Magazyn8
001

Wiek XVIII ma się ku końcowi, ale malarstwo jest w przededniu nowych zapasów. Śmiało stawia pierwsze kroki Anglia, a szeregiem portrecistów tej miary co Reynolds, Gainsborough,

Lawrence i inni, wywalcza sobie raz na zawsze zaszczytne miejsce w międzynarodowej sztuce.

Tylko w Niemczech źródło dawnej twórczości wyschło zupełnie, czego powodem była straszna w swych skutkach wojna trzydziestoletnia. Zaś pozostałe narody północnej i wschodniej Europy, włą-    _f

czając i naród polski, wzięły udział w turnieju wszechświatowym na polu sztuk plastycznych dopiero w XIX stuleciu.

Odrodzenie! Co za urok bije z tego słowa!

Odrodzenie, okres ustępującego średniowiecza i jałowej scholastyki, budząca się zorza humanizmu, zwrot do cudów natury i duszy człowieczej, rozkwit poezyi i miłości, królowanie filozofii i sztuki klasycznej, tryumf tryskającego życiem neo-poganizmu, wybuch sił młodych i świeżych, twórczego indywidualizmu, epoka wielkich gieniuszów i wspaniałych dzieł.

Odrodzenie, okres politycznie dogasających republik a wywyższenie się rodów kupieckich lub bankierskich, szafujących hojnie złotem i zdobywających tytuły; rodów zuchwałych kondotyerów i nieśmiertelnych mecenasów sztuki, utrzymujących na swych dworach szeregi artystów; rodów nepotów papieskich, którzy w przededniu jeszcze ludzie prości, budzili się po otrzymaniu tytułów duchownych lub świeckich jako arystokraci czystej krwi, otaczając się blaskiem przepychu i sztuki, okres potężnych duchem papieży, trzęsących światem a skłaniających głowę ze czcią przed geniuszem twórczym i całujących skostniałą rękę artysty, z której śmierć wytrąciła pędzel zbyt wcześnie.

Lemiesz chrześcijaństwa twardo przeciągnął po ciele pogańskiem i odebrał bogom słoneczne wśród ludzi pomieszkanie, ludziom obcowanie z przyrodą w postaci bogów. Upadło starożytne państwo rzymskie pod naporem chrześcijaństwa, zniszczała kultura greko-łacińska, ale tylko pozornie, bowiem język Latynów stał się środkiem porozumiewania międzynarodowego; łuk rzymski, sklepienie i kopuła podstawowym elementem budownictwa świątyń w okresie wieków

4