IMG81

Tabela 5.1. Odsetek limfocytów B wytwarzających przeciwciała IgAI i lgA2 w puli limfocytów produkujących przeciwciała IgA w różnych miejscach w organizmie (wg [2])

	Limfocyty IgAI' (%)	Limfocyty lgA2‘ m
Śledziona	93	7
Obwodowe węzły chłonne	93	7
Migdałki	93	'' #
Błona śluzowa nosa	93	7
Błona śluzowa żołądka	83	17
Gruczoły łzowe	80	20
Błona śluzowa oskrzeli	75	25
Dwunastnica i jelito czcze	71	29
Ślinianki	64	36
Gruczoł sutkowy	60	40
Jelito kręte	60	40
Okrężnica	a©	64

5.7. - b - - e -

- b----- - -

- - c - - -

5.10

5.11. ||- - -f

Oprócz składników odżywczych (białek, lipidów, witamin itp.). w mleku kobiecym obecne są związki o działaniu bezpośrednio przeciwbak-teryjnym i bakteriostatycznym oraz immunomodulującym. jak również substancje wpływające na dojrzewanie układu odporności błon śluzowych układu pokarmowego karmionego dziecka. Najwięcej tych związków zawiera siara - postać mleka produkowanego w krótkim okresie po urodzeniu dziecka. Listę najważniejszych ochronnych związków mleka przedstawiono w tabeli 5.2.

Na szczególne podkreślenie zasługuje olbrzymia zawartość w siarze TGF-/3 - około 1,3 ng w jednym mililitrze. Cytokina ta. oddziałując immunosupresyjnie. gwarantuje ..wyciszenie" reakcji immunologicznych na związki o charakterze antygenów zawarte w pokarmie niemowlęcia (w tym potencjalne alergeny). O dużej roli TGF-/3 w nadzorowaniu

Tabela 5.2. Związki mleka kobiecego uczestniczące w ochronie immunologicznej karmionego dziecka

Składnik	Komentarz
Wydzielnicze IgA (S-lgA)	Neutralizują mikroorganizmy chorobotwórcze w przewodzie pokarmowym dziecka, zapobiegają ich wnikaniu w głąb błony śluzowej
Laktoferyna	Wiąże jony żelaza, przez co uniemożliwia wzrost wielu bakterii, działa bakteriobójczo
Lizozym	Zabija bakterie
Fibronektyna	Wzmaga przeciwbakteryjne działanie obecnych w mleku makrofagów. uczestniczy w odnowie uszkodzonych tkanek jelita
Mucyny	Wiążą się z bakteriami i wirusami, uniemożliwiając im przyleganie do komórek nabłonka jelita
Czynnik bifidogenny	Sprzyja wzrostowi pożytecznych bakterii w układzie pokarmowym dziecka (Lactobacillus bifidus)
Białko wiążące witami-nę B,j	Ogranicza ilość witaminy B,,. niezbędnej do wzrostu bakterii
Cytokiny (IFN-y. TNF--ct, IL-1, IL-6. TCF-P)	Działają przeciwwirusowo. wzmagają aktywność przeciw-bakteryjną makrofagów. przyśpieszają dojrzewanie śluzówki przewodu pokarmowego dziecka
Alkiloglicerole	Działają immunomodulująco: zwiększają poziom IgG i IgM oraz liczbę granulocytów we krwi

mechanizmów immunologicznych w niedojrzałym układzie pokarmowym niemowlęcia świadczą badania na myszach ..knock-out" z nieczynnym genem dla TCF- p 1. Noworodki tych myszy, karmione po urodzeniu mlekiem matki, przeżywają dzięki przyswajaniu obecnego w mleku TGF-/J. Po próbach odstawienia od matki młode myszki giną z powodu uogólnionych procesów zapalnych i autoimmunizacyjnych.

Oprócz wymienionych związków (czynników) mleko kobiece we wczesnym okresie laktacji zawiera sporą liczbę leukocytów (przede wszystkim makrofagów). Jeden mililitr mleka w 4-5 dniu laktacji zawiera porównywalną liczbę tych komórek do tej. która jest obecna w 1 ml krwi.

5.12......f i> . 1 3. - - c - e -

79