DSC27

Ryc. 9.14, Powstawanie alleł/ wielokrotnych

Liczbę genotypów występujących w populacji (w tym homozygot i heterozy-got) uwarunkowanych allelami wielokrotnymi (n) możemy obliczyć ze wzorów:

liczba    n(/v+l)    liczba typów    liczba typów    n(n-l)

genotypów *    2    homozygot *ⁿ heterozygot "    2

Przykłady alleli wielokrotnych:

I. Trzy aUele /*, J*, i warunkujące grupy krwi układu ABO u człowieka. W populacji mogą występować osobnicy o 6 różnych genotypach i o 4 różnych fenotypach pod względem grup krwi (tab. 9.3); allele 1^A i 7* są dominujące w stosunku do /, współdominujące zaś względem siebie (przeciwciała obecne w osoczu powodują aglutynację krwinek obcej grupy krwi z innym antygenem krwinkowym, dlatego znajomość grup krwi jest bardzo ważna przy transfuzji).

Tabela 9.3. Geny grupy krwi układu ABO jako przykład alleli wielokrotnych

Fenotyp grapa krwi	Genotyp	| Antygeny krwiakowe	Przeciwciała otoczą
A	PI^A lub Pi	A	anty-B
B	Pl^u lub Pi	B	anty-A
AB	W	AiB	brak
•	ii	brak	anty-A i anty-B

2.    Alicie genu ludzkiej (V-globiny. Ntcanuiowany gen |Vg\nhiiry Woduje W-moglobinę A (HbA}, mutacje powodują zaburzenia w syntezie lub budowie hemoglobiny, co prowadzi do takich chorób, jak |j-talaaemia i anemia ner-powala.

3.    Alicie czterech bliiko połatanych loci głównego komplekw zgodności tkankowej HLA, pozwalającego na określenie przydatności dawców do trana-plantacji. HLA (ang. kumem lymphncyie unligens) prezentuje tabela 9.4.

Tabela 9.4. I iczba alleli ganOw hompSakau HLA u człowieka

Gan	Miejsce ekspresji	Liczba alleli '
HLA-O	komórki odpornościowe	14
HLA-A		i ^23 1
HLA-B	wszystkie typy komórek	«
HLA-C	I	i 1

4. Alicie genu barwy sierści u królika. Allel C determinuje obecność barwnika w sierści aa całym ciele; w populacji występują cztery allele C, c'\ c*. c (uszeregowane są według dominacji); homozy goty mają umaszczeme (ryc. 9.15): sgouti (pełna barwa) - CC, szynszyla - c"V\ himalajski - cV\ albinos - cc.

Ryc. 9.15. Umaszczertle królików jako przykład alleli wielokrotnych wboa C. (a) agoui.

(b) umaszczeme szynszylowe, (c) umaazcarta NmatajskJ©, (d) aUnoa 2ddo K. M. Charon. M. Świtoński, 2000