14

Materiały, cierne: stal - '.węgiel gtafityzuwany. Założyć tarcic suche, dopuszczalne przeciążenie sprzęgłu o 20% oraz naciski dopuszczalne k„ ----- 0,15 M Pa.

Zadanie 18,14

Wymiary średnic, płytek sprzęgła wielo płytkowego wynoszą:    — 170 mm, D_w ~ (10 mm, liczba

płytek'U. Obliczyć, jaki moment obrotowy może przenieść sprzęgło, jeżeli prędkość obrotowa u — 400 obr/min, współczynnik przeciążenia K--1,3, materia! płytek — żeliwo. Założyć minimalną wartość nacisków dopuszczalnych ft, oraz minimalny współczynnik tarcia.

Zadanie 18.15

Sprzęgło cierne stożkowe przenosi moe P = 10 kW przy prędkości obrotowej n = .100 obr/min i współczynniku przeciążenia K = 1,6. Materiały tarcz sprzęgła: żeliwo — stal, powierzchnie cierne zwilżone smarem. Sprzęgło łączy wały o średnicy d = 60 mm. Obliczyć wymiary, sprzęgła, zakładając a = 15’, D,_n — 6d oraz minimalną wartość dopuszczalnych nacisków jednostkowych k, i minimalny współczynnik tarciu.

Zadanie 18.16

Sprawdzić, jaki moment obrotowy przeniesie sprzęgło cierne stożkowe o wymiarach D_z = 480 mm, b Pr 88 ną«= 20", jeżeb prędkość obrotowa «= 800 obr/min, a współczynnik przeciążenia K1,2. Materiał tarcz sprzęgła; stał — skóra. 1’rzyjąć dopuszczalne naciski jednostkowe k_t = .0,05 MPa oraz p = 0,3.

39. HAMULCE

19.1, HAMULCE KLOCKOWE

Hamulcem nazywamy zespól elementów służący do zatrzymywania, zwalniania lub regulacji prędkości obracających się części maszyn. Hamulce klockowe dzielimy na jcdnoszczękowe (rys. 19.1) i dwtiszczc-

kowe (rys. 19.2).

Obliczanie hamulców klockowych polega na wyznaczeniu sily.J⁷ potrzebnej do całkowitego zatrzymania tarczy hamulcowej, ustaleniu: wymiarów,klocka oraz sprawdzeniu hamulca na rozgrzewanie. Wartość momentu tarcia M_r wyznaczamy podobnie jak w przypadku

sprzęgieł

M_v > K-M„    ;    (19.11

Współczynnik przeciążenia K zależy m. in, od bezwładności hamowanego układu, prędkości obrotowej walu (tarczy hamulcowej) i czasu potrzebnego do zahamowania. Do obliczeń przybliżonych przyjmuje-' my. K. == 1,75 -b 2,5. Większe wartości współczynnika K należy przyjmować przy dużych prędkościach obrotowych ofaz przy żądanym krót-j szym czasie hamowania,    i

Uys. 19.3. Schemat obciążenia w hamulcii jcdnokloekówyna

W przypadku hamulców jednoszczękowych siłę F działającą na dźwig-; ńię hamulca (rys. 19,3) wyznaczamy z warunku równowagi dźwigni! (względem punktu obrotu dźwigni)

y-l~F_H-a~T-ę - 0    (19.2)

podstawiając T— F„^:)i

otrzymamy,F■ l— F_n(a+e • fi) = 0 (19.3)

Wart ość siły F„ możemy obliczyć wg wzoru na moment tarcia, potrzebny do zatrzymania bębna hamulcowego

M._r -    .    , (19.4) •Na podstawie równań 19.3 i 19.4 otrzymamy

p p ^u~b^¹ ń    2M_r ci-i-a ’ jJ■

"    /■ fi-D i    ■

Przy zmienionym kierunku obrotów bębna hamulcowego zmieni się zwrot siły tarcia działającej na klocek hamulca i wówczas otrzymamy wzór

(19.6)

2M_r a — e-fi

J D' ~T~

. 269-