Zasady Wykładni Prawa L Morawski7

m»m Rozdział VII. Wykładnia systerńowa ■«*

postanowieniach Konstytucji” (wyrok TK z dnia 10 marca 2009 r., P 80/08, OTK-A 2009/3/26, Dz.U.RP 2009/44). Kierując się tą zasadą TK uznał, że w sprawach o ochronę własności takim wzorcem powinien być przede wszystkim art. 64 regulujący m.in. dopuszczalność ograniczenia prawa własności i innych praw majątkowych, a nie ogólna klauzula państwa prawnego i sprawiedliwości społecznej z art. 2. Trybunał zaznaczył jednak, że nie oznacza to, że sąd może abstrahować od wprowadzonego w tym ostatnim artykule elementu oceny słusznościowej (sprawiedliwościowej).

Właściwa interpretacja zasad to niewątpliwie jedno z najtrudniejszych zadań praktyki i teorii prawniczej.

5. Prawa i wolności jako zasady prawne

Należy zwrócić uwagę na coraz powszechniej przyjmowany pogląd, że zarówno ze względu na swoje znaczenie w porządku prawnym, jak i ze względu na swoje własności logiczne przepisy o prawach i wolnościach obywatelskich należy uznawać za zasady prawne¹⁴. W szczególności w sposób bardzo wyraźny większość reguł o prawach i wolnościach ma charakter przepisów optymalizacyjnych, a więc norm, które powinny być realizowane w jak największym stopniu, a zatem tak normodawcy, jak i organy stosujące prawo, a także jego interpretatorzy - każdy we właściwy dla siebie sposób - powinni starać się zapewnić jak najszerszą realizację naszych praw i wolności, choćby wolności słowa, zrzeszania się, prawa własności, czy prawa do pracy. Twierdzenie, że przepisy przyznające nam prawa i wolności mają status zasad prawnych, zwykle zasad konstytucyjnych, ma fundamentalne znaczenie dla ich interpretacji. Po pierwsze, zgodnie z podaną wyżej dyrektywą zobowiązuje interpretatora do jak najszerzej i najkorzystniejszej interpretacji naszych praw i wolności. Możemy to ująć w postaci następującej dyrektywy wykładni:

■ Interpretator powinien przyjąć taką interpretację praw i wolności, która ze względu na istniejące możliwości prawne i faktyczne gwarantuje ich jak najpełniejszą realizację.

Nawiązując do orzecznictwa naszych sądów możemy nazwać tą dyrektywę zasadą życzliwej interpretacji przepisów dotyczących praw

R. Alexy, Theorie der Grundrechce...

»• m 137