W Monkiewicz Zbrodnie hitlerowskie w Białowieży (4)

b

Rok 1939

Białowieża, a także Hajnówka - licząca w przeddzień napaści hitlerowskiej na Polskę 12 tysięcy mieszkańców - ze względu na swoje położenie nie Dyły wówczas narażone na bezpośrednie działania zbrojne. Miażdżący walec wojny przetoczył się oook i tylko nieliczne naloty "Luftwafra" na szpital wojenny nr 502 w Białowieży - bombardowany przez 14 samolotów niemieckich mimo wyraźnego oznaczenia dachu szpitala znakami Czerwonego Krzyża - oraz składnicę uzbrojenia i amunicji w Hajnówce - były przejawem toczących się na innych terenach walk. Wspomniana naloty nie pociągnęły za sobą większych strat materialnych ani też ofiar w ludziach. Jedynie zbombardowanie przez lotników niemieckich Btacji PKP Czeremcha spowodowało zniszczenie dworca, terów kolejowych, kilku budynków oraz parowozowni. Dużą satysfakcję mieszkańcom Hajnówki sprawił fakt strącenia 2 samolotów niemieckich podczas nalotu w dniu 11 września.¹^

Brak większych działań wojennych w okolicy Białowieży

i Hajnówki, czy też po’-' iskich wsi nie oznaczał jednak, że

V'

ich mieszkańcy nie uczestniczyli w walkach z iiiemcami. Hajnówka stanowiąca - podobnie jak i oDecnie - spory ośrodek przemysłu drzewnego, znajdowała się w okresie międzywojennym w centrum ożywionej działalności politycznej. Znaczne wpływy w mieście posiadała Polska Partia Socjalistyczna, natomiast ludność okolicznych wsi była zaangażowana w działalności Komunistycznej

Partu Zachodniej Białorusi oraz Białoruskiej Robotniczo - Wło-

, 2/

.sciansklej "Hromady".

w oDliczu napaści hitlerowskich lliemiec na Polskę do wojska stawili się zarówno poborowi jak i rezerwiści, Polacy, Białorusini, Ukraińcy i Żydzi. Srali oni cznny udział w walkach na różnych polach bitew. Sialiczni na.tym terenie Uiemcy - przeważnie wyznania ewangelickiego - nie odegrali tutaj istotnej roli w dywersyjnej działalności przeciw Polsce, przejawianej na innych terenach. Stąd też zmobilizowany oddział Policji Państwowej ochraniający obiekty i linie zomanikacyjas w aajnówce i w nzałowieży nie oył używany do bezpośredniej interwencji, chociaż stwierdzono dokonywanie zrzutów spadochronowych w Puszczy Białowieskie3 dla aywersantow niemieckich. W pomocy na rzecz wojska uczestniczyła zdecydowana większość społeczeństwa. Powołano komitet pomocy dla rodzin rezerwistów, udzielały wszechstronnej pomocy organizacje: Polski Czerwony Krzyż, Związek Harcerstwa Polskiego, Liga Obrony Przeciwlotniczej i Przeciwgazowej, Przysposobienie wojskowe i inne.*^;y

,< Hajnówce od 10 września rozpoczęło się wywożenie amunicji ze składnicy woj azowej, w tym też czasie * w dniach 10-13 września - nastąpiło załadowania na transporty kolejowe oddziałów 35 dywizji piechoty. Osłonę odwrotu oraz obsadę miasta stanowiła kompania zwiadu 2C6 pułku piechoty, która została zaatakowana przez oddziały niemieckie ze suładu 3 dywizji pancernej dowodzonej w tym czasie przez gen.por .Leo C-eyera vcn Schweppen-burga. W walce z hitlerowskimi czołgami wyróżnił się kapral Bolesław Barwiaczorek - dowódca działka przeciwpancernego, który zniszczył i czołgi hitlerowskie i 2 uszkodził. Ciężko ranny podczas walki zmarł s odniesionych ran, pocącWany w Budach.^&t/ u tym czasie żołnierze niemiecy dopuścili się pierwszej zbrodni na ludności cywilnej Hajnówki mordując bez żadnego powodu dziewczęta, które pośpieszyły na rcmcc zranionemu przez tychże żołnierzy - swemu ojcu. Były to: Stanisława Drelich, licząca 15 lat.