54911 skanuj0087 (39)

ranie się uczniów w zespoły. Niemniej uznawał możliwość takiej’,u doboru wyłącznie pod umiejętnym kierownictwem nauczyciela. Ten — według niego — zabiega przede wszystkim o to, aby powstają i zespoły były w miarę równoważne pod względem ogólnej dojrzałośi i szkolnej i dawały każdemu z nich jednakowe szanse w zakresie osiij gnięć szkolnych. Jednocześnie przestrzegał, aby nauczyciel nie ku rował się przy tym ani przesadnym liberalizmem czy żywiołowośćii| ani też nieokiełznanym rygoryzmem (J. Bartecki, E. Chabior, 196' s. 141 i n.).

Dobieranie się w tzw. pary koleżeńskie

Udaną próbą tworzenia zespołów w klasie lub grupie wychowań czej jest też umożliwianie dzieciom i młodzieży najpierw dobrowul nego dobieranie się w tzw. pary koleżeńskie, a następnie łączenie i« li przez nauczyciela z inną parą. Tworzenie takie możliwe jest równit dzięki wyznaczeniu przez niego par koleżeńskich, złożonych z o.mT akceptujących i lubiących się wzajemnie, o czym przekonać się mu,, na podstawie badań socjometrycznych. Z kolei zaś poszczególne pan dobierają się w cztero- czy sześcioosobowe zespoły lub sugeruje się im przewidziany odgórnie taki dobór przez nauczyciela. Chodzi główni, o to, aby powstające zespoły były zbliżone pod względem osiągną szkolnych i dojrzałości społecznej. Zakłada się również możliwu łączenia ze sobą pary chłopców z parą dziewcząt.

Koniecznym warunkiem skutecznego tworzenia zespołów w Id i sie czy grupie wychowawczej jest panujący tam klimat, sprzyjając n I. powstawaniu. Chodzi nade wszystko o to, aby dziewczęta i chlo|" byli przekonani o potrzebie dobierania się w zespoły i podejmowani < w nich różnych zadań.

Fazy w tworzeniu zespołów

Zespoły powstają na ogół w ramach czterech następujących pu bie faz. Pierwsza faza to uwrażliwienie dzieci i młodzieży na wspnli. zaspokajanie określonych potrzeb. W drugiej fazie odpowiednio na ii się skład osobowy zespołu, dobierają go najczęściej —jak w.pnm niano wyżej sami chłopcy i dziewczęta, ale niemal zawsze uwzględni ją niektóre przynajmniej sugestie nauczyciela czy wychowawn I i. . dba o to, by powstające zespoły zbytnio między sobą się nic ló/nil Trzecia faza to wyłanianie się grupowych. Faza ta nie zachodzi oc/\ . ście w przypadku mianowania ich jeszcze przed ukonstytuowaniem zespołów. W fazie czwartej następuje zaktywizowanie ich w w\ I . .. waniu różnego rodzaju zadań (W. Okoń, 1987a, s. 28 I 28 1).

Powstające w ten sposób zespoły są powoływane bądź to na • dłuższy lub w zależności od doraźnych potrzeb klasy lub ;1111« chowawczcj. W pierwszym przypadku mówi się o zcspolm li -.lal i w drugim o doraźnych. Zespoły doraźne (okolicznościowe) pi,, i

istnieć z chwilą wykonania zamierzonego zadania. Liczebność poszczególnych zespołów waha się w granicach 2-6 osób. Na ogół jednak pre-Icmje się zespoły trzy- lub czteroosobowe. Liczniejsze zespoły mogą ucierpieć na swej spójności i aktywności. Poza tym zaleca się tworzenie /espołów dopiero od około 10. roku życia dzieci. Młodsze z nich nie "dczuwają bowiem większej potrzeby współdziałania i współpracy.

Niebezpir czeństw.i działalność l zespolowi'|

Zwraca się również uwagę na różne niebezpieczeństwa działalności espołowej dzieci i młodzieży. Występują one zazwyczaj, gdy dorośli mc przejawiają większego zainteresowania taką działalnością, a członko-■ ic danego zespołu odczuwają powierzone zadania jako im narzucone. Iiekiedy może się pojawić zbyt silna rywalizacja pomiędzy poszcze-wlnymi zespołami i niebezpieczeństwo nabierania przez nie charakte-m tzw. paczek, czyli przesadnie zgranych i destrukcyjnie działających i iip. Poza tym przynależność do zespołu stwarza większe szanse jego m z.estnikom bardziej uzdolnionym niż mniej uzdolnionym. Może też piz.yjać powstawaniu zespołów elitarnych i pospolitych na terenie kla-\ czy grupy wychowawczej.

f)/l.il.iln"'-'

zbiorowa

W przedstawionej tu metodzie oddziaływań grupowych duże zna-cnie ma organizowanie nie tylko zespołowej lecz także zbiorowej działalności dzieci i młodzieży. Apogeum jej przypada zwłaszcza na l.r./anie swych stanowisk przez poszczególne zespoły na forum ca ¹ i klasy czy grupy wychowawczej oraz powzięcie wspólnej decyzji.

¹ i/ną rzeczą jest umiejętne łączenie ze sobą działalności zbiorowej il/ialalnościązespołowąi na odwrót — działalności zespołowej zd/ia l ilimśeią zbiorową. Są to działania wzajemnie się uzupełniające i ubo r u njące. Bezsporne znaczenie wychowawcze w stosowaniu metody miMiii/.owania działalności zespołowej ma przejawiana np. przez na

0    \ cielą i uczniów troska o spełnienie wspólnie powziętej decyzji. Spel u. nic jej stanowi istotne kryterium skuteczności omawianej tu metody

\ i liowania.

Koi /yo ¹ / (lxlnl.il no<< I ' Iowo)

Metoda ta — dzięki aktywizowaniu dzieci i młodzieży w działalno-i 'espołowej — zapewnia niejedną korzyść z pedagogicznego punki u nl/eiiia. Przede wszystkim uatrakcyjnia prowadzone zajęcia z udziałem

¹    "mi młodzieży; dodaje im odwagi w przejawianiu swej aktywno i i samodzielności; uczy współpracy z innymi; pozwala także prze

■ lężyć nieśmiałość, egoistyczną rywalizację i chęć dominowania •d diugimi; umożliwia lepsze poznanie i rozumienie uczniów(wyclto mków). zachowujących się w sposób hardziej naturalny w wiinm ■ li • 1/i a la I nośei zespołowej t '• >11111110 1 vt h 1 iiiuyi li zalet metoda orga in ■ ima zwłaszcza d/iahiliio • 1 • pniowej bywa stosowana iae/,c|