64228 Zdjęcie1561

W miarę rozwoju techniki pojawiła się konieczność badań nad ograniczeniem \ub wyeliminowaniem, w działalności przemysłowej, udziału człowieka w wykonywaniu pracy fizycznej.

Pierwszym etapem tych czynności był etap mechanizacji. Mechanizacja polega na zastępowaniu pracy ludzi pracą maszyn. Dotyczy to stosowania maszyn wszędzie tam, gdzie człowiek nie nadążałby z szybkością! siłą wykonywanej pracy. Większość gałęzi gospodarki, większość procesów przemysłowych można zmechanizować. Na wyższym etapie rozwoju urządzeń mechanicznych kontrolę i sterowanie nimi można było powierzyć urządzeniom samoczynnym. Etap ten nazywa się etapem automatyzacji. W tym przypadku istotne jest ' wyeliminowanie pracy ludzi przy kontroli, podejmowaniu decyzji i sterowaniu pracą maszyn.

Automatyzacja jest bardzo szeroką dziedziną wiedzy i łączy w sobie elementy matematyki oraz nauk inżynierskich i ekonomicznych. Automatyzacja zajmujejsię budową urządzeń kontrolujących przebieg procesów pomysłowych i kontroI ujących I każde odchylenie od prawidłowego przebiegu tych procesów. Jest to dziedzina, która łączy w sobie dorobek wielu dziedzin, w których koncepcje układów pracujących samoczynnie pojawiły się i były realizowane dużo wcześniej.

Automatyzacja może dotyczyć prostych procesów (automatyzacja procesów jednostkowych) lub całych procesów (automatyzacja kompleksowa). Najbardziej rozwiniętą formą automatyzacji kompleksowej są układy, których główną częścią jest komputer wraz z urządzeniami peryferyjnymi, nadzorujący przebieg procesu technologicznego.

Do automatyzacji zalicza się zagadnienia związane ze sterowaniem i regulacją, pomiarami, kontrola i sygnalizacją, blokadajuzabezpieczeniamL__

Sterowaniem nazywane jest celowe oddziaływanie na obiekt sterowania, powodujące założone zmiany zachodzących w Jiim procesów. Sterowanie może odbywać stę ręcznie (kontrola pOwrerzońa człowiekowi) lub automatycznie (kontrolę przeprowadzają urządzenia zastępujące człowieka w czynnościach nadzoru nad procesem).

Obiektem sterowania może być na przykład ruch pojazdu, układ rozjazdów stacyjnych, samolot, generator prądu, walcarka blach, reaktor chemiczny itp.

Sterowanie może odbywać się na dwa zasadnicze sposoby: sterowanie w układzie otwartym i sterowanie w układzie zamkniętym. Sterowanie w układach otwartych wykorzystuje jednoznaczną odpowiedntość między dżiałaniem nastawczym a skutkiem w procesie. W Jym ^przypadku urządzenie przeprowadzające sterowanie nie otrzymuje żadnych informacji o skutkach sterowania. Sterowanie takie więc maseńs wsytuacjach, w któryćlf można dokładnie przewidywać przebieg sterowania. Przypadkiem szczególnym sterowania jest regulacja. Regulacją nazywa się sterowanie w układzie zamkniętym, czyli w układzie ze sprzężeniem zwrotnym. W układach regulacji istnieje zwrotne oddziaływanie "-przyczyna"'powodującazmianę w procesie zależy od skutków, które poprzednio spowodowała.

Układem otwartym może być na przykład samochód prowadzony przez kierowcę i zbliżający się do skrzyżowania z sygnalizacją świetlną. Widząc zapalające się światła żółte po zielonych kierowca przystępuje do manewru hamowania. Dla kierowcy samochód jest układem otwartym, reagującym na nacisk na pedał hamulca. Hamowanie powinno odbywać się płynnie (kierowca doświadczony), gdyż w innym przypadku samochód albo zatrzyma się natychmiast, lub przejedzie skrzyżowanie. Zapobiec tym sytuacjom, nie tylko dla