str22601 djvu

NAUKA

wymyślonej przez nas niedawno latarni! Taką to drogą Kepler doszedł do ustalenia rzeczywistego kształtu orbity ziemskiej oraz do rozpoznania sposobu, w jaki nasza planeta biegnie po tej orbicie. Za to my, urodzeni później ludzie, Europejczycy, Niemcy albo nawet Szwabi, powinniśmy go podziwiać i uwielbiać.

Skoro tedy ustalono już empirycznie orbitę ziemską, rzeczywiste położenie zaś i długość linji SZ były o każdym czasie znane, nietrudno więc już było Keplerowi obliczyć w zasadzie zapomocą obserwacji planet zarówno orbity, jak i ruch pozostałych planet. Była to jednak tytaniczna praca przy ówczesnym zwłaszcza poziomie matematyki.

Rozpoczęła się teraz druga, niemniej trudna, część pracy życiowej Keplera. Poznał on empirycznie orbity planet, lecz na zasadzie tych empirycznych osiągnięć trzeba było dopiero odgadnąć prawa, rządzące ruchem tych ciał niebieskich. Zacznie więc od wysunięcia domniemania o matematycznej istocie krzywej ruchu planet, poczem będzie sprawdzać to przypuszczenie na olbrzymim materjale liczbowym. Gdy wynik się nie zgadzał, wymyślał inną hipotezę i znów ją sprawdzał. Po niezliczonych poszukiwaniach otrzymał zgodność przy przypuszczeniu, że orbita jest elipsą; słońce znajduje się w jej ognisku. Kepler doszedł też do prawa, we-

206