leki ukladu przywspolczulnego001

Tab. 12.1. Sympatykotonia i parasympatykotonia

SYMPATYKOTONIA FIZJOLOGICZNA	PARASYMPATYKOTONIA » FIZJOLOGICZNA
Wzmożenie procesów katabolizmu	Wzmożenie procesów przyswajania i odnowy
Pobudzenie czynności wszystkich narządów biorących udział w pracy i walce	Zahamowanie czynności biorących udział w pracy i walce
Zahamowanie czynności układu pokarmowego i wydzielania gruczołów	Pobudzenie czynności układu pokarmowego i wydzielania gruczołów

receptory w narządach wykonawczych, wywołują określone, właściwe dla danego cfektora reakcje. Przekaźnikiem chemicznym w zwojach, podobnie jak w zakończeniach układu cholinergicznego, jest acetylocholina, w zakończeniach układu adrenergicznego - noradrenalina. Połączenie neu-roprzekaźników z receptorami jest krótkotrwałe, trwa kilka tysięcznych sekundy. Następnie neuroprzekaźniki zostają częściowo rozłożone przez swoiste enzymy (acetylocholina przez AChE, noradrenalina przez COMT lub MAO), a częściowo wchłaniane zwrotnie przez błonę presynaptyczną (zakończenie nerwowe).

12.2. Możliwość wpływania lekami na czynność układu autonomicznego

Lekami możemy wpływać na czynność układu autonomicznego przez ośrodki autonomiczne, zwoje i zakończenia nerwowe.

Leki wpływające na^ośrodki autonomiczne nie wywołują zwykle wybiórczego pobudzenia układu współczulnego i przywspółczulnego i z tego powodu ich zastosowanie w lecznictwie jest ograniczone.

Leki wpływające na^zwgję (środki zwojowe) mogą je pobudzać lub hamować. Pobudzenie wzmaga natężenie impulsów płynących przez nerwy autonomiczne zarówno od ośrodków na obwód, jak i odwrotnie. W leczeniu wykorzystuje się wyłącznic pobudzenie zwojów nerwów dośrodkowych w celu odruchowego pobudzenia np. ośrodka oddechowego (częściowo niketamid). Porażenie zwojów „odcina” narządy wewnętrzne od wpływu układu nerwowego - wyraża się to głównie wypadnięciem funkcji układu współczulnego lub przywspółczulnego zależnie od przewagi napięcia jednego z tych układów w danym układzie narządów.

Największe możliwości wpływania na czynność narządów wewnętrznych stwarzają leki działające na zakończenia nerwów autonomicznych. Wśród nich rozróżniamy leki, które pobudzają zakończenia współczulne

(leki sympatykotoniczne, sympatykomimetyczne) lub jc porażają (leki sympatykolityczne, czyli adrenolityczne i sympatolityczne) oraz leki, które pobudzają zakończenia przywspółczulne (leki parasympatykotonicznc, parasympatykomimetyczne, cholinergicznc) lub je porażają (leki parasympatykolityczne, cholinolityczne, atropinowe). Pobudzenie zakończeń adre-nergicznych lub porażenie zakończeń cholincrgicznych wywołuje obraz

	Pobudzenie
NARZĄD	układu		układu
	współczulnego		przywspółczulnego
	rec. a	rec. p
Serce Pj&i) kurczliwość		*	ii
i ' częstość skurczów		7P	ii
Naczynia krwionośne
\ \ wieócowe	* f	<■	4-
\ skórne		—	4- ■>
trzewne	* 4-		—
mięśniowe	* 4-	f	4- 4
J Płuca / źjTp % mięśnie oskrzeli II A-gruczoły oskrzeli
			■> 4-
		i (?)	Z
IW
\ Przewód pokarmowy y- perystaltyka	.	ii	3
zwieracze			4- ■>
gruczoły	«	1 (?)
A. * \ /— źrenica	f -ł		* 4-
ciśnienie śródgałkowe	—	—	*
Przemiana materii		71	ii
( lę&y ) Temperatura ciała		1 (?)	ii

Następstwa pobudzenia układu współczulnego i przywspółczulnego

Ryc. 12.1.

285