17476 obraz6 (10)

³⁷    G. Bachelard, Poeticfue de la reverie, jw., s. 64 i 70.

³⁸    Tamże, s. 64.

³⁹    Tamże, s. 72.

⁴⁰    Tamże. s. 71.

⁴¹    Paul Ricoeur, Konflikt hermeneutyk: epistemologia interpretacji, tłum. Joanna Skoczylas, w: Paul Ricoeur, Egzystencja i hermeneutyka, Warszawa 1975, PAX, s. 93.

⁴²    G. Bachelard, Poetiąue de la reverie_y jw., s. 106.

⁴³    Tamże, s. 119.

⁴⁴    Tamże, s. 117, zwłaszcza cytat z Documcnts secrets {Tajemne dokumenty) Franza Hellena: „Dzieciństwo nic jest czymś, co umiera w nas i usycha, kiedy wypełnił sic jego cykl. To nie jest wspomnienie. Jest to najbardziej żywy ze skarbów i ciągle wzbogaca nas bez naszej wiedzy... Biada temu, kto nic może przypomnieć sobie swego dzieciństwa! uchwycić go w sobie samym jako ciało we własnym ciele, jako now^ krew w dawnej krwi: on już umarł, od kiedy dzieciństwo go opuściło”.

⁴⁵    G. Bachelard, op. cit., s. 89:,.Przeszłość przypomniana nie jest tylko przeszłością postrzeżenia... Wyobraźnia zabarwia od początku obrazy, które zapragnie raz jeszcze zobaczyć”, i Bachelard odnajduje dzięki temu baudelairow>ską koncepcję pamięci zasadzającej się na „żywotności” wyobraźni, którą przytacza na s. 103.

⁴⁶    Trzeba odnotować u Bachelarda platoński „ton" języka. Istnieje w^r całej twórczości filozofa Racjonalizmu stosowanego i Poetyki marzenia jakaś najwyższa ironia, pewien sposób niebranin nigdy na serio tego, co się wysuwa, lub tego, co się argumentuje, tak żeby nadać argumentów i czy intuicji całą konieczną moc przekonywania. Ten elegancki, dobry humor, ta lekkość pełna powściągliwości nadają dziełom Bachelarda tak jak mowom Sokratesa, straszliwą skuteczność przekonywania.

⁴⁷    Cytowane przez Bachelarda, op. cit., s. 115.

⁴⁸    Bachelard cytuje Kierkcgaarda, Lcs lis des chantps et les oiscatix du ciel (Lilie polne i ptaki niebieskie).

⁴⁹    E. Van der Cammen cytowany przez Bachelarda, op. cit., s. 123.

⁶⁰ G. Bachelard, op. cii., s. 109.

⁵¹ Zob. Paul Ricoeur, Symbol daje do myślenia, w: Paul Ricoeur, Egzystencja i hermeneutyka, jw., s. 10.

Rozdział IV

¹    Zob. G. Durand, Les structures anthropologiąues de Vimaginaire, Paris 1982, oraz tegoż, Le decor mythiąue de la Chartreuse de Parmę, Paris 1983.

²    Moje dzieło, Les struci ures anthropologiąues de V imaginaire (Antropologiczne struktury wyobrażenia) ma podtytuł: Introduction a Parchetypologie generale (Wstęp do archetypologii ogólnej), jw.

³    Zob. Yvcs Durand, Lc test archótypal a neuf clements (A. T. 9), „Cahiers internationaux de Symbolism” 1964,nr4. Te., siły” spójności” nie są, jak w psychoanalizie, czysto psychologiczne i biograficzne, one są bardziej społeczne i odbijają całość danej kultury.

⁴    Zob. tablica na s. 69.

⁶    Hegcl, Marks, Spenglcr, Worringer, Sorokin, Matore, Pcyre, żeby przytoczyć tylko kilka nazwisk.

^f* W kwestii pojęcia integracji i pojęcia przeciwnego „zaspy”, zob. P. Sorokin, Social and Cultural Dynamics, t. 1-4, 1937-1941.

⁷    Zob. C. Lćvi-Stiauss, który trafnie wykrył to zjawisko, w: Antropologia strukturalna, Warszawa 1970, PIW, tłum. Krzysztof Pomian; rozdział, Struktura i dia lek tyka, s. 316-326.

⁸    Zob. prace H. Peyre’a i G. Matorego.

⁹    Zob. tablica po s. 101.

¹⁰    Jak to starał się jeszcze wykazać Levi-Strauss w Myśli nieoswo-jonejy zabraniając dokonywać rozróżnień między „myślą nieoswojoną” a myślą oswojoną przez scjcntystyczną pedagogię.

¹¹    R. Bastide, Le principe de cotipure et comportement afrobresilien, w księdze XXXI Congres International des Amćricanistes, Sao Paulo 1955. Kandomble jest synkrctyczną religią porównywalną z haitań-skim Vodu.

¹²    Koalescencja — term. chemiczny: fuzja, połączenie, zjednoczenie (przyp. tłum.).

¹³    Zob. tablica po s. 101, wzięta z mojego dzieła: Les structures anthropologiąues de V imaginaire, jw. Zob. S. Lupasco, Les trois mat Ures i bardzo ważny Appcndice theoriąue do jego książki: U energie et la matiere vivante, w którym Lupasco sformalizował trzy logiki kierujące trzema materiami.

155