78180 Image0011 (13)

W odpowiedzi na poczynania globalnych sił ekonomicznych oraz w celu jednoczenia społeczności, podnoszenia umiejętności, pobudzania wytwórczości oraz sprzedaży dóbr i usług na całym świecie odradzają się lokalne waluty i systemy barterowe.

Dr Ellen Hodgson Brown

Copyright O 2007-2009

www.webofdebt.com

Tytuł oryginalny: „The Community Currency Mo-vement", (Nexus, vol. 16, nr 5)

10 • NEXUS

Unikanie pajęczyny długów przy pomocy „równoległych" walut

Mówienie swoim obywatelom: „Musicie konsumować mniej, bo brak nam pieniędzy", jest równie śmieszne, jak śmieszne byłoby stwierdzenie przez linie lotnicze, że „nasze samoloty latają, ale nie możemy was zabrać, bo zabrakło na biletów".

Sheldon Emry, Billions for the Bankers, Debts for the People (Miliardy dla bankierów; długi dla ludzi)

Pieniądze są symbolem reprezentującym wartość. System monetarny jest kontraktową ugodą między grupą ludzi akceptującą te symbole a uzgodnioną wartością handlową. Idealną grupą dla takiej kontraktowej umowy jest duża społeczność zwana zazwyczaj narodem, ale jeśli takiej dużej grupy nie można namówić do takiej ugody, każda mniejsza grupa może do niej wejść, zjednoczyć się i handlować.

Historycznie waluty wspólnot powstawały spontanicznie, gdy narodowe waluty stawały się rzadkie i nieosiągalne. Kiedy w latach 1920. w czasie hiperinflacji weimarskiej niemiecka marka stała się bezwartościowa, wiele miast niemieckich zaczęło wydawać własne pieniądze. W czasie wielkiego kryzysu setki społeczności w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Europie zrobiły to samo, kiedy bezrobocie było tak wysokie, że ludzie mieli trudności ze zdobywaniem dolarów. Ludzie nie mieli pieniędzy, ale mieli umiejętności i było dużo rzeczy do zrobienia. Obok oficjalnej rządowej waluty istniały po cichu komplementarne lokalne pieniądze, które zwiększały płynność i ułatwiały handel. Tak jak średniowieczne kije karbowe, pieniądze te były potwierdzeniami otrzymania towaru upoważniającymi posiadacza do wymiany tych potwierdzeń na towary lub usługi o ekwiwalentnej wartości na lokalnym rynku.

Pieniądze lokalnych społeczności funkcjonują obecnie legalnie w ponad 35 krajach, zaś na całym świecie istnieje ponad 4000 lokalnych programów wymiany. Lokalne lub prywatne systemy wymiany mają wiele różnych form. Poza prywatnymi wymianami opartymi na złocie i srebrze są również lokalne papierowe pieniądze, skomputeryzowane systemy kredytów i debetów, barterowe systemy pracy oraz systemy handlu lokalnymi produktami rolnymi. Tym, co różni je od większości krajowych walut, jest to, że nie są one tworzone jako dług w prywatnym banku i nie są wyprowadzane ze wspólnoty do odległych banków w postaci odsetek. Pozostają w mieście, aby pobudzać lokalną wytwórczość.

Lokalne waluty mogą pobudzać biznes nowymi pieniędzmi, finansując lokalne przedsięwzięcia bez generowania długu publicznego. Wiele rządów aktywnie je wspiera, z kolei inne udzielają im nieoficjalnego wsparcia. Doświadczenie dowodzi. że te uzupełnienia zasobu pieniędzy raczej wzmacniają, a nie zagrażają finansowej stabilności kraju.

Poza funkcją monetarną miejscowe systemy wymiany służą jednoczeniu społeczności i finansowaniu spółdzielczych biznesów, w ramach których ich członkowie mogą sprzedawać towary, pomagają także ludziom uczyć się nowych umiejętności i zakładać wspólnotowe rynki.

Kreatywne reakcje na kryzys - przykład Argentyny

W roku 1995 zbankrutowała Argentyna. Jej rząd zastosował wszystkie środki zaradcze zalecone przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy, w tym „prywatyzację” (sprzedaż majątku publicznego prywatnym korporacjom) i sztuczne podtrzymywanie wartości peso w stosunku do amerykańskiego dolara. W rezultacie doszło do przewartościowania peso, masowej zapaści gospodarczej oraz załamania systemu finansowego. Ludzie popędzili do banków, aby wycofać z nich oszczędności swojego życia, ale okazało się, że zastali zamknięte drzwi.

Bardzo szybko trawniki zmieniły się ogródki warzywne i zrodziły się lokalne systemy wymiennego handlu. Jedna z grup środowiskowych utrzymywała ogrom-

MARZEC-KWIECIEŃ 2010