76493 Image204

Komputery

Wartość	Wartość zmierzona	Wartość zmierzona
nominalna	multimetrem	za pomocą Speaker Workshop
100nF	104nF	104nF
4,7uF	4,9uF	4,2uF
100uF	106,5uF	94,5uF
220uF	>2D0uF	212uF
4/O0uF	-	5300UF

karty dźwiękowej układ pomiarowy przedstawiony na rysunku 36. W miejsce Zl wpinamy rezystor wzorcowy i naciskamy przycisk „Dalej”. W polu „Rcsistor Yalue” wpisujemy wartość oporności wpiętego rezystora i naciskamy przycisk „Dalej”. Zakończenie pomiaru będzie sygnalizowane poprzez zmianę koloru napisu „Dalej” z szarego na czarny. Następnie wpinamy rezystor drugi i postępujemy jak przy pomiarach pierwszego. Po naciśnięciu przycisku „Dalej” i wykonaniu pomiarów

pojawi się okno z obliczonymi wartościami rezystancji odniesienia i szeregowej.

Ćwiczenie nr 8 - Pomiar rezystancji - sprawdzenie poprawności kalibracji

Najłatwiej jest sprawdzić poprawność pomiarów impedancji, mierząc impedancję rezystora. W paśmie 20kHz praktycznie wcale się ona nie zmienia i powinna być równa wartości zmierzonej za pomocą omomierza. Pomiarów dokonamy, korzystając z układu pomiarowego przedstawionego na rysunku 46. W miejsce impedancji Zi wpinamy badany rezystor. Przed pomiarami program Speaker Workshop musi zostać skalibrowany tak. jak zostało to opisane powyżej. Następnie z menu głównego programu wybieramy ..File” -> „New”. Teraz bardzo ważna informacja. Aby dokonać jakiegokolwiek pomiaru, musimy w oknie projektu utworzyć plik opisujący głośnik. W lewej części okna głównego naciskamy prawy przycisk myszy. Wybieramy „New” -> „Driver”. Po utworzeniu pliku głośnika w menu głównym programu pojawił się dział „Measure”. Wybieramy z niego „Impe-dance”. Spowoduje to wykonanie przez program pomiaru. Na rysunku 38 znajduje się wykres impedancji rezystora, gdy nie była skalibrowana różnica pomiędzy kanałami karty dźwiękowej. Już od 500IIz wyniki pomiarów obarczone są dużym błędem.

Na rysunku 39 znajduje się wykres impedancji tego samego rezystora po poprawnym skałibrowaniu różnic pomiędzy kanałami karty dźwiękowej. Jak widać, zmierzona impedancja jest stała w funkcji częstotliwości i jedyne nierówności można zauważyć na krańcach pasma. W drugiej kratce w dolnym lewym rogu wykresu możemy odczytać, ile wynosi moduł impedancji - w naszym przypadku wartość rezystancji. Jest to około 33.24Ś2. Aby wygładzić charakterystykę, z menu głównego wybierany „Transform”, a następnie „Smooth”. W górnej części okna „Smooth the data” wybieramy szerokość wygładzania - jedną oktawę. W dolnej części metodę uśredniania - arytmetyczną („Arith-metic”).

Ćwiczenie nr 9 - Pomiar pojemności kondensatora

Najważniejszą sprawą podczas pomiaru jest bezpieczeństwo, dlatego podczas pomiaru kondensatorów elektrolitycznych należy wykorzystać stanowisko przedstawione na rysunku 40.

Pamiętajmy, iż zawsze możemy trafić na jakiś okaz elektrolitu, który w trakcie pomiaru ulegnie uszkodzeniu Mimo iż podczas żadnego z pomiarów nie miałem problemów, zawsze stosuję środki ostrożności.

Aby otrzymać poprawne wyniki, przed wykonaniem ćwiczenia należy skalibrować program. Czynności wykonywane przy pomiarze pojemności kondensatorów' są takie same jak przy pomiarze rezystorów w ćwiczeniu 8.

Zazwyczaj po wykonaniu pomiaru charakterystyka jest bardzo poszarpana. Należy wygładzić wykres za pomocą transformacji „Smooth...”. stosując szerokość uśredniania równą 1/3 oktawy. Wartość pojemności kondensatora znajduje się w czwartej kratce w prawym dolnym rogu wykresu. W tabeli 1 znajduje się porównanie wyników pomiarów.

Na rysunku 41 znajduje się przykładowa charakterystyka kondensatora.

Roman Łyczko

łyczko_roman@poczta. ox.pl

Elektronika dla Wszystkich Październik 2005 31