img272 (10)

Rekonstrukcja okrągłego budynku drewnianego z Navan Fort (Irlandia), ok. 94 r. p.n.e.

Grób wojownika nr 562    Widok cmentarza w Pottenbrunn,

z Pottenbrunn (Austria)    IY-1I1 w. p.n.e.

mówiąca o prorokiniach i kapłankach zamieszkujących Wyspy Normandzkie zachowała się także w starych sagach nordyckich.

Aelius Lampridius, jeden z autorów Historiae Augustae, spisanej ok. IV wieku n.e., wymienia pewną Dryades przepowiadającą porażkę Aleksandra Sewera podczas wyprawy w 235 r. n.e. Według Lampridiusa druidka wypowiedziała następujące słowa: „Wyruszaj, ale nie miej nadziei na zwycięstwo i nie ufaj swoim wojownikom”. Flavius Vopiscus, inny z autorów Historiae Augustae, opowiada

0    pobycie Dioklecjana, późniejszego cesarza rzymskiego w latach 284-305 n.e., w gospodzie na terenie Tungrów w Galii. Dioklecjan, wówczas zwykły żołnierz niskiego pochodzenia, został skarcony przez gospodynię za skąpstwo i targowanie się przy płaceniu rachunku. Dioklecjan odparł, że postępowałby inaczej, gdyby był cesarzem. Gospodyni, która była druidką, odrzekła na tę drwinę: „Nie śmiej się Dioklecjanie, albowiem gdy zabijesz Dzika, rzeczywiście zostaniesz cesarzem”. Dioklecjan awansował w hierarchii, zabił prefekta Arriusa

1    został imperatorem Rzymu, znanym później z prześladowania chrześcijan. Vopiscus wspomina o kolejnej druidce, gdy pisze o cesarzu Aurelianie (Lucius Domitius Aurelianus, ok 215-275 n.e.), który dowiadywał się u galijskiej druidki (Gallicanas Dryadas), czy jego dzieci zachowają koronę imperium. Druidka udzieliła odpowiedzi przeczącej.

Omawialiśmy już przytoczoną przez Plutarcha historię galackiej kapłanki, która służyła celtyckiej odpowiedniczce Artemidy. W Galii odnaleziono liczne inskrypcje wspominające kapłanki z Arles i Le Prugnon, gdzie czczono boginię Thucoliss. Inskrypcja znaleziona niedaleko Metz mówi o Arete Druis Antistita, somno monita, druidzkiej kapłance.

W tradycji irlandzkiej o druidkach mówi się całkiem otwarcie. Pojawiają się wzmianki o bandruaid, kobietach druidach, i jeszcze częściej o banfhlaith i banfhilkfi. Według Seathrun Ceitinn, funkcję dziewic-kapłanek, opiekunek świętych ogni przejęły później członkinie zgromadzeń chrześcijańskich. O roli druidek wspominają Dinnsenchus [księgi historii i legend spisanych przez Amergina] i irlandzkie eposy. Edward Gwynn w opracowaniu Metrical Dinds-henchas( 1913) zidentyfikował w jednej z opowieści kobietę o imieniu Gaine jako arcydruidkę. Przed drugą bitwą na równinie Magh Tuireadh dwie druidki obiecały „zamienić drzewa i kępy darni tak, by stały się tłumem, który rozgoni nieprzyjaciół”. Aoife, niegodziwa macocha dzieci Lira (której nie należy mylić z waleczną siostrą Scathacha), zamieniła je w łabędzie za pomocą różdżki druida. Aoife z całą pewnością była druidką. Inną znaną druidką była Biróg, która pomogła Cianowi dostać się do szklanej wieży Balora, złego władcy Fomo-rianów. Balor uwięził w tej wieży swoją córkę, ponieważ przepowiedziano mu, że zginie z rąk własnego wnuka. Aby zapobiec jego narodzeniu, trzymał córkę

⁸ We wszystkich trzech irlandzkich słowach pierwszy element ban oznacza kobietę; natomiast druaid to druid, ftaith to władca, książę, wódz. a Jilid to poeta (przyp. tłum.).