26472 IMG55 (7)

210

I IRMIN V

•I.IBITINA - rzymska bogini zobowiąznnu do czuwania nad oddawaniem posług zmarłym. Miała sanktuarium w świeivm gaju. położonym prawdopodobnie na południe od Rzymu w okolicy Awentynu. Tam to •ipołykali się przedsiębiorcy pogrzebowi (hbitiiuirii)-Przez igraszkę błędnej etymologii zbliżając Libitinę do Libido!Namiętność), utożsamiano tę nąjstarszą boginię z Wenus i imię Libitina zostało zwykłym jej epitetem. Nie posiada mitu. bg

Plu. SmM 12.

UCHAS (Alzaę)* towarzysz Heraklesa, który był przy nim aż do śmierci na górze Ojla. Służył mu jako herold podczas wojny przeciw Ojchalii, jego to — Herakles wysłał do Dejaniry po zwycięstwie z prośbą o nowa szatę, aby mógł godnie złożyć ofiarę Zeusowi. W tym samym czasie, według niektórych wersji, Lichas przyprowadził niewolnicę lołę do Dejaniry. A nawet opowiedział jej, że mąż jest zakochany w loli. Jemu właśnie Dejanira oddała szatę zmaczaną w krwi Nesso-sa. Gdy Herakles wdział tę żrącą szatę, rzucił się naprzód na Lichasa i chwyciwszy go za nogę, cisnął w górę. Lichas przemienił się w kamień i stał się wyspami Licnadami (tzn. Wyspami Muszlowymi), których jest nadto eponimcm. bg

S.7> pram; Sdiol jnA. R.II2l3:Apd.0iM l|7,7;D. S, IV 38:Sir.

IX 426; Ov. Mn IX 211 n.; Hy*. Fab. 36; Sen. HO 817 n.

LIG VS (Afyuę) - heros, eponim Ligurów. Brat Ale-biona. Gdy Herakles, powracając z kraju Geryona. przemierzał południową Galię, Ligys próbował zagarnąć trzodę zdobytą i pędzoną przez herosa. Ligys i Ligurowic. jego towarzysze, napadli na Heraklesa. Kiedy mu zabrakło strzał i mało brakowało, żeby przeciwnicy wzięli nad nim górę. skierował prośbę do ojca Zeusa, a ten zesłał mu deszcz kamieni i Herakles nie miał już kłopotu z odparciem wrogów. Równina Crau świadczy jeszcze o tym wydarzeniu mnóstwem skał i kamieni, którymi jest usiana (— Herakles), bg

Gust. in Dion Pa. 76.

LIKYMNIOS (AiKtymoę) - syn Elektryona (jednego z synów Perseusza) i frygijskiej niewolnicy imieniem Media (tab. 31). Jest więc przyrodnim bratem Alkmeny i wujem Heraklesa. Jego mil należy do cyklu hcraklcsowego.

Ukymniosspędził dzieciństwo u boku ojca w Mykenach. W czasie wojny Tafijczyków z Elckiryonem maleńki jeszcze Likymnios jako jedyne z jego dzieci ocalał z rzezi. Po śmierci Elektryona, zabitego przypadkowo przez -» Amfitriona. Likymnios wraz z siostrą Alkmcną towarzyszył zabójcy ojca na wygnanie do Teb. Tam poślubił Perimodę, siostrę Amfitriona. Miał z nią kilkoro dzieci: Ojonosa (zabitego później przez synów Hippokoona w Sparcic. śmierć jego stała się przyczyną wyprawy prowadzonej przez -* Heraklesa na to miasto), Argcjosa i Melasa, którzy wyprawili się razem z Heraklesem przeciw Ojchalii i padli w walce. Herakles, żeby dotrzymać Likymniosowi przysięgi, że zwróci mu syna, spalił trupa Argcjosa i przywiózł ojcu urnę z jego prochami.

