Magazyn5501 djvu

87

Warunki liigjeiuczno-społecziie.

ogółu ludności przez rozważania statystyczne i społeczno-naukowe. Zastrzeżenie to w tem większej mierze należy zastosować do h i gj e-ny rozrodu ludzkiego, który, jak to wykazała historja wszystkich czasów i etnografja wszystkich krajów, zawsze był, jest i będzie jak najściślej związany z urządzeniami towarzyskiemi, obyczajami i prawami.

Jakkolwiek otoczenie nie zmienia wartości dziedzicznych osobnika, jednak stwarza ono warunki, pozwalające na silniejsze lub słabsze rozrad zanie się jednostek, a nawet powstrzymujące je zupełnie od rozrodu. U dziko żyjących roślin i zwierząt rządzi tent dobór naturalny, u roślin uprawnych, ogrodnik lub rolnik, u zwierząt domowych hodowca. Wyłączające działanie naturalnych warunków życiowych ustępuje jednak u człowieka wpływom, wywieranym przez tryb życia, prawo, obyczaje, związki rodzinne, państwo i społeczeństwo, które działają w wieloraki, narazie jednak niestety niedostatecznie zbadany sposób. Tą drogą uboczną polityka i higjena społeczna obejmują ważną dla rozrodu ludzkiego rolę. Wpływ jednak polityki i higjeny społecznej dotychczas nie jest uregulowany i wymaga gwałtownie kierownictwa pod ustalonym, eugenicznym kątem widzenia.

Gdy chodzi o wyjaśnienia wpływu warunków społecznych na zagadnienia higjeny, medycyny, czy eugeniki, warunki społeczne nie dają się tak dokładnie badać, jak to przywykliśmy przy badaniach przyrodniczych i już z powodu nieustannej zmienności zjawisk, nadają rozważaniom charakter czegoś nieścisłego, co niejednego, przyzwyczajonego do badań doświadczalnych, od nich odstręcza. Ta jednak właśnie zmienność czynników społecznych zapewnia możliwość użycia ich jako środka dla korzystnego oddziaływania na rozród, a mianowicie w kierunku ilościowym. Wydatna znów ilość przez umożliwienie doboru, który wraz z rozwojem kultury zmienia się coraz bardziej z naturalnego w społeczny, jest zarazem jednym z warunków podstawowych zmian jakościowych, jasne jest przeto, że w możności wywierania wpływu na stosunki społeczne, posiadamy ważny warunek rozwoju eugeniki praktycznej. Dla udowodnienia tego twierdzenia zbędną rzeczą jest przytaczanie tu szczegółów, gdyż dalsze wywody dostarczą do tego licznych przykładów.

b) Łączność eugeniki z higjeną społeczną przez wspólny cel i metody.

Ścisłe pokrewieństwo eugeniki praktycznej z higjeną społeczną nie stoi w każdym razie w sprzeczności z tem, że początkowe zainteresowanie zagadnieniami eugenicznemi powstało dzięki pewnemu ich przeciwieństwu z higjeną. Mianowicie, tak w obozie higjeni-stów, jak i polityków społecznych powstały zupełnie uzasadnione wątpliwości, czy higjena i polityka społeczna, przenikające do najniższych nawet warstw ludności, chroniąc liczne jednostki mniej wartościowe i słabsze przed wcześniejszą śmiercią i doprowadzając je do wieku dojrzałości płciowej, w ostatecznym swym wyniku nie przynoszą ludom