Obraz
0 (103)

Typy ustrojów.

Monarchia

Monarchią Arystoteles nazywa dwa ustroje które różnią się miedzy sobą zasadniczo: królestwo i tyranię. Stwierdza on że, łatwo jest zauważyć, iż obejmuje on wiecej rodzajów jedynowładztwa takich jak:

I    monarchia : Król nie posiada władzy nad wszystkim, lecz tylko naczelne dowództwo na wojnie i tylko w czasie jakiejś wyprawy może karać śmiercią. Inne prawa zalecone królowi związane są z kultem bogów.

II    monarchia: Władca sprawuje władzę dożywotnio. W niektórych przypadkach jest to władza dziediczna w innych wybierana. Królestwa ludów barbarzyńskich przyjmują formę tyranii ponieważ, władza w nich ma chrakter despotyczny, wykazują się jednak dużą trwałością bowiem oparte są na tradycji i prawie.

DI monarchia: lest to tyrania cechująca się wyborem króla (asimenteia). Zbudowana jest ona na podstawie prawnej ,lecz brakuje jej oparcia w tradycji.

IV    monarchia: Królestwo z czasów bohaterskich, stworzone na prawie i zgodzie rządzonych. Pochodzi ono stąd, iż dawni bohaterowie, którzy za wybitne zasługi, jak np. nadanie ziemi czy uporządkowanie stosunków społecznych, zostali wybrani przez lud królami, przekazali tę godność następcom. Historycznie ich kompetencje ulegały zmianie, zawsze obejmują jednak dowództwo na wojnie, składanie ofiar bóstwom i rozsądzanie sporów.¹

V    monarchia: Występuje gdy jeden człowiek włada wszystkim i kieruje wspólnymi sprawami

\—.——---1

tak jakby był panem domu który troszczy się o wszystkich jego członków.

Po tym ogólnym przedstawieniu różnych typów monarchii Arystoteles koncentruje się na zagadnieniach pełnego królestwa i skrajnej tyranii. Ustroje te są sobie przeciwne ze względu na motywy władców, jako że tyran baczy na własną swą korzyść, król zaś na korzyść swych poddanych”². Stąd wypływają pozostałe różnice między nimi, ponieważ celem króla jest zapewnienie dobra swoim wszystkim poddanym. Stara się on zachować równowagę pomiędzy dwoma przeciwstawnymi grupami w państwie, bogatymi i ubogimi, gdyż „z natury rzeczy ma stać na straży, by właściciele majątków nie cierpieli niesprawiedliwości, a lud w

1

1

   Zob.Pol. m 9,1-8

2

   Zob.EN VIII10