Po śmierci Heraklesa Likymnios podzielił los -» Hcraklidów. Schronił sic do Trachis i uczestniczył w bitwie z Euryslcuscm. Później przyłączył się do Hyllo-

są, podczas pierwszej nieszczęsnej wyprawy nn Peloponez. Mieszkańcy Argos zaprosili go jak również TJcpo* Blcmosa. jednego z synów Hcrukicsn. żeby osiedlili się w ich mieście. Tam w trakcie sprzeczki Likymnios z ginął / ręki Tlepolcmosu. uderzony pałką, albo też został zabiły przypadkowo, kiedy Tlcpolcmos zamierzał uderzyć niewolnika (albo wołu) gałęzią oliwki. Można (o porównaćzc śmiercią Elektryona, zabitego tym samym sposobem przez Amfitriona (-« powyżej), bg

II. 11662 n.;schol.: Pi. 0.7.27n.isehol.ad46:449; D. S. IV 38; 57; 58: Apd. Hibl II4,5 n.: 7,3 i 7; 8.2; Eun in Hom., p. 316.1; Sir. XIV 2,6, p. 653: Tut. in II, p. 103.

LILAJOS (A(Aaioę)- pasterz z Indii, Zc wszystkich bóstw uznawał tylko Sclcnc (Księżyc). Inne, rozgniewane wypuściły na niego dwa Iwy, które go pożarły. Lecz Sclcnc przemieniła go w górę zwaną Góra Lilajoń. \bg

Ps. - Plu. De/lut XXIV. 4.

LI MOS (A(poę) - usosobicnic Głodu. Uchodziła za córkę Eris. Czysta abstrakcja, nic ma żadnego mitu. \bg

Ho. Th 227; Ov. Met VIII 790 n.

LINDOS (Alv8oę) - heros eponim miasta Lindos na Rodos (- K erka los), hg Pi. O. 7.137; D. S. V 57; Stcph. Byz. s.v.

LINOS (Atvoę)- I. Istnieje kilka mitów o Linosic, we wszystkich bohater jest pieśniarzem lub przedmiotem znanej pieśni.

Pierwszy mit opowiada, że Psamate, córka króla Argos, Krotoposa, miała dziecko z Apollonem (tab. 17). Dziecko to, nazwane Linosem, zostało porzucone po urodzeniu i wychowane przez pasterzy. Ale bądź Krotopos dowiedział się o tym i dał dziecko pożreć psom, bądź psy pasterskie przypadkowo uśmierciły dziecko. Jakkolwiek rzecz się miała, ojciec zabił Psamate, a rozgniewany Apollon zesłał potwora rodzaju żeńskiego, Pojne, który pustoszył kraj (— Krotopos i . Korojbos). Na cześć Psamate i Linosa ustanowiono za poradą wyroczni kult i wprowadzono zwyczaj śpiewania żałosnej pieśni (trenu), opiewającej smutną historię Psamate i Linosa. W czasie święta składano w ofierze psy spotykane na ulicy lub placu.

2. Inny mit, tebański, wymieniał drugiego Linosa, syna Amfimarosa i jednej z muz (najczęściej Uranii, niekiedy Kalliope łub Terpsychory), który był słynnym muzykiem (wpadł na przykład na pomysł zastąpienia używanych dotąd w lirach lnianych strun przez struny z jelita). Ale rościł sobie prawo do rywalizacji z samym Apollonem w sztuce śpiewu. Oburzony Apollon zabił go.

Przypisywano temu Linosowi wynalezienie rytmu i także melodii. Niekiedy twierdzono, że nauczył się od Kadmosa alfabetu fenickiego, ale dal każdej z liter nazwę i ostateczny kształt.

Jedna z tradycji utrzymywała, żc Linos (ten lub jeszcze jakiś inny tego imienia) był mistrzem -► Heraklesa. którego miał zapoznać z muzyką. Herakles był jednak mało pojętny i jego umysł z trudem przyswajał sobie prawidła muzyki. Często więc Linos bijał ucznia, aż do dnia gdy ten udręczony karami chwycił wielki kamień i zabił nauczyciela. Powiadano również, żc

LUA

zabił go plektroncm (tj. pałeczką służącą do uderzania w struny liry).

W epoce klasycznej cytowano „pisma Linosa", przypisywane mu różne traktaty filozoficzne i mistyczne.

