IMG—61 (3)

Arthropoda - wykaz gatunków pasożytniczych, żywicieli pasożytów oraz wektorów ważnych medycznie

Owady

Pedicuhts humanus,

Phihirus pubis,

CÅ„wc lectularius,

Triatoma infestans Pulex irritans,

Culex pipiens,

AnopheJes macuUipenms,

Simulium sp.

Pajęczaki - Roztocza

Lcodes ricinus,

Argos reflacus,

Sarcoptes scabieL Demodex fólliculorum

Stawonogi - Arthropoda

Te dwubocznie symetryczne, o nierównomiernej segmentacji (metameria hetero no miczna) organizmy występują powszechnie w całym świecie.

Do typu Arthropoda należy najwiÄ™ksza liczba gatunków spoÅ›ród wszystkich bezkrÄ™gowców. PosiadajÄ… one chitynowy szkielet zewnÄ™trzny oraz odnóża o czÅ‚onach poÅ‚Ä…czonych stawami. Charakterystyczne dla tych organizmów jest zlewanie siÄ™ odcinków ciaÅ‚a, specjalizacja odnóży i metamerów oraz wzrost zwiÄ…zany z linieniem. Gatunki ważne medycznie sÄ… aktywnymi pasożytami, Å¼ywicielami pasożytów oraz wektorami patogenicznych mikroorganizmów i helmintów. SÄ… to głównie krwiopijcÄ™ owady Insecta i należące do pajÄ™czaków (Aiachnida) roztocze (Acarina),

Owady ważne medycznie

Charakterystyczne cechy owadów to: dobrze wyodrębnione 3 segmenty ciała: głowa, tułów i odwłok,

3 pary odnóży krocznych,

rozwój złożony - przeobrażenie niezupełne lub zupełne, rozdzielnopłciowość,

oddychanie za pomocÄ… systemu tchawek i przetchlinek.

Ważne medycznie owady są stałymi lub okresowymi pasożytami zewnętrznymi

Pediculus humtnus - Wesz ludzka Wszawica głowy (pediculosis capitis)

Wszawica odzieżowa (pediculosis vestitnenti)

Morfologia. Owady te nie posiadają skrzydeł.

Dorosła samica osiąga 3- 4mm, samiec 2 - 3mm.

CiaÅ‚o jest spÅ‚aszczone grzbietowo-brzusznie, gÅ‚owa - węższa niż tułów, wyposażona w parÄ™ krótkich anten, oczy oraz kÅ‚ujÄ…co- ssÄ…cy aparat gÄ™bowy. Odnóża wyposażone sÄ… w ruchome pazury - narzÄ…dy chwytne, dobrze przystosowane do utrzymywania siÄ™ na wÅ‚osach lub odzieży. Samica skÅ‚ada dziennie do 10 jaj z wieczkiem (tzw gnidy, 0.8mm x 0.3mm), ok. 300 w ciÄ…gu caÅ‚ego życia; przymocowuje je substancjÄ… cementowÄ… do wÅ‚osa lub włókna tkaniny.

Epidemiologia, rozwój i patogeneza.Owady te wystÄ™pujÄ… w caÅ‚ym Å›wiecie; odżywiajÄ… siÄ™ krwiÄ…; majÄ… hemimetaboliczny rozwój, który w temp.28 - 30°C od jaja do jaja trwa ok. 24 dni. Wyróżnia siÄ™ Pediculus kumanus capitis - wesz gÅ‚owowÄ… oraz Pediculus kumanus corporis - wesz odzieżowÄ…,

Wszy bardzo Å‚atwo przenoszÄ… siÄ™ przez kontakt bezpoÅ›redni czÅ‚owiek-czÅ‚owiek, szczególnie w zÅ‚ych warunkach sanitarnych. UkÅ‚ucia wszy powodujÄ… silny Å›wiÄ…d, a drapanie powiÄ™ksza sÄ…czÄ…ce siÄ™ ranki, w których czÄ™sto rozwijajÄ… siÄ™ wtórne infekcje bakteryjne; w silnej inwazji doÅ‚Ä…cza siÄ™ zakażenie grzybicze, dochodzi do b. silnego sklejania wÅ‚osów i wydzielania b. nieprzyjemnego zapachu. CzÄ™sto wystÄ™puje reakcja alergiczna.

Wykrywanie jest oparte na bezpośrednim poszukiwaniu gnid i owadów na włosach - za uszami, lub w fałdach odzieży.

Zapobieganie. Konieczna jest wysoka higiena osobista i społeczna, unikanie kontaktu z osobami zarażonymi oraz konsekwentne leczenie tych osób.

Phthiruspubis -Wesz Å‚onowa

Morfologia. Ten nieposiadąjący skrzydeł owad mierzy 1.5 - 2.0mm, jest szeroki, spłaszczony i ma pierwszą parę odnóży cieńszą niż 2 pozostałe.

Epidemiologia, rozwój i patogeneza. Wesz Å‚onowa jest kosmopolitycznym pasożytem zewnÄ™trznym, o hemimetabolicznym rozwoju, bytujÄ…cym w okolicy Å‚onowej, przenoszonym bezpoÅ›rednio przy kontaktach seksualnych, a także za poÅ›rednictwem poÅ›cieli i ubraÅ„.

Może też bytować na brwiach i rzęsach.

Powoduje b. silny świąd i lokalne zmiany zapalne.

Wykrywanie opiera się na stwierdzeniu typowej lokalizacji i znajdywaniu dorosłych pasożytów.

Zapobieganie jak przy inwazji Pediculus humanus.

49