strona (63)

Być może informatyczne procesy wewnątrztkankowe przebiegają z wykorzystywaniem kwantów energii takiej wielkości, jakie dostarcza pem diatermii i w ten sposób mogłyby być uzupełniane ich niedobory. Jest to jednak tylko przypuszczenie.

2.6. Światłolecznictwo - fototerapia

Słońce jest obfitym i najważniejszym źródłem energii na Ziemi. Życie rozwinęło się i istnieje w „kąpieli energetycznej" promieniowania słonecznego. Istoty żywe w ogromnym zakresie korzystają z jego energetycznych (np. chlorofil - fotosynteza) i informatycznych (wzrok) walorów. Energia zmagazynowana w Ziemi w postaci ropy naftowej i węgła także pochodzi ze Słońca.

To życiodajne promieniowanie stanowi tylko niewielką część całego widma pem (ryc. 2.1). Do biosfery dochodzi ono w zakresie od 200 do 15 000 nm, niosąc w fotonach energię kwantów od 0,01 do 9 eV.

Widmo promieniowania słonecznego przedstawione jest na ryc. 2.6. Składa się ono z trzech części: nadfioletowej, oznaczanej międzynarodowym skrótem UV (ang. ultraviolet), podczerwonej, oznaczanej międzynarodowym skrótem IR (ang. intrared) oraz widzialnej, rozłożonej na wszystkie barwy tęczy.

Natężenie promieniowania słonecznego na powierzchni Ziemi ulega wahaniom dobowym i rocznym, a także zależy od zachmurzenia i wynosi od 0 do 0,08 W/cm². Na przykład w południe, w okolicy Wrocławia, przy maksymalnych warunkach inso-lacji - od 0,01 (w grudniu) do 0,05 W/cm² (w czerwcu). Zmianom podlega nie tylko ogólne natężenie insolacji, lecz także udział w niej poszczególnych części widma. Zależy on od grubości warstwy powietrza, zawartości pary wodnej i zanieczyszczeń atmosfery. W południe i w górach, gdy promienie słoneczne pokonują najwęższą warstwę atmosfery, zakres widma przesuwa się w kierunku UV (niebieskie niebo i możliwość opalania), przy zachodzie i wschodzie słońca przesuwa się w kierunku IR (czerwone zachody i wschody). Zakres widma zależy także od zdolności odbijania promieni przez powierzchnię Ziemi. Woda i czysty piasek plaż odbijają promieniowanie UVA, zwiększając jego odsetek na plaży.

W Grecji i Rzymie wysoko ceniono naświetlania słoneczne w termach i w odpowiednio przygotowanych solariach. Słońce u bardzo wielu ludów zajmowało centralne miejsce w wierzeniach religijnych lub nawet było bogiem. Od wieków średnich aż do początku wieku XX najbardziej ceniono cerę, która nie nosiła śladów ekspozycji na promienie słońca. Skórę białą „krew z mlekiem" uważano za najbardziej elegancką. Twarze ludzi z warstw niższych były zniszczone w wyniku długotrwałej ekspozycji na słońce. W XX wieku zapanowała moda na opaleniznę.

W XIX wieku medycyna zaczęła dostrzegać wartość leczniczą i zdrowotną dawkowanych ekspozycji na promieniowanie słoneczne i światło ze źródeł sztucznych. Zaczęły powstawać lecznice stosujące kąpiele słoneczne (helioterapia), przede wszystkim w Alpach. Najlepsze warunki insolacyjne, przez 8 miesięcy w roku, uzyskuje się w górach położonych w strefie śródziemnomorskiej na wysokości od 1 200 do 1 600 m n.p.m. Silna insolacja występuje również na piaszczystych plażach Europy, ale tylko od 3 do 5 Jetnich miesięcy. Helioterapię można stosować przez okres letni w każdym klimacie.

63