82353 PZP 1918 1994 s24

|x ul jęcie autonomicznej polityki ekonomicznej i wewnętrznych reform strukturalnych, jak również zajęcie bardziej kooperatywnego stanowisku w kwestiach bezpieczeństwa międzynarodowego.

W ujęciu literalnym polska racja stanu pozostała niezmienna. Nadal wyznaczały ją bowiem imperatywy umacniania suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz zapewnienia mu możliwości wszechstronnego rozwoju. Diametralnie zmieniły się jednak warunki jej realizacji: wzrosły możliwości samodzielnego inicjowania podejmowanych w tym celu przedsięwzięć. Ich jedynym ograniczeniem stała się interpretacja racji stanu odniesiona do stanu i wymogów środowiska międzynarodowego, wymuszającego niekiedy konieczność działań dostosowawczych (gospodarka, standardy prawne, strategia i taktyka polityki zagranicznej).

Tak więc generalnym uwarunkowaniem zewnętrznej aktywności Polski po 1989 roku. zachowującym swoją aktualność do dzisiaj, stało się istnienie multipolarnego układu sil w święcie, w którym interesy mniejszych państw mogą być uwzględnione i realizowane w zakresie szerszymi aniżeli w święcie dwubiegunowym, w którym mocarstwa osiągały porozumienie lekceważąc elementarne interesy swych słabszych partnerów. W tym sensie stałym dążeniem Polski jest zachowanie lego porządku, w którym mieszczą się również-starania na rzecz wspierania niepodległości państw najbliższego sąsiedztwa, a także przeciwstawianie się begemonistycznym dążeniom z którejkolwiek strony. Taki kształt podstaw polityki zagranicznej czyni z Polski podmiot sprzyjający stabilizacji stosunków m iędzynarodo wych.

Polską politykę zagraniczną warunkuje również utrzymywanie się stref nierównego bezpieczeństwa w Europie. Jak Halnie ujął to minister Krzysztof Skubiszewski, nowa sytuacja przypomina koncentryczne kola rozchodzące się od stabilnego jądra krajów Unii Europejskiej, Unii Zachodnioeuropejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckiego do ich nieustabilizowanych peryferiów. W tej strefie mieści się również Polska. W sytuacji jej wyrazistych i jednoznacznych prozachodnich . aspiracji integracyjnych pojęcie braku stabilizacji odnosi się do zbyt powolnego w naszym rozumieniu demontażu i/.w. szarej strefy w dziedzinie bezpieczeństwa, konserwującej stare zimnowojenne podziały w Europie. Ich usunięcie to dla Polski nie tylko gwarancja lepszego

S|m /piiT/cnia swoich interesów i spokojnego przebiegu transformacji iiit ulowej, lecz także istotne wsparcie naszych reform polityczno-|utpołliirczych, jak również ważny pozytywny sygnał wysłany pod u .« m zagranicznych partnerów gospodarczych i politycznych. ^ / | IMulego też po rozwiązaniu RWPG i Układu Warszawskiego Polska nlticillila jako strategiczne cele swej drogi rózwójówćjT nadrzędny luli i es narodowy uzyskanie członkostwa w curóatlamyckich i euro I 11' h strukturach integracji politycznej, gospodarczej i w dziedzinie pit » /cństwa-NATO, Unii Europejskiej i Unii Zachodnioeuropej--I" J. Podkreślając paneuropejskie znaczenie tego procesu, Warszawa /ogólnie akcentuje kwestię, rozszerzenia strefy stabilności w Europie, promieniującej na obszary przyległe. Aspiracje Rzeczypospolitej ii/.i adnia zarówno natura prowadzonych reform i tradycja wiążąca ją /<uv /<• z zachodnią częścią kontynentu, jak i przede wszystkim młągnięly już poziom wspólnych wartości uwzględnionych w wewnętrznym systemie państwa i jego aktywności zewnętrznej, oraz Klębok ic poczucie współzależności i współodpowiedzialności wszys-it i‘ li państw za stan stosunków międzynarodowych. Dowodem odpowiadającego temu postrzegania Polski przez inne państwa jest pt/y/naniejej członkostwa \y_Radzjc Europy. DJa przeciętnego oby-wtiirla największe znaczenie ma natomiast wolność podróżowania, i tui a jest wynikiem starań polskiej dyplomacji po 1989 roku. Zniesic-•»»»• w ciągu kilku lal wiz dla Polaków przez większość państw -• uropejskich (i wicie pozaeuropejskich) jest najbardziej odczuwalną ' m/iiieą w porównaniu z okresem poprzednim.

Konieczność umacniania ogólnie uznawanych standardów' w d/.iedzi-menraw człowieka, postępowania państw i kształtowania ich polityki w^wifęlfznejT^k^równicż wyraźna współzależność w dziedzinie lM/picczeństwa, zwiększają rolę wspólnych inicjatyw, które służą międzynarodowej współpracy na rzecz globalnej stabilności. Ram • -i ga nizacyjnych dla podobnych działań dostarczają ONZ, Rada Europy,

• łrgunizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (dawniej KBWE) i mnę struktury. Na ich forum Polska pozostaje jednym z najbardziej aktywnych państw, opowiadających się także za bliską współpracą w celu lepszego wykorzystania ich potencjałów. W żadnym wypadku nu- oznacza to jednak poparcia dla pojawiających się koncepcji podporządkowania jednych organizacji innym, lub też wskazania jednej (OBWE) sprawującej funkcje koordynacyjne wobec pozostałych.