skanowanie0013 (79)

w

8.3. Stale i inne stopy żelaza do pracy w wysokiej temperaturze

■    stopy na osnowie Fe, zawierające Cr i Ni,

■    stopy złożone Fe-Cr-Ni-Co,

oprócz innych zawierających niewielkie stężenie żelaza na osnowie Co lub Ni.

Orientacyjny skład chemiczny niektórych zagranicznych gatunków nadstopów żarowytrzymałych podano w tablicy 6.9, natomiast znormalizowanych w kraju sto-faablica 6.10    pów Fe-Ni-Cr (według PN-ISO 9722:2000) - w tablicy 6.10. Niektóre nadstopy

Wtientacyjny skład    na osnowie żelaza są niekiedy błędnie normalizowane jako stopy niklu (np. w PN-

memiczny stopów    ISO 9722:2000), pomimo że stężenie Fe jest w nich największe.

Fe-Ni-Cr

Znak stopu					Stężenie pierwiastków		UJ
	C	Fe	mu.	Cr	Mo	Mn	Cu	Al ■UnBBP	Ti S	inne
j*Ni31Cr27Mo4Cul	£0,03	i mu	32	27	3,5	£2,5	1	BMH	|	-
FeNi32Cr21AlTi	m	44	32,5		-	£1,5	£0,7	0,4	0,4	•*ISM
FeNi32Cr21 AlTi-HC	0,08	44	32,5	21	-	£1,5	£0,7	0,4	0,4	-
J«Ni32Ćr21 AlTi-HT	0,08	43,5	32,5	21	PpB3	£1,5	£0,7	0,5	0,5	Al + Ti: 1
FcNi32Cr21Ti	£0,1	45	32	20,5	-	£1,5	£0,5	-	1,1	-
FeN i3 5Cr20Cu4Mo2	£0,07	37,5.	35	20	2,5	£2	3,5		-^v-' \	Nb + Ta: 0,6

“P £0,03+0,04, S £0,015+0,03, Si £1; wartości bez znaku £ oznaczają stężenie średnie.

^^RSIMOŚCI, ZASTOSOWANIE I OBRÓBKA CIEPLNA

^Etopów i stopów żarowytrzymałych _

Nadstopy żarowytrzymałe są stosowane w temperaturze wyższej niż żarowytrzyma-łe stale austenityczne, tj. wyższej od 750°C, a nawet 1000°C (rys. 6.2). Stopy te są stosowane głównie na łopatki, wirniki oraz dysze turbin parowych i silników odrzutowych.

Nadstopy żarowytrzymałe charakteryzują się dużymi własnościami wytrzymałościowymi w wysokiej temperaturze, w szczególności - dużą wytrzymałością na pełzanie. W większości są one umacniane w wyniku wydzielania faz o dużej dyspersji. Obróbka cieplna nadstopów żarowytrzymałych polega więc na przesycaniu i starzeniu. Zwiększenie trwałości nadstopów uzyskuje się także w wyniku wytworzenia na ich powierzchni powłok żaroodpornych.

6.4. Stale do pracy w obniżonej temperaturze

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA___

Stale do pracy w obniżonej temperaturze są stosowane w zakresie od poniżej 0°C do temperatury wrzenia helu, tj. ok. -269°C, w chemii i petrochemii, chłodnictwie, przemysłach stoczniowym, lotniczym, nuklearnym i kosmonautyce, a także do wytwarzania zbiorników do magazynowania ciekłych gazów. Wraz z obniżeniem temperatury pracy zwiększa się wytrzymałość, natomiast zmniejsza ciągliwość i odporność stali na kruche pękanie. Obniżenie temperatury powoduje bowiem zmniejszenie ruchliwości dyslokacji i ich tzw. zamrożenie.

213