72260 P1010101 (7)

°h

rzyszy ich poszerzanie, które realizujemy wykonując cięcia brzegowe. Gdy warunki do powstawania i wzrostu odnowienia są sprzyjające

pędów bocznych do przyrostu pędu wierzchołkowego). Odsłanianiu gniazd

miernie wokół gniazda), cięcia prowadzimy poszerzając koncentrycznie 0$^* odnowieniowe. W przypadku poszerzania gniazd w sposób ekscentryczny, J . brzegowe wykonuje się w kierunku południowymi. Brzegowe cięcia, odsłania-podrost jodły, przeprowadza się na pasie szerokości około 10-15 m.

Ośrodkom odnowieniowym należy nadawać zasadniczo kształt elips wvdłh żonych ze wschodu na zachód. Na ekspozycjach wschodniej i zachodni*,-dłuższa elipsy przebiega wówczas w kierunku spadku. Niekiedy (szczegółu? zaś na ekspozycjach południowych) ośrodki odnowieniowe mogą przyjmę^ kształt półelips (ściętych klinów). Jeżeli w drzewostanie występuje duża ilo# ' odnowień jodły (płaty kilkudziesięcioarowe), cięcia odsłaniające prowadzą

grupowo tak, aby im nadać kształt stożków odnowieniowych, pamiętając shk '

o zachowaniu odpowiedniej odległości między gniazdami.

Odnawianie buka można prowadzić na większych gniazdach (5-10 arów) niż I w przypadku jodły. Cięcia obsiewne wykonujemy w roku nasiennym, odsłaniają samosiew dwoma lub trzema cięciami z cząstkowym okresem odnowienia około s. 10 (15) lat. Cięcia obsiewne należy wykonywać zasadniczo na gniazdach od-i powiadających końcowej wielkości grupy lub kępy. Cięcia odsłaniające zaleca się prowadzić równomiernie na całym gnieździe, aby uniknąć powstania prze- i rostów; a w' konsekwencji rozpieraczy w' środkach gniazd, które mogą się wy I kształcić w przypadku nierównomiernego odsłaniania gniazd. Jj

Świerk odnawia się zasadniczo w fazie poszerzania gniazd. Gdy udział tego gatunku w' drzewostanie macierzystym jest zbyt mały i nie zapewnia w przy ? szlości odnowienia naturalnego, to najkorzystniej jest uzupełnić samosiewy st ■; dzeniem w fazie łączenia gniazd.

Z czasem przystępuje się do zakładania nowych ośrodków odnowieniowych, f Tworzenie ich zbiega się z cięciami odsłaniającymi lub poszerzaniem wcześniej r-, pow stały ch grup i kęp odnowienia.

Jeżeli między poszerzanymi ośrodkami odnowieniowymi pozostają wąskie |; kurtyny starodrzewu, możemy je usunąć jednorazowo, a odsłonięte miejsce wy- f korzystać do wprowadzenia gatunków światłożądnycb, szczególnie modrzewia i ; sosny, a także jawora, jesiona i jedlicy. Po pewnym czasie w wyniku konsek* ' . wentnie prowadzonych cięć następuje połączenie sąsiadujących grup i kęp odw>-wienia. Poszerzenie ośrodków odnowieniowych i zakładanie nowych doprowadź* £ do odnowienia całego drzewostanu (jednostki kontrolnej). Jeżeli zewnętrzny p® drzewostanu, w kierunku którego prowadzimy cięcia, narażony jest na wtffc $ odnawiamy go cięciami częściowymi, a gdy zamierzamy odnowić światłoźądne, wyjątkowo stosujemy cięcia zupełne (cięcia smugowe).

Przedstawione postępowanie (cięcia gniazdowe i brzegowg) czaj jedlin lub drzewostanów mieszanych z udziałem jodły, buka

W drzewostanach jodłowych okres odnowienia wyniesie około 50-60 łat, a-wgdąjZewostanach wielogatunkowych, w których przeważa jodła, zaś udział świerka i buka nie przekracza 40%, będzie trwał 40-50 lat.

W drzewostanach wielogatunkowych z przewagą jodły i udziałem dębu oraz sosny, zasadnicza różnica w postępowaniu w ramach rębni stopniowej udoskonalonej będzie polegała na odnawianiu dębu na gniazdach 10-15 arowych i sosny na,gniazdach 25 arowych cięciami częściowymi. Oba te gatunki można będzie także wprowadzać w formie uzupełnień. Odnowienie jodły należy prowadzić według zasad opisanych wyżej.

W drzewostanach jodłowych i wielogatunkowych, często wykształca się budowa wielopiętrowa o zwarciu schodkowym. W drzewostanie takim różne fazy rozwoju (np. nalot, młodnik, żerdziowina, drzewostan gruby) rozmieszczone są obok siebie, w postaci grup oraz kęp, a niekiedy i większych powierzchni. Budowa taka (a także i skład) pozwolą w pełni wykorzystać walory rębni stopniowej-udoskonalonej. Istnieje bowiem możliwość pełnej realizacji swobodnego (zgodnego oczywiście z logiką) wyboru rodzaju i sposobu cięć. W takich drzewostanach wykonuje się w poszczególnych fragmentach drzewostanu, stosownie do składu i budowy, cięcia: częściowe, gniazdowe, brzegowe i przerębowe, a w kępach i grupach drzewostanu dojrzewającego lub młodocianego trzebież selekcyjną i przerębową, jeżeli pozwala na to budowa drzewostanu i przyjęty cel hodowlany, oraz pielęgnację podrostu.

Rębnia stopniowa gniazdowa (rębnia gniazdowa bawarska)

BjPpisana wyżej rębnia stopniowa udoskonalona, umiejętnie prowadzona pozwala w praktyce odnowić każdy drzewostan, zarówno jednogatunkową jedlinę, jak 1 drzewostany wielogatunkowe, w których jodła jest gatunkiem panującym lub iwspółpanuj ącym. Należy jednak stosować ją w drzewostanach wysokopro-dukcyjnych, w których można osiągnąć największe efekty ekonomiczne, połączone z pełną realizacją postulatów pozaprodukcyjnych. Można ją również zastosować w drzewostanach mniej wartościowych o podanym wyżej składzie gatunkowym, ale wykorzystywanie wszystkich jej zalet nie będzie w tym przypadku możliwe, a w praktyce sprowadzi się jej realizację do względnie szybkiego odnowienia bez możliwości wykorzystania jej elastyczności, osiągnięcia najwyższych efektów ekonomicznych i ze szkodą dla samej idei tej rębni. Dlatego też w diBwostanach: jodłowych lub bukowo-jodłowych często z domieszką świerka, wykazujących znaczne osłabienie żywotności, przerzedzonych, słuszniejsze będzie stosowanie rębni stopniowej gniazdowej (bawarskiej). Rębnia ta, opracowana? przez Karla Gayera, doczekała się licznych modyfikacji (Bauer 1968, Po-p;|jisky i in. 1971, Puchalski 1972, Zasady hodowli lasu 1988, Twaróg 1990, Korpel i in. 1991). Interesujący, ze względu na ład przestrzenny, wariant rębni n^Hrapkjęj przedstawili Burschel i Huss (1987). Zasady tej rębni w ujęciu cytowanych autorów podano poniżej (ryc. 17).