SNV36333

wia się w jego utworach nieoryginalnych w przekładach i |_lrz !— zwłaszcza zaś w mistrzowskich parafrazach bajek Lu Fontaine'u. Ch^

się to wydać dziwne, łatwo spostrzec w talencie autora Sofijówki

noc

pewna

przypominającą Słowackiego. Obydwaj zdolni byli tworzyć doskonała?*

r

"1.1

"to

---;---;-

utworów innych wybitnych poetow (Słowacki, jak wiadomo, próbowiJ

niejednokrotnie). Znacznie więcej łączyło jednak Trembeckiego czein, który uważał go za suwerennego władcę polszczyzny i patronu!

\U

%

33

własnej muzy (nie tylko w jej klasycystycznych początkach). Póki obu poetów widoczne jest w warstwie językowej ich utworów, wj^ słownictwie obejmującym archaizmy i regionalizmy, w trufnościl

i porównań, w oryginalności rymów, w zdolności do tworzenia gnomie*^

formuł o wielkiej sile wyrazu. Wspólną cechą języka Trembeckiego i

kiewieza jest zmysłowość i konkretność, plastyczność i swoista gęstość, możn

powiedzieć ciężar słowa. Autor Pana Tadeusza dał w Prelekcjach par\

świadectwo niezmiennego uznania dlu maestrii'Trembcckiego-stylisty: „(w | nujbieglejszy i najbardziej skończony, jaki kiedykolwiek był w SłowiuiW. źnie [...] był prawdziwym Grekiem z czasów Peryklesa albo hteinnikiem /epok Augusta, Słowianie z jego dzieł mogą mieć dokładne wyobrażenie o stylu starożytnych".

W opracowaniach poświęconych poezji Trembeckiego wspomina się często o szerokiej skali jego muzy, o tym, że równe mistrzostwo ujawniał w misternych formach rokokowych i w opisach form bujnych i rozrosłych, w przedstawianiu delikatnego wdzięku oraz. nieujarzmionej energii. Ciekawe, że wiersz Trembeckiego jest plastyczny, opisy są sugestywne i pełne wyrazu, natomiast analizy jego utworów wykazują, iż poeta ten jest niewrażliwy na barwy i efekty dźwiękowe (Buckvis, Piszezkowski), że jego ujęcie pejzażu jest statyczne (Backvis) etc. Trembeckiego percepcja świata jest przede wszystkim „rzeźbiarska"; szczególnie uwrużliwiony jest na kształty materii, na „bryłowa-kość". Zarazem jednak tylko wyjątkowo są to kształty nieruchome. Tu bije źródło poetyekiej siły utworów Trembeckiego. Autor Sojljówki potrulił oddać wyrazistość ruehu, jego gwałtowność, lecz. także jego dostojność. Skłonny był do monumentułiz.owania, choć raczej unikał patosu.

Lekceważył swój talent, nie troszczył się o los swoich dzieł. Wybitne miejsce w historii literatury polskiej zajął jak gdyby od niechcenia.

Bibliografia

Twórczość:

Publikucje /u ży01fl pisami, W „Znbnwuch Przyjemnych i Pożytecznych" ogłoszono: Opuchły. Bąjka i angielskiego na polski Jpzyk przetłumaczono (1773 t. 7 cz. I). ft> N.N. (Do Adama Naruszewicza, przypisywany dawniej T, K Węgierskiemu: 1773 1.8 c/, I). Bajki niektóre Lzopa w guide La Ponialnea Ile możności tłumaczone: Jeleń przeglądami v wr. 8'ift / baranek', Pielgrzym I oslel; Koń I wilk; Pani I dziewki; Lis kusy; !jtw i mucho, Myszka, koi I kopii