67624 wstęp do teorii polityki img 163

154

sowanymi środkami. Ponieważ prawo międzynarodowe nic zawiera powszechnej nonny o obowiązku udzielenia pomocy ofierze agresji lub obowiązku udzielenia pomocy prześladowanej lub masakrowanej przez władze krajowe ludności, interwencja humanitarna obejmuje zatem działania polegające na użyciu siły' zbrojnej przez państwo lub grupę państw na obszarze innego państwa, bez jego uprzedniej zgody i bez akceptacji Rady RezpicczeństwaONZ, w< celu ochrony osób, których los jest poważnie zagrożony na terytorium tego państwa³⁵.

Interwencja w wewnętrzne sprawy danego państwa znajduje swoją podstawę, kiedy:

•    odbywa się na prośbę danego rządu;

•    jest kontrinterwencją skierowaną przeciw interwencji innego państwa, której celem jest ochrona państwa poddanego interwencji oraz. zasady nieinterwencji;

•    jest podejmowana w celu samoobrony;

•    jest podejmowana z pobudek humanitarnych w celu ochrony obywateli państw obcych na terytoriach tych państw oraz obywateli własnych i innych państw za granicą;

•    jest sankcją za naruszenie praw człowieka³⁶.

Interwencja humanitarna oznacza użycie siły zbrojnej przez jedno lub więcej państw na terytorium innego państwa, bez jego przyzwolenia, w celu ochrony lub powstrzymania znacznego i masowego pogwałcenia fundamentalnych praw człowieka, bez względu na narodowość ofiar. Zatem prawo do interwencji humanitarnej stoi w sprzeczności z zasadą suwerenności państw pojmowanej w sposób absolutny. Suwerenność powinna być traktowana jako prawo dające możliwość wypełniania przez państwo swoich funkc ji zaś sama zasada suwerenności jest elastyczna i zmienia się wraz ze zmianą funkcji samego państwa³'.

Gareth F,vans i Mohamed Sahnoun twierdząz kolei, że argumenty, które są niezbędne dla zapobiegania czystkom etnicznym, głodowi, ludobójstwu i innym tego typu działaniom to nie kwestia ustanowienia „prawa do interwencji" lecz raczej zasady „odpowiedzialności za ochronę” (responsihility to protect)'*. Użycie terminu „odpowiedzialność za ochronę” ma trzy zasadnicze zalety:

■    określa problem z pozycji tych, którzy potrzebują wsparcia, a nie tych którzy'

planująintcrwencję;

³³ Ibidem.

^% Irena Popiuk-Rysińska, Suwerenność w rozwoju stosunków międzynarodowych, Warszawa: Elipsas.210.Zob. Gidon Gottl icb, Nation Againsi State: A New Approach to F.thnie Conjlicts and Decline ofSovereignty,Strusb<nitg: Council of Europę 1993.

¹⁷ Barend ter Haar, Peace ur Humań Kights?: The Dilemma of Humanitarian Intereenlion, The Hague: NBR „CIingcudad”2000, s. 8,34.

³³ Gareth Evans, Mohamed Sahnuuu, „The Responsibility to Protcct", Foreign Affairs, 2002, Vol. 81, No. 6, s. 99-110.