Kolendowicz
4

w nauce zwanej mechaniką budowli lub inaczej — teorią konstrukcji. Są to prawa niezmienne w czasie, gdyż są one prawami natury. Konstrukcja zaprojektowana logicznie, zgodnie z tymi prawami, jest współcześnie źródłem doznań estetycznych, jest więc „dobrą architekturą”. Jest ona z reguły prosta, mówimy często „czysta", i jest zawsze najbardziej ekonomiczna. Rozwój mechaniki budowli jest podstawą rozwoju konstrukcji, które stanowią punkt wyjścia i inspirują rozwój form architektonicznych. Poznanie podstawowych praw mechaniki budowli jest więc architektowi niezbędne, gdyż stwarza mu podstawy do wzięcia udziału w sposób nowoczesny, logiczny, w najważniejszym, wyjściowym etapie twórczości, tj. w projektowaniu koncepcji, z czego architekt nie może zrezygnować.

■    Za twórcę statyki, która jest częścią mechaniki budowli, jest uważany Archimedes (287-212 p.n.e.), jednakże za początek mechaniki budowli przyjmujemy okres renesansu, w którym ukazały się pierwsze prace z zakresu statyki, dynamiki i wytrzymałości materiałów takich uczonych, jak: Galileusz, Hookf., Bernoulli, Euler, Coulomb, Navier, Clapeyron, Saint-Venant. W tym okresie włoski architekt Palladio zbudował pierwszą k ratownicę, chociaż analiza statyczna k ratownic została opublikowana ok. 300 lat później przez Amerykanina Squirea.

UUiiteli Pil. Wiseł,

■    Czasy współczesne liczymy od ok. 1850 r. do dziś. Jest to okres, w którym nastąpił szybki i wszechstronny rozwój mechaniki budowli. Wielki wkład do tego rozwoju wnieśli m.in. Maxwell, Culmann, Betti, Mohr, Castigliano, Greene, MOller-Breslau, Cross. Analiza niektórych konstrukcji jest w mechanice budowli bardzo skomplikowana. Skomplikowanie to może polegać na trudności matematycznego opisu problemu albo na bardzo znacznym nakładzie prac obliczeniowych. W takich przypadkach stosuje się dziś metody doświadczalne, polegające na badaniu lub kształtowaniu konstrukcji na modelach, albo korzysta się z elektronicznej techniki obffezeniowej. Maszyny cyfrowe redukują do minimum nakład pracy obliczeniowej projektantów, umożliwiają szybkie wariantowanie i wybór koncepcji optymalnej. Metody te są w wielu przypadkach niezastąpione i skuteczne oraz pośrednio wpływają na rozwój nowych konstrukcji i nowych form.

■    Mechanika budowli jest jedną z wielu dyscyplin, którą architekt musi opanować. Jej zakres powinien więc być dostosowany odpowiednio proporcjonalnie do innych ważnych i obszernych nauk. Dawniej, kiedy główny akcent w architekturze położony był na formę, wyrażano pogląd, że wystarczy, aby architekt wyczuwał jedynie pracę konstrukcji. W ten sposób mówi się, choć już nieczęsto, także jeszcze dzisiaj. Wyczuwać — oznacza mieć intuicję. Mniej lub więcej świadoma intuicja budowlana była i jest wspólna dla całego rodzaju ludzkiego. Jest rzeczą cenną i pożądaną mieć intuicję w uprawianiu wszystkich nauk i wszystkich zawodów. Można ją jednak nabyć w jeden sposób: opanować określony, konkretny zakres wiedzy i stosować go następnie w praktyce wykonywania zawodu.

■    Przy dzisiejszych trendach naszej cywilizacji matematyzowania wielu nauk, nie tylko technicznych, oraz roli konstrukcji we współczesnej architekturze, o czym mówiono wyżej, podany w niniejszym podręczniku zakres wiedzy ogólnej o teorii i kształtowaniu konstrukcji jest dla architektów niezbędny. Zasady ogólne i proste przypadki analizy konstrukcji są omówione dokładnie, tak że ich projektowaniem praktycznym może się zająć architekt bez pomocy specjalisty. Analizę charakterystycznych przypadków konstrukcji skomplikowanych ujęto w sposób przybliżony, tak aby można było zrozumieć istotę ich pracy i podjąć uzasadnioną decyzję o wyborze koncepcji. Szczegółowe obliczenia należą tu do specjalisty konstruktora. Analiza ta powinna być rozszerzona i uzupełniona przy studium konkretnych dyscyplin konstrukcyjnych, także za pomocą modeli.

■    W ramach podręcznika nie można było omówić, nawet w sposób przybliżony, teorii wszystkich systemów konstrukcyjnych. W takich przypadkach, w fazie projektowania koncepcji, bardzo pożyteczne mogą być wykresy znajdujące się na końcu podręcznika.

■    Liczne rysunki w pracy mają zobrazować teorię i ułatwić zrozumienie sensu fizycznego rozpatrywanych problemów. W wielu przypadkach inspiracją w ich graficznym przedstawieniu była wspaniała książka profesora H. Engla pt. „Structure Systems” [9],

13