Magazyn8 601 djvu

ARTUR GROTTGER    MODLITWA WIECZORNA

ruchu mnicha — wspaniale zresztą udrapowanego, zamykającego drzwi kościelne, mówią idealizowane postaci Żydów — istnych Jan-klów mickiewiczowskich, — podobnie „Chłopięta służące do mszy", „Trzy stany" i t. d. Jednak i w tej grupie rysunków są wyjątkowo silne i wyczute, jak np. scena w oknie na placu Zygmunta.

W „Polonji" są wspaniałe sceny. „Kucie kos" należy do najpiękniejszych prac Grottgera, upojonego tu motywem światła, jakie bije z rozpalonej stan, i wspamałemi typami obu powstańców.

W „Bitwie" piękno grupy powstańców podniósł z pomocą chmury białego dymu, na którym jasno rysują się ciemne sylwety walczących. Wśród nich są niezapomniane postaci, jak ten, co odgryza nabój, i ten, co ma twarz Grottgera.

Ale najdojrzalszem dziełem jest „Lituanja". Złożyły się na nią i echa walki, co nieosłabłe ale wyolbrzymione docierały aż do Wiednia, i — wrażenia weneckie, i dojrzałość samego artysty. Jak przedziwnie rozwiązany jest motyw światła w „Znaku". Te wspaniałe ciemne plamy cieniów, padających na ściany izby — spotęgowane jasną, błyszczącą plamą nimbu na świętym obrazku!... Jak kolorystycznie pojęta jest całość: przecież tu widać barwę białej koszuli,—ciemniej-

94