lichtarski (74)

148 4. Potencjał i rfritbilnntć ąospodarcai przediiębiontwm

dochodu i amortyzacji Jest to jednak do przyjęcia tylko przy jednocześnie odpowiednio krótkim okresie obliczeniowym, bo przedsiębiorstwo bez inwestycji długo nic będzie funkcjonować.

Różnorodność metod dochodowych istnieje właśnie dlatego, że różnic można wyznaczać okres obliczeniowy, można w nim W7odrębnić więcej faz coraz mniej dokładnego przewidywania przepływów pieniężnych (tu wspomniano tylko

0    dwóch), stosuje się często zamienniki wartości przepływów pieniężnych (oprócz wymienionych: dochodu oraz dochodu i amortyzacji - także wartość dywidendy) i różnie ujmuje się wartość resztową. Takie zamienniki i uproszczenia mają jednak znaczenie dla zakresu stosowania metod i jakości wyników.

W metodach mieszanych według jednej z grup koncepcji zakłada się obliczanie średnich arytmetycznych łub średnich ważonych z wyników wycen majątkowych

1    dochodowych, np.:

(średnia arytmetyczna jest nazywana metodą niemiecką, a przedstawiona średnia ważona metodą szwajcarską), gdzie W to wartość przedsiębiorstwa.

Inna grupa koncepcji metod mieszanych polega na dodawaniu wartości reputacji do wartości majątkowej, np.:

IV = KHD-rtVJb_k,

k

gdzie: D — reprezentatywny dochód roczny wycenianego przedsiębiorstwa,

b_k =» £    ~ współczynnik bieżącej wartości płatności rocznych (współ*

i-i

czynnik łącznego dyskonta),

k — liczba lat korzystania z nabytej wartości reputacji (niewielka ze względu na nietrwałość czynników składających się na tę wartość, np. 5 lat).

W nawiasach znajduje się różnica między dochodem rzeczywiście osiąganym a jego wymaganym minimum (stąd nazwa: metoda kapitalizacji zysków dodatkowych), przypisywana reputacji przedsiębiorstwa.

Liczne metody tego rodzaju powstały dlatego, że np. zamiast współczynnika łącznego dyskonta zastosowano liczby stałe, stopa dyskontowa w nawiasach nic musi być równa stopie dyskontowej we współczynniku łącznego dyskonta, w nawiasach zamiast wartości majątkowej może wystąpić całkowita wartość przedsiębiorstwa — co oczywiście wymaga przekształcenia wzoru.

Metody pośrednie bazują na różnorodnych wskaźnikach giełdowych. Najbardziej popularny z nich to mnożnik cenowo-docbodowy (C/2), będący relacją ceny akcji z ostatniego notowania do dochodu przypadającego na jedną akcję według

ostatniego sprawozdania finansowego spółki. Wskaźnik dotyczy oczywiście przedsiębiorstwa innego niż wyceniane, gdyż nie ma potrzeby wyceny przedsiębiorstwa już notowanego, a dla nieobecnego na giełdzie nie można obliczyć takiego wskaźnika. Musi to jednak być przedsiębiorstwo możliwie najbardziej podobne do wycenianego, także pod względem reputacji. Jeśli ten wskaźnik pomnożyć przez dochód (całkowity, a nic na jedną akcję) przedsiębiorstwa wycenianego (D), to uzyska się dość dobre przybliżenie jego wartości:

W-DxC/Z.

Inne metody tego rodzaju wykorzystują inne wskaźniki Wartość przedsiębiorstwa może więc być iloczynem wskaźnika: cena akcji/wartość bilansowa na jedną akcję (przedsiębiorstwa notowanego) i wartości bilansowej (przedsiębiorstwa wycenianego) albo wskaźnika: cena akcji/wartość obrotu na jedną akcję i wartości obrotu itp.

Wady tych metod wynikają głównie ze zmienności notowań giełdowych, wrażliwości giełd o małej kapitalizacji (jak warszawska) na celowe oddziaływania silnych inwestorów i trudności w znalezieniu dostatecznie podobnych przedsiębiorstw. Ich zalety to prostota i oparcie wyceny na potwierdzonych na rynku notowaniach.

Ostatnia z tych grup prawie nic występuje w literaturze specjalistycznej, a są to metody bardzo interesujące, zwłaszcza jako narzędzia weryfikacji innych wycen z punktu widzenia nabywcy przedsiębiorstwa. Można tu wykorzystać formułę progu rentowności (por. [5], tam w wersji graficznej):

PR

C-Ktj

lub

PRW

K,

\-v_k;

gdzie: PR — próg rentowności w ujęciu ilościowym, czyli sprzedaż (ilościowo), jaką trzeba osiągnąć, by uzyskać zerowy dochód, a zatem minimum sprzedaży — bo przy wyższej dochód powinien być dodatni,

PR W - próg rentowności w ujęciu wartościowym, czyli minimalna wartość sprzedaży.

K,    - roczne koszty stałe,

C    - cena jednostkowa,

K_ti - koszt zmienny jednostkowy na uzasadnionym poziomie,

U_u    — relacja kosztów zmiennych do wartości sprzedaży (np. w skali

roku dla całego asortymentu wyrobów i usług łącznie), także na uzasadnionym poziomie.

Ilościowra wersja progu rentowności jest przydatna tylko w warunkach produkcji jednorodnej lub przeliczalnej w całości na jednostki umowne.

Ll