38399 słow007

1968), Juliana Talko-Hryncewicza o ich medycynie ludowej (1893). Do tego wykazu należy dodać „Katalog magii Rudolfa” - pcnitcncjal dla spowiedników, spisany w połowic XIII w. w klasztorze cystersów na Śląsku, pokazujący, jak liczne zastosowania miała pogańska magia w życiu ówczesnego społeczeństwa.

W dziedzinie ustrojowej wiele wzmianek i niejasnych treściowo przekazów najpełniej omówili Henryk Łowmiański (1963-1985) i Gerard Labuda (1960-1975), zwracając uwagą na fundamentalne znaczenie i rolą wiecu w społeczeństwach słowiańskich okresu wczesnośredniowiecznego. Tą specyfiką Słowian zauważył już w VI w. Prokop z Cezarei, pisząc, że „Sklawinowic i Antowic nic podlegają władzy jednego człowieka, lecz od dawna żyją w ludowładztwic i dlatego zawsze wszystkie pomyślne i niepomyślne sprawy załatwiane bywająna ogólnym zebraniu” (cyt. za: L. Leciejcwicz 1989, s. 97).

Jeden z naszych czołowych historyków stwierdził: „Charakterystycznym rysem ustroju plemiennego, którego kwintesencją polityczną stanowił wiec, była niezależność ekonomiczna bezpośrednich producentów- ludzi wolnych oraz brak obciążeń publicznych sankcjonowanych przez silą zwierzchnią. Plemię bowiem ma przed sobą zadania zewnętrzne (obrona własnej egzystencji) i wewnętrzne (zapewnienie ładu we własnym społeczeństwie), wymagające organizacji i zbiorowego wysiłku. Gdy nie ma władzy zwierzchniej, decyzje spadająna ogół ludności, która wyraża swą wolą i dokonuje sankcji na wiecach” (H. Łowmiański 1963-1985, t. 4, s. 73).

Wraz z rozwojem stosunków feudalnych instytucja wiecu zaczęła zanikać, a jej miejsce zajęła władza zwierzchnia, związana z krystalizowaniem się ustrojów państwowych. W tę fazę rozwoju Słowianie weszli w początkach VII w. (efemeryczne państwo Samona), wykształcając później trwałe organizmy państwowe, rozwijające się nieprzerwanie do współczesności. Jako kolejny etnos europejski ukształtowali oni we wczesnym średniowieczu dalsze elementy nowej mapy politycznej Europy, tworzonej po upadku antycznego Rzymu i wędrówkach ludów (germańskich i koczowniczych). Kontynuowanie badań nad początkami Słowian pozwoli na bardziej szczegółowe wyjaśnienie zachodzących wówczas procesów historycznych, a wtedy... w Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie trzeba będzie zorganizować kolejną wystawę.

THE SLAVS IN EUROPE OF THE EARLIER MIDDLE AGES

The initiativc taken by the State Archacological Museum ing end ofthe 2nd and onset of the 3rd millennium. In two ycars’ in Warsaw to organisc the erdubition “The Slavsin Europę of the timc we shall be cclebrating the lOOOth annivcrsary of the con-Earlicr Middlc Ages" was intended to bring our institution into gress at Gniezno on which occasion the Emperor Otto III recog-the programme ofcultural activities associated with the approach- niscd the Polish prince Bolesław I Chrobry as a sovereign mon-