82707 P1021092 (2)

36 I. Objawienie: Biblia

była ludem Bożym. Biblia, zarazem Stary i Nowy Testament, jest zapisem jednej historii zbawienia.

3.    Nie powinno się pojmować natchnienia skrypturalnego jako dokładnie takiego samego w każdej części Pisma Świętego.¹ Żadna część Pisma Świętego nie wymyka się spod wpływu natchnienia. Najmniejszy tekst biblijny jest cząstką jednej z ksiąg (a także cząstką zbioru, jakim jest cała Biblia) i ma do odegrania swą rolę w tej całości. Dodając tu czy tam jakiś drugorzędny fakt lub barwny szczegół, autor postępuje jak pisarz świadomy swego kunsztu; wie, że te mniej ważne elementy pomogą mu w prezentacji szczególnej prawdy, którą chce przekazać, lub też w wywołaniu określonego efektu, jaki chce wywołać. Powinniśmy pamiętać, iż autor biblijny jest natchniony do napisania księgi, i śmieszne byłoby dowodzenie, że którekolwiek zdanie czy którykolwiek ustęp w księdze są równie doniosłe, jak pozostałe fragmenty. Ponadto w wielu przypadkach autorstwo pism biblijnych jest sprawą złożoną; wiele bowiem ksiąg uległo - w ciągu długich okresów, nawet całych stuleci - przeróbce oraz poszerzeniu. Widzimy coraz wyraźniej, że Biblia jest dziełem złożonym, rozbudowywanym przez kolejne pokolenia; stanowi osiągnięcie całego ludu. Natchnienie skrypturalne musiało być tak różnorakie, jak ludzkie wysiłki, które złożyły się na powstanie Biblii. Nigdy jednak nie powiemy, że jeden utwór biblijny jest mniej natchniony od drugiego; stwierdzimy raczej, że jedna księga jest natchniona inaczej niż druga; każda komunikuje słowo Boże na swój własny sposób.

4.    Natchnienie skrypturalne jest mimo wszystko rzeczywistością; musimy uznać Boską intencję w pisaniu Biblii. Nie sposób jednak sprecyzować rodzaju Boskiej przyczynowości, obecnej w każdej księdze czy dziale; nie możemy sklasyfikować typów natchnienia. Powinniśmy ujmować natchnienie jako zawsze pozytywne oddziaływanie wzajemne Boga i człowieka, w którym Bóg okazuje swą łaskawość. „Bóg natchnął pisma: napełnił je swym słowem, nie przez odarcie ich z elementu ludzkiego, lecz raczej przez spożytkowanie całego ich znaczenia i różnorakich ludzkich właściwości. Dostosował się do zwyczajów człowieka: nie idealnego, ahistorycznego człowieka, lecz człowieka w jego jedynej kondycji historycznej, ściśle zaś człowieka, który winien posłyszeć, zbawcze słowo Boga. Jest to człowiek, którego znajdujemy w Biblii, i to słowo przyszło do niego.”²

5.    Natchnienie ma ciągły i dynamiczny charakter, który tłumaczy trwałą

moc, z jaką słowo wywołuje oddźwięk w wierzących. „Nie przecząc oczywistemu faktowi, że literacki kształt Biblii został utrwalony raz na zawsze, musimy równocześnie uznać, że właśnie stała reinterpretacja słowa biblijnego w życiu wierzącej wspólnoty sprawia, iż jest ono rzeczywiście Bożym słowem skierowanym do ludzi. Przez natchnienie powinniśmy rozumieć nie tylko duchowe oddziaływanie mające swój walny udział w genezie Biblii, lecz także to, co je podtrzymuje jako medium mowy.”" Pojmowane w ten sposób natchnienie biblijne trwa nadal w wierze i myśleniu gmin wyznawców, gmin kierowanych wciąż przez Ducha.

Prawda Pisma Świętego

Zbytnie zaabsorbowanie kwestią „bezbłędności” Pisma Świętego spowodowało, niestety, że podchodziło się do niego w sposób negatywny i defensywny; większą z pewnością korzyść przyniosłoby mówienie o „prawdzie” Pisma Świętego. Obecnie stwierdzamy, że Konstytucja dogmatyczna O objawieniu Bożym Vaticanum II właśnie to czyni. I - co więcej - zapewnia, iż Boskie autorstwo Pisma Świętego gwarantuje, że prawdy głoszone i rzeczywistość opisywana w Biblii dostarczają niezawodnej drogi zbawienia bez żadnego błędu. „Księgi biblijne w sposób pewny, wiernie i bez błędu uczą prawdy, jaka z woli Bożej miała być przez Pismo Święte utrwalona dla naszego zbawienia”^{3 4} (art. 11). Tekst ten jest echem poglądu szeregu tych, którzy w ostatnich latach rozważali problem bezbłędności Biblii oraz natury objawienia. Gdyż naprawdę posłannictwo Biblii jest ze swej istoty religijne, zajmując się wyłącznie tym, co należy do zbawienia. Ponadto Pismo Święte może być pozytywnie bezbłędne jedynie tam, gdzie czegoś naucza; gdy bowiem mówimy o prawdzie Pisma Świętego, nie zakładamy, iż prawda musi być pozytywnie głoszona w każdej części Pisma Świętego. By rzec inaczej: z tego, iż Pismo Święte jest wszędzie natchnione, nie wynika, że jest zawsze i wszędzie bezbłędne - w sensie pozytywnym. Natchnienie i bezbłędność są współistniejące, lecz w którymś z dwu aspektów: pozytywnie, gdy w grę wchodzi prawda; negatywnie - gdy chodzi o zapobieżenie jakiejś błędnej nauce.

Stwierdziliśmy, że natchnienie skrypturalne rządzi kompozycją księgi i że dużo z tego, co pisarz mówi, jest - lub przynajmniej może być - dodatkiem do jego idei przewodnich; a jest aż nadto jasne, że hagiografowie nie zawsze i nie w każdym szczególe swego dzieła uczą czegokolwiek. Zamiast „uczyć” swych czytelników, pisarz może chcieć poruszyć ich serca, ożywić, pocieszyć lub

1

   Prawdę powiedziawszy natchnienie nie jest pojęciem jednoznacznym, lecz analogicznym. „Ludzka natura” na przykład jest pojęciem jednoznacznym, ponieważ wszyscy ludzie posiadają ją w ten sam sposób. „Życie” natomiast jest pojęciem analogicznym, gdyż można o nim mówić w odniesieniu do ludzi, zwierząt i roślin. W każdym przypadku możemy mówić o życiu w prawdziwym sensie tego słowa, lecz oczywiście nie jest ono każdorazowo identyczne. Podobnie też wszystkie części Pisma Świętego są prawdziwie natchnione, lecz nie wszystkie są natchnione zupełnie tak samo.

2

   Bruce Yawter, Biblical Inspiration, dz. cyt., s. 169.

3

¹¹ Tamże, s. 170

4

Sobór Watykański II, Konstytucje, dekrety deklaracje, Poznań, Pallottinum, 1968, s. 547.