Obraz (1084)

402

Po dodaniu wody do mieszaniny reakcyjnej po redukcji, następuje rozkład tctraalkoksyglinianu i tworzą się alkohole:

TT Q

4 (RCH₂0),A1U -²—~ 4 RCHjOH

Tetrahydoroglinian litu nie może być stosowany do otrzymywania alkoholi z kwasów, zawierających inne wrażliwe na redukcję grupy funkcyjne (tab. 13.2). Odczynnikiem bardziej selektywnym jest diboran B^H*. Odczynnik ten bywa używany do selektywnej redukcji kwasów karboksylowych zawierających grupy karbonylowe, cyjanowe łub nawet bardzo wrażliwe na redukcję innymi odczynnikami, grupy nitrowe. Diboran nie nadaje się do redukcji nienasyconych kwasów z powodu konkurencyjnej reakcji z wiązaniami C=C (rozdz. 9.14).

CHjC-^^-OOOH    —i*

O    O

kwas p-acetylobenzoesowy    alkohol p-acetylobcnzylowy

przykład redukcji kwasu karboksylowego diboranem

Utlenianie kwasów karboksylowych

Utlenienie karboksylowego atomu węgla jest możliwe tylko wtedy, gdy jednocześnie następuje rozerwanie wiązania C-C i powstaje dwutlenek węgla. Utlenienie takie nie ma znaczenia w syntezie organicznej, bo wymaga bardzo ostrych warunków reakcji i prowadzi do całkowitego zniszczenia cząsteczki kwasu. Tylko w wyjątkowych przypadkach utlenienie kwasów zachodzi bardzo łatwo, np. kwas pirogronowy redukuje odczynnik Tollensa (rozdz. 13.11) a redukcja KMnO* przez kwas szczawiowy w roztworze wodnym jest wykorzystywana w analizie miareczkowej.

O

anion kwasu piro gro nowego

-► CO_s²" + 2 Ag + 4NH3 + 2 HjO + CHjCOO"

COOH

5 1    + 2 MnOr + 6H⁴ —2 Mii²* + 10CO₂ + 8H.0

COOH

kwas szczawiowy

Kwas octowy i jego homo logi nie mają własności redukcyjnych i wytrzymują bez zmian ogrzewanie z silnymi utleniaczami, np. z kwasem chromowym(Vl).

Szczególnym przypadkiem utleniania, jest reakcja kwasów karboksylowych z nadtlenkiem wodoru. Utlenienie nie zachodzi tu jednak na karboksylowym atomie węgla a jedynie polega na powstawaniu wiązania między atomami tlenu. Produktami reakcji są kwasy peroksykarboksylowe, związki o dużym zastosowaniu w chemii organicznej (rozdz. 10.9). Peroksykwasy są też nazywane nadtlenokwasami lub po prostu nadkwasami (np. kwas trifluoronadoctowy CFaCOOOH).

O

+ Mj

OH

-►    R-C f    3 H₂0

O-OH

kwas

peroksykarboksylowy

14.6. Dekarboksylacja

Dekarboksylacja nazywamy rozkład kwasów karboksylowych z wydzieleniem dwutlenku węgla. W najczęściej spotykanych przypadkach, dekarboksylacja prowadzi do zastąpienia grupy COOH przez atom wodoru.