skanowanie0014

322    r.dwiml I luliZitk

jowej powinny obejmować: regulację finansów, politykę konkurencji, politykę ul I wienia transferu technologii i przejrzystości¹.

Niemniej jednak niemałe grono polityków i ekspertów na Zachodzie, a &vIim| w USA, uważa, że niezbędnym warunkiem osiągnięcia pozytywnych efektów |    |

balizacji jest to, aby była realizowana wedle liberalnego modelu².

Zwolennicy tego poglądu, posługując się danymi empirycznymi, udowadlil wysoki poziom korelacji między wolnością w duchu liberalnym a tempem wzrfl gospodarczego i przyrostem dochodu na jednego mieszkańca³. Pochwałę globu l zacji głosi również, publikowany wspólnie od kilku lat przez firmę konsultingu# ,

A.T. Keamey i czasopismo „Forcign Policy”, raport w postaci tzw. Indeksu Globu zacji, oceniający postępy globalizacji w poszczególnych państwach i regionach. I) tej grupy badaczy związek między ekonomiczną liberalizacją a porządkiem międl narodowym jest jednoznacznie pozytywny, ponieważ na gruncie faktów empiryiHi nych udowadnia się tezę o zmniejszającej się, w warunkach liberalnego porziąlf liczbie konfliktów między państwami⁴.

Prezentacja niektórych, aczkolwiek najważniejszych ocen globalizacji uprawnili ; do postawienia wniosku, że jednoznaczna ocena tych procesów jest niemożliwi! u ] względu na ich złożoność. Problem tkwi w tym, że zarówno jej zwolennicy, jlllH I i przeciwnicy znajdują empiryczne argumenty na rzecz swoich tez. Dla nas studltn cych stosunki międzynarodowe ważne jest wydobycie takich elementów zmiany w stosunkach międzynarodowych pod wpływem globalizacji, które jednoznac/nl| * ' dadzą się zaobserwować i potwierdzić empirycznie. Są to:

1.    Pogłębienie się na nieznaną przedtem skalę współzależności globalnych, I o czym świadczy logika działania rynku walutowego i finansowego. To samo mn | miejsce w niematerialnych dziedzinach stosunków międzynarodowych: kultur/o, ¹ stosunkach międzyspołecznych, sporcie.

2.    Przenikanie sfery polityki wewnętrznej i zagranicznej państw'.

3.    Zmiana układu sił w wyniku zwiększenia potęgi USA i Chin — głównych bc I neficjentów globalizacji. W ramach nowej rekonfiguracji struktur życia między I narodowego ujawnił się niebywały wzrost roli organizacji pozarządowych, w tym | przedsiębiorstw międzynarodowych.

4.    Pojawienie się nowego paradygmatu stosunków międzynarodowych w postaci | geoekonomiki. Zakłada ona, że państwa kierują się wyłącznie interesami ekono '' ulicznymi, co przejawia się w dążeniu do zdobywania coraz większej przestrzeni ekonomicznej rozumianej jako: większe rynki zbytu, większe dochody i zyski, ko ’

i / wymiany międzynarodowej i większa konkurencyjność. Nie oznacza to , a końca geopolityki, czyli tradycyjnego wiązania polityki zagranicznej państwa ■ jtl' nem geograficznym.

I'u|awienie się nowych zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego i między-

................ co jest najlepszą ilustracją efektów globalizacji. Wyjątkowego znacze-

w , ti.iliiiilł) pojęcie bezpieczeństwa ekonomicznego (zagrożenia kryzysami finanso-. mii dominacją silniejszych podmiotów) i ekologicznego. Proliferacja broni ma-ii-im ui/eiiia i terroryzm również stwarzają zagrożenia, których nie sposób lekce-i i> It ozpr/estrzenianie się chorób w skali globalnej i narastanie konfliktów' imiiyit/iiych to nowa gmpa zagrożeń. Cechą charakterystyczną nowych zagrożeń

•    niiUl'11'ych /. globalizacji jest ich asymetryczność⁴⁴.

i > • yżs/e zmiany wywołane efektem globalizacji stworzyły pilne zapotrzebowa-Hlf nu iii m e mechanizmy regulujące funkcjonowanie stosunków międzynarodowych

......i/dziuł XVI). Wśród licznych projektów i przedsięwzięć z tym związanych

n il' i s wyróżnić powołaną w 1991 r. Komisję do Spraw Globalnego Zarządzania u -i mi w Inn on Global Governance), w skład której weszło wielu wybitnych byli- li pulilyków szefów państw i rządów, przedstawicieli organizacji międzynaro-ilu** . ■ li i .wiata biznesu. To za spraw'ą inicjatyw tej Komisji, ONZ oraz organizacji

* ......tli i praktyki stosunków międzynarodowych na trwałe weszły nowe paradyg-

i ii u- jak: rozwój społeczny (human development), bezpieczeństwo ludzkie i --.i■ni ururlly) oraz trwały rozwój (sustainable development).

'' M Miulcj, Globalizacja zagrożeń asymetrycznych, w: E. Haliżak, R. Kuźniar, J, SymonidCH u 11 iihibiilizacja a stosunki międzynarodowe, op. cit., s. 210-244.

1

   J. Stiglitz, Morę Instruments and Broader Goals: Moving Toward the Post-Washingtan 1 Consensus, Helsinki 1998, Idem, Globalizacja, Warszawa 2004.

2

   M. Wolf, Why Glohtilizalion Works, New York 2004; D. Griswald, Seven Morał Arguments lor 1 Free Tradt, „CATO Policy Report" 2001, nr 4.

3

^4J J. Cole, The Conlribulion of Econornic Freedom to World Economic Growlh 1990-IWJ. I „CATO Journal" 2003, nr 2, s. 189-198.

4

⁴¹ J. Tures, Economic l.lheralization and International Order, „CATO Joumiil" 2004, nr i. a. 423-431.