W miarę jak osobowość Linosa rozwijała się, zmieniano jego genealogię. Uczyniono go na przykład synem Hermesa (ponieważ Hermes jest bogiem wiedzy, szczcgóln ie językowej), albo synem Ojagrosa, co dawało mu za brata Orfeusza, z którym stopniowo coraz bardziej go utożsamiano, bg

\. Pau*. 143.7; //. XVIII 370 i schol.ad 569; P*.-Ov. //>/< 478; AP VII 154;Conoń 19 (aCellim. Iragm. II); Ad. HA XII34;Sial. Tlwh 1562 n.; Scrv. in Vcrg. lici. IV 36. 2. Paus. VIII 18. I; IX 29,6 n.; Hn Iragm. 97; Schol. in E. Rh. 347; Hyg. I'ub. 161; Apd. Bihl. I 3. 2; D. S. III 67; Theoc. XXIV 103; Acl. 17/ III 32; Tac. Ann XI 14.

LI PA KOS (Alnapoę) - jeden z synów Ausona, mitycznego króla Italii. Wypędzony z kraju przez braci, uciekł z kilkoma wojownikami i wylądował w pobliżu Sycylii na wyspie, którą nazwał Lipara. Tam założył świetnie rozwijającą się kolonię. Później ugościł przybyłego na wyspę Eola i dał mu za żonę córkę Kyane. W zamian za to Eol dostarczył mu środków na powrót do Italii, którą gorąco pragnął ujrzeć. Liparos przybił do brzegu koło Surrentum (Sorrento), którego mieszkańcy obrali go królem. Kiedy zmarł, nowi poddani przyznali mu cześć boską, bg

D. S. V 8; Stcpli. By z. s.v. Autupu; Plin. III 14.93.

LITYF.RSES (Am>śpaT]<;)-syn króla Midasa. Jest typowym Żniwiarzem. Przyjmował obcych, przechodzących przez jego posiadłości i zapraszał ich do udziału w żniwach. Jeżeli odmawiali, zabijał ich lub zmuszał biciem, aby dlań pracowali. Następnie, wieczorem, gdy się dobrze natrudzili przy żniwie, ucinał im głowy, a ciała ukrywał w snopkach. Albo też zmuszał ich do współzawodnictwa zc sobą, kto szybciej będzie żął. Zawsze zwyciężając ucinał głowę przeciwnikowi. Gdy Herakles był na służbie u Omfali, wstąpił do Lityersesa; przyjął wyzwanie zbója i. uśpiwszy go śpiewem, uciął mu głowę. Opowiadano, że Herakles postanowił w ten sposób uwolnić świat od Lityersesa, ponieważ miał on u siebie jako niewolnika¹ pięknego pasterza Dafnisa. — Dafnis dostał się tam przemierzając świat w poszukiwaniu pięknej Pimplei, porwanej przez piratów.

Żniwiarze we Frygii (ojczyźnie Lityersesa) mieli zwyczaj śpiewać przy pracy pieśń poświęconą przygodzie herosa, w której wychwalali jego żniwiarskic umiejętności. Ta pieśń nosiła nazwę Litycrscs. bg

Poll. IV 54; Alb. X, p. 415; Tzci. Chi! II393; Westcrmann. p. 346.5; Scrv. in Vcrg. fcW. VIII68: Schol. in Thcoc. VIII, Thcoc. X 41:Hcsycłi ».v Ainićporci.

LOKROS (Aoicpóę)- Imię dwóch legendarnych herosów.

1.    Jeden jest synem Zeusa i Mąjry. córki króla Argos Projtosa i Antci. Majra była jedną z towarzyszek Artemidy. Po przygodzie miłosnej z Zeusem zginęła od strzały rozgniewanej bogini. Lokros zbudował Teby razem z — Amfionem i Zctosem.

2.    Drugi Lokros jest eponimem Lokryjczyków. Jego genealogię przekazują autorzy różnic. Czasem robią z niego syna Fyskosa. a więc wnuka Etola i prawnuka Amfikliona. Niekiedy uważa się go za syna Amfikliona.

a więc za wnuka Dcukaliona (tab. 8). Panował nad l.cięgami i nadal im nazwę Lokryjczyków.

