Stefan Zarski Zofia Drozdowska Kuban KREGOSLUP twoj, moj, nasz s54

Leczenie chorób kręgosłupa jest domeną lekarzy, chociaż obecnie podejmuje się tego wielu „uzdrowicieli” uznających się za kompetentnych w tej dziedzinie. Działania tych ludzi należałoby nazwać zbiorczo paramedycznymi. W ramach tego rozdziału pragniemy omówić - poza szerszym naświetleniem zagadnień odnoszących się do dbałości o kręgosłup - postępowanie lecznicze ściśle związane z wiedzą lekarską.

Wczesne powierzenie swych dolegliwości medycynie umożliwia dokładne rozpoznanie choroby kręgosłupa, co pozwala na właściwe programowanie leczenia. Pod tym pojęciem należy rozumieć nie tylko ustalenie wskazań do odpowiedniego leczenia, lecz także możność przewidywania wieloetapowego planu postępowania, w zależności od potrzeb i sytuacji życiowej chorego. Rodzaje leczenia można usystematyzować pod kątem celu i sposobu stosowania. Co do celu, można mówić o leczeniu: przywracającym stan prawidłowy (fizjologiczny i anatomiczny); przeciwbólowym, odbarczającym (np. uciśnięte korzenie nerwowe); unieruchamiającym i stabilizującym kręgosłup (lub jego odcinek); usprawniającym (rehabilitacja). Sposoby leczenia to: leczenie farmakologiczne (lekami), leczenie spoczynkowo-ułożeniowe (szerzej omówione w części praktycznej), leczenie wyciągami (czyli mechaniczne rozciąganie kręgosłupa), leczenie ruchem (kinezyterapia), leczenie manualne, czyli ręczne ( masaże oraz znane w medycynie ludowej kręgarstwo), leczenie stymulacyjne, czyli podrażniające mechanizmy przeciwstawne do bólotwóczych (akupunktura, stymulatory przeciwbólowe), leczenie fizykalne ( naświetlania i stosowanie różnego rodzaju prądu elektrycznego), leczenie balneologiczne (sanatoryjne), zaopatrzenie ortopedyczne (kołnierze, gorsety i sznurówki), wreszcie - leczenie chirurgiczne (operacyjne).

Każdy z tych sposobów może urzeczywistniać jedno lub kilka zamierzeń leczniczych. W zależności od potrzeb mogą być one stosowane łącznie lub kolejno, jednakże o wprowadzeniu danego sposobu winno decydować dokładne rozpoznanie choroby kręgosłupa. W przypadku, gdy nie ma rozpoznania, albo jest ono niepewne, właściwym postępowaniem jest leczenie objawowe: przeciwbólowe i spoczynkowe. Stosowanie bez niezbędnych danych leczenia czynnego, obciążającego chorego ruchowo, może przynieść niepożądane skutki.

Głównym celem leczenia farmakologicznego jest działanie przeciwbólowe. Trzeba wiedzieć, że utrzymywanie się bólu w chorobach kręgosłupa jest niejednokrotnie długie, natomiast rokowanie co do ustąpienia dolegliwości jest zazwyczaj dobre. Z tych względów stosowanie leków o silnym działaniu (narkotyków) i wywołujących przyzwyczajenie jest nieuzasadnione. Dłużej trwający lub powtarzający się ból wywołuje wiele obocznych dolegliwości, powstających w następstwie reakcji wtórnych ze strony układu mięśniowego, naczyń krwionośnych i psychiki. W miarę trwania bólu dochodzi do obniżenia tzw. progu pobudliwości bólowej, co utrwala „pamięć” bólu, która może być z łatwością wywołana pod