścicielowi (Skarbowi Państwa lub gminie) z jednej strony utraty przysługującego ma do nieruchomości gruntowej prawa własności, a z drugiej — stałego dopływa znaczących kwot z tytułu swoistego wynagrodzenia za korzystanie z cudzej rzeczy w postaci rocznej opłaty za użytkowanie wieczyste. Art. 233 k.c. daje użytkownikowi wieczystemu możliwość korzystania z gruntu / wyłączeniem innych osób w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecz-

221