Tradycje dotyczące żony Lokrosa są nie mniej różnorodne. Opowiadają na przykład, że Opus. król Elidy, miał niezwykłej piękności córkę, imieniem Kabyc. Porwał ją Zeus i połączył się z nią na górze Mąjnalos Kiedy zaszła w ciążę, Zeus przeniósł ją do bezdzietnego Lokrosa i dał mu ją za żonę. Lokros wychował syna, który mu się urodził, i nadał mu imię dziadka, Opus. Częściej za żonę daje się Lokrosowi Protogcncję, córkę Dcukaliona. Protogcncja miała z Zeusem herosa Act-liosa, którego ojcem „śmiertelnym" był Lokros.

Lokros pokłócił się z synem Opusem i postanowił przekazać mu władzę, a sam z częścią swych poddanych odejść i osiedlić się gdzie indziej. Zapytał wyrocznię, dokąd powinien się udać, a wyrocznia odpowiedziała, żeby zatrzymał się w miejscu, „gdzie ukąsi go drewniana suka". Kiedy dotarł na zachodnie zbocza Parnasu, nastąpił przez nieuwagę na kolec dzikiej róży (po grecku „psi kolec") i nie mógł chodzić przez kilka dni. Zrozumiał wtedy, że w ,rocznia się spełniła i osiadł w tym kraju, który przyjął również nazwę Lokrydy. Zadaniem tego mitu było wyjaśnić między innymi fakt istnienia dwóch Lokryd, jednej na wschodzie, a drugiej na zachodzie Parnasu, bg

I. Schol. in OJ XI 325: Euit. in Horn., p. 1688.64, 2. Ho. ap. Sir. VII 322; Pi. O 9.68 n. i schol. ad 62; 64; 72:79: Schol. in A r IV 1780: Gusl■ in II. II. p. 277, 17; Plu. Qu. (ir. 15: Slcph. Byz. s v <Wcicoę

LOTIS (Acorfę) - nimfa, ukochana Priapa. Uparcie odmawiała miłości bogu, a on kilkakrotnie o mało jej nie pochwycił, ale zawsze udawało się jej uciec. Pewnej nocy, kiedy spała pomiędzy Menadami, towarzyszkami Dionizosa, Priap należący do lej samej gromady, próbował posiąść ją przez zaskoczenie. W chwili gdy już jej dotykał, osioł Sylcna zaczął tak głośno ryczeć, żc wszyscy się obudzili; Lotis uciekła, pozostawiając zawstydzonego Priapa, podczas gdy wszyscy obecni śmiali się z jego niemiłej przygody.

Później Lotis poprosiła, żeby ją przemieniono w roślinę i została krzewem o czerwonych kwiatach (jujuba?), zwanym fotos (— lakże Dryope). bg

Ov. Mo IX 340 n.: Fa\l 1413 n.: Serv. in Vcrg. Georg. II 84

LOTOFAGOWJE (Aoro^dyoi) - dosłownie: Zjadacze lotosu, lud u którego zatrzymał się Odyscusz, kiedy zboczył z drogi pod wpływem gwałtownego wiatru północnego, który porwał go na południe od Cypru. Przyjęli herosa gościnnie i dali mu do zjedzenia owoc, którego sami używali: owoc lotosu, powodujący utratę pamięci. Wkrótce towarzysze Odyseusza stracili chęć powrotu do Itaki i Odyscusz musiał ich siłą skłonić do ruszenia w morze.

Możliwe, ze kraju Lotofagów należy szukać na wybrzeżu Cyrenąjki. bg

OJ. IX 82-104; Hy*. Fab. 123; Piw V 28; HOL IV177. Por. V. Błnrd. Na\’igaihm d Ulyste, IV. s, 93 q.

*LtM - jedno z najstarszych bóstw rzymskich, skojarzona z Saturnem w formule elewiiu łupów nieprzyjacielskich. Wydąjc się być bóstwem „zarazy" łub ogólnej „zmazy" magicznej, jakiej życzono wrogom.

W.

Litr. XLV 33, I; Scrv. m Vcrg. Aen. III 139.