036 (10)

Klarowną ciecz, która przeszła przez filtr, nazywa się filtratem lub przesączem Oczyszczanie wody z nie rozpuszczonych substancji nazywa się filtrowaniem lub filtracją.

Warstwy żwiru i piasku w skorupie ziemskiej tworzą naturalne filtry, które oczyszczają wsiąkającą w ziemię, częstokroć bardzo brudną, wodę. Filtrację przez żwir i piasek stosuje się na w ielką skalę w wodociągach miejskich. Ponieważ stacje wodociągów nie są dostępne dla publiczności, wyjaśnimy sobie ten proces dosw iadczalnie.

Doświadczenie i. W dnie dużej puszki po konserwach wybijamy gwoździem kilka otworów. Puszkę napełniamy na przemian warstwami, piasku i żwiru o wy sokości 2 cm. Mętna woda. którą wlewamy od góry do puszki, oczyszcza się w piaskowo-żwirowym filtrze i już klarowna wypływa przez otwory'.

Do dziś około 65% zużytej wody z gospodarstw domowych i przemysłu jest odprowadzane do rzek bez uprzedniego oczyszczenia. W najbliższych latach trzeba zmniejszyć zanieczyszczenie wód naturalnych, budując wiele oczyszczalni ścieków.

Wykorzystujemy:

lejek, filtr papierowy, 2 słoje do przetworów, puszkę po konserwach, żwir. piasek, wodę, glinę.

56. Czy wodę morską można uzdatnić do picia?

Wiemy z relacji, że rozbitkowie morscy giną z pragnienia, jeśli na pokładzie swych łodzi ratunkowych nie mają wystarczającego zapasu pitnej ..słodkiej wody”. Ponieważ w wielu krajach brakuje słodkiej wody, uzy skuje się ją z morza. Jak to się robi? Czy rozpuszczone sole można zatrzymać na filtrze?

Doświadczenie 1. Przepuszczamy roztwor soli przez papierowy sączek. Kosztujemy filtrat. Ciecz, która przeszła pr/ez filtr zachowała słony smak. W ten sposób niczego nie osiągniemy.

Ale przecież odparowana woda morska, która spada na ziemię w^r postaci deszczu, nie ma słonego smaku!

Wrz«c«

solanki-.

Czysta

woda

Rys. 24. Destylacja jest całkjcm prosu

Dos w iadczcnie 2. Zasoloną wodę (I łyżeczka soli kuchennej na 0,5 dm^J wody) ogrzewamy w małych gamczku do wrzenia. Nad garnkiem trzymamy ukośnie dużą pokrywkę. Skraplającą się wodę łapiemy do naczynia i kosztujemy. Smakuje mdło i nie jest juz słona! Przed 800 laty alchemicy wynaleźli urządzenie do destylacji, destylarkę. za pomocą którego odparowywali z roztworów wodę, a powstającą parę skraplali otrzymując czystą wodę. W następnym doświadczeniu sporządzimy prostą destylarkę.

Dośw iadczcnie 3. Napełniamy probówkę do wy sokości 7 cm zasoloną wodą, zabarwioną dodatkowo odrobiną atramentu, i zamykamy ją korkiem, w^r którym tkwi wygięta rurka (rys. 24). Za pomocą palnika ogrzewamy ciecz do wrzenia, a produkt zbieramy do innej probówki.

Obserwacja: Desty lat jest czysty, bezbarwny i bez smaku.

Przez ogrzanie pitnej lub słonej wody i ochłodzenie pary możemy oddzielić rozpuszczone substancje od czystej wody. Ten proces na/.wano destylacją (z łacińskiego destillare=skraplać).

Chemicznie czysta woda nazywa się także wodą destylowaną.

Wykorzystujemy:

garnek z pokry wką, 2 probówki, palnik, szklaną rurkę z korkiem.

71