socjologia3 (2)

140 Struktury quasi-grupowe

Krystalizująca się stratyfikacja statusów może także poddać daleko idącej kontroli motywacje poszczególnych osób działających w ramach tej stratyfikacji. Istnieje przekonanie, wynikające zresztą z wielu danych empirycznych, że członkowie o motywacji prospołecznej czy też progrupowej (a więc zainteresowani grupą i chcący przyczynić się do realizacji jej celów) są bardziej wartościowi dla grupy niż ci, którzy ujawniają motywacje bardziej osobiste, związane z ich własnym interesem, lub tacy, którzy nie są w ogóle zainteresowani czymkolwiek. Istnieją przesłanki, by sądzić, że grupy częściej przyznają lub przypisują wysoki status człowiekowi, który cechuje się motywacją progrupową, niż członkowi, który ujawnia motywację zorientowaną na samego siebie (Kelley, Thibaut, 1969; Meeker, Weitzel-0’Neil, 1977; Hollander, 1958; Ridgeway, 1978).

Tymczasem dokładna analiza danych wskazuje, że motywacja członka nie ma wpływu na wysokość jego statusu w grupie. Inaczej mówiąc, motywacja nie jest żadnym istotnym czynnikiem mogącym mieć wpływ na ulokowanie statusu jednostki. Przypuszczalnie powodem tego jest dominacja struktur kooperacyjnych i zadaniowych, struktur oczekiwań i, generalnie rzecz biorąc, układów normatywnych nad motywacjami członków, które w typowej sytuacji nie mają bezpośredniego wpływu na wkład jednostki w działanie. Prawdopodobnie w grupach zadaniowych ani szerokie, ani szczegółowe czynniki statusu nie są związane z charakterystykami motywacji członków i nie odwołują się do nich. Krócej mówiąc, motywacja jednostki nie ma swego strukturalnego „czujnika”. Z analizy Ridgeway wynika, że motywacja może mieć wpływ na status jedynie wówczas, gdy członek grupy usiłuje osiągnąć większy wpływ niż jest to uprawomocnione w wypadku osób o danym poziomie działania (Ridgeway, 1982).