img019

180 Prawa człowieka

180 Prawa człowieka

Zastanówmy się nad pewnymi faktami.

Bezdomność

•    W Bombaju, w Indii, na ulicach „mieszka” od stu tysięcy do pół miliona osób.

•    W Wielkiej Brytanii jest około dwóch milionów bezdomnych.

•    W samym Nowym Jorku siedemdziesiąt tysięcy ludzi nie

ma się gdzie podziać.
Długość życia
Islandia	77 lat	Sierra Leone	35 lat
Kanada	76 lat	Gambia	36 lat
Fłolandia	76 lat	Afganistan	38 lat
Norwegia	76 lat	Etiopia	41 lat
Szwecja	76 lat	Mali	43 lata
Śmiertelność niemowląt na tysiąc urodzeń
Finlandia	8	Nepal	206
Islandia	8	Bangladesz	198
Szwecja	8	Uganda	178
Francja	11	India	158

(Dane dotyczące: bezdomności za „New lntemationalist”, listopad 1987; długości życia i śmiertelności niemowląt za „New lntemationalist”, styczeń 1988).

Liczby te mówią same za siebie, a przecież prawa do życia, zdrowia i mieszkania są tylko jednymi z licznych praw, które wymienione zostały w uchwalonej przez Organizację Narodów Zjednoczonych Deklaracji Praw Człowieka.

ONZ a prawa człowieka

Organizacja Narodów Zjednoczonych rozpoczęła oficjalną działalność w roku 1945. Pośród pięćdziesięciu jeden założycieli znalazły się takie państwa, jak: Australia, Brazylia, Chiny, Egipt, Francja, Grecja, India, Irak, Iran, Jugosławia, Kanada, Nowa

Zelandia, Republika Południowej Afryki, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Związek Radziecki. W roku 1987 liczba uczestników wyniosła sto pięćdziesiąt dziewięć, a ostatnimi wówczas na liście państw przyjętych do ONZ były Zimbabwe, Belize i Brunei Daruassalam. W Preambule Karty Narodów Zjednoczonych czytamy: „Obywatele Narodów Zjednoczonych [...] potwierdzają wiarę w fundamentalne prawa człowieka, w godność i wartość ludzkiej osoby, w równe prawa mężczyzn i kobiet oraz narodów dużych i małych”. Stwierdzenie to natychmiast przywodzi na myśl imperatyw praktyczny Kanta. Wszystkie osoby zasługują na szacunek, niezależnie od rasy, wyznania czy koloru skóry, co wskazuje na inną jeszcze zasadę: równości. Przyjmuje się, iż wszyscy ludzie rodzą się równi i zasługują na równe traktowanie. Nie można uznać, iż życie królowej Elżbiety II jest więcej warte od życia somalijskiej dziewczynki, urodzonej podczas klęski głodu. Mówiąc inaczej, słynne hasło z Folwarku zwierzęcego Orwella, „Wszystkie zwierzęta są równe, ale niektóre są równiejsze”, jest jaskrawą drwiną z moralnego statusu ludzi. Cóż to jednak w praktyce znaczy, gdy mówimy:

•    Ludziom przysługują niezbywalne prawa.

•    Ludzie są równi.

Zanim zastanowimy się nad tymi kwestiami, nie od rzeczy będzie przyjrzeć się pokrótce prawom człowieka, za którymi opowiada się ONZ.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (1948) została w roku 1966 podzielona na „Prawa Obywatelskie i Polityczne” oraz „Prawa ekonomiczne, społeczne i kulturalne”. Na listach tych znajdujemy:

•    prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa,

•    prawo zabraniające niewolnictwa,

•    prawo zabraniające tortur i poniżania,

•    prawo do równości wobec instytucji sprawiedliwości,

•    prawo do wolności myśli, sumienia i religii,

•    prawo do takich warunków życia, które pozwalają na pomyślność osobistą i rodziny, a na które składają się pożywienie,