75883 obraz3 (50)

de la gnose, „Annales College de France" nr 53, s. 168-169. Zob. też S. Petrement, Le dualtsme che z Platon, les gnostiijues et les manicheens, Presses Universitaircs de France, 1947.

³⁷    Nie tylko Miłość (Eros) jest u Platona samym typem pośredniczki (Uczta, 203 B—Ej, z której ikonografia starożytna czyni skrzydlatego „daimona”, lecz ponadto (Timajos, 480 i nast.) między intelc-gibilnym modelem a światem zmysłowym umiejscawia Platon tajemniczą pośredniczkę: „Naczynie”, „Żywicielkę", „Matkę”. Zob. źródła platońskie w Madonna intelligenzia platoników średniowiecznych oraz w postaci Fatimy — twórczyni sufizmu, w: H. Corbin, op. cit., s. 119 i nast. Na temat Szekinach zob. G. Vadja, Juda hen Nissan ihn Molka philosophe juif marocain,

³⁸    Zob. B. Morel, op. cit., s. 210.

³⁹    O imionach boskich, O teologii mistycznej, O hierarchii niebieskiej (zob. Oeuvres completes, wyd. M. de Gandillac) — te znaczące tytuły odsyłają równie dobrze do żydowskiej doktryny imion boskich, co i do angelologii wschodniej.

⁴⁰    Zob. H. Leisegang, La gnose. Denkformen, 1928, ²1951, s. 25 i nast,

⁴¹    Zob. B, Morel, op. cit., s, 195 i nast.: „Podporządkowania liturgiczne”. Zob. też Ołivier Clement, op. cit., s. 107; „Chrystus nic jest tylko Słowem Boga, ale jego obrazem. Wcielenie jest podstawą ikony, a ikona dowodzi Wcielenia... Łaska boska spoczywa w ikonie”. Ta pośrednicząca rola, jaką odgrywa ikona, jest symbolizowana przez sam ikonostas, który w swej środkowej części zawiera zawsze Deesis (orędownictwo) ukazywane przez Najświętszą Pannę i świętego Jana dwoje wielkich orędowników.

⁴²    To dlatego ikonografia, a nawet etymologia słowa „dusza” u Greków, robi zeń córkę powietrza, córkę wiatru. Dusza jest skrzydlata jak Zwycięstwo, i kiedy DeIacroix maluje swą Wolność na wierzchołku barykady, albo kiedy Rude rzeźbi ją na luku triumfalnym, to spontanicznie odnajdują oni polot Zwycięstwa spod Samotraki.

⁴³    Zob. A. Comte, Cours de philosophie positive, 1830, 1. wykład.

⁴⁴    Zob. A. Comte, Systeme de politiąue positiye, 1851-1854. Zob. J. Lacroix, La sociologie d'Augustę Comte oraz bardzo ważne i monumentalne dzieło H. Gouhiera, La jeunesse d'Augustę Comte et la for-mat fon du positMsme (3 tomy).

¹⁵ J. Laeroix, op. cit., s. 103, zob. też s. 108: „Pozytywizm to filozofia, która tym samym pociągnięciem skasowała Boga i sklerykali-zowahi całą myśl”, s. 110: „Wymykamy się tyranii politycznej tylko po to, żeby popaść w despotyzm duchowy”.

Rozdział II

¹    Jest rzeczą konieczną odwołać się do pism samego Freuda, a zwłaszcza do: Wstęp do psychoanalizy, Warszawa 1982, PWN, tłum. S. Kempnerówna i W. Zaniewicki; tegoż, V Interpretation des reves, Presses Uniyersitaires de France, 1967; tegoż, Essais de psychoanalyse, Payot 1936. Można również odwołać się do dwóch monumentalnych dzieł: E. Jones, La vie et foeiwre de S. Freud, t. 1-3, Presses Univer-sitaires de France, i R. Dalbiez, La met ho de psychoanalitiąues et la doctrine freudienne, t. 1-2, Desciee de Brouwer, 1949.

²    Na temat negacji wolności przez Freuda, zob. Wstęp do psycha-analizy, wyd. cit., s. 59-89.

³    Upraszczamy znacznie myśl Freuda, mniej więcej aż do 1920 r. Freud pojmował konflikt neurotyczny jako iczultat ścierania się „popędu Ego” i „libida seksualnego”, zob. D. Lagache, La psychamdyse, s. 27.

⁴    Zob. S. Freud, Ma vie et psychanalyse, s. 158.

⁵    R. Dalbiez, op. cit., t. 2, s. 267.

⁶    Zob. S. Freud, Fragment d'une analyse d'hvstene, „Revue de Psychanalyse”, t. II, nr 1, s. 1-112.

⁷    R. Dalbiez, op. cit., t. 2, s. 124.

⁸    Tamże, s. 125-126.

⁹    Tamże, s. 128.

¹⁰    Tamże, s. 56: „Wpływ Freuda na psychiatrię i psychopatologię zaznaczył się prawdziwym wskrzeszeniem wiary w skuteczność psych izmu”.

¹¹    Claude Levi-Strauss, Antropologia strukturalna, Warszawa 1970, PIW, tłum. Krzysztof Pomian, s. 281.

149