img015 (62)

194 Percepcjo i waloryzacja przestrzeni miasta ...

Rys 15. Przykład mapy mentalnej Żywca (typ mieszany; rysował 17-letni respondent)

Druga kwestią poddaną analizie była ilość poszczególnych elementów liniowych, powierzchniowych i punktowych, jaka znalazła się na mapach Do elementów liniowych zaliczymy tu wedle Applcyarda: ścieżki (drogi i ulice) i krawędzie (tory kolejowe, rzeki, granica państwa); do powierzchniowych: obszary (osiedla, parki, ale leż rynki) i do punktowych: punkty charakterystyczne (zaznaczane budynki np. kościoły, ratusze, dworce kolejowe, pomniki itp.) i węzły (skrzyżowania, ronda). Oczywiście niektóre z obiektów można zaklasyfikować do kilku kategorii np. dworzec PKP jest zarówno węzłem jak i obiektem charakterystycznym, podobnie rynek jest węzłem i elementem powierzchniowym. W spornych przypadkach poszczególne elementy kodowane hyły_ zgodnie z ich wizualnym znaczeniem tzn. dworzec jawi się raczej jako obiekt niż węzeł, a rynek raczej jest elementem powierzchniowym niż węzłem.

Tabelo 25. Liczba map zawierająca określone elementy strukturalne przestrzeni (Będzin n=40. Cieszyn n=44. Mikołów n=66, Żywiec n=54)

Rodzaj elementów strukturalnych	Miasto	Liczba map z daną ilością występujących na nich elementów strukturalnych					Razem (średnia)
		0	1-3	4-6	7-9	Powyżej 10
liniowe	Będzin	13	16	5	5	1	106 (2.65)
	Cieszyn	6	11	15	10	2	IS7 (4,25)
	Mikołów	10	12	26	13	5 <	(30SJ?!,6fi)
	Żywice	6	15	15	10	s	274 (5,07)
powierzchniowe	Będzin	3	20	12	3	2	13S (3,45)
	Cieszyn	4	32	5	2	i	112(2.54)
	Mikołów	5	50	9	2	0	149 (2,25)
	Żywiec	2	33	17	i	1	(TSpJS.33)
punktowe	Będzin	3	12	17	7	]	190 (4,75)
	Cieszyn	6	14	10	S	fi	212 (4,SI)
	Mikołów	I	17	27	9	12	(5<tŚ])t,03)
	Żywice	0	9	27	14	4	3ÓS (5.64)

Źródło: bociania własne.

\V każdym z miasi respondenci najwięcej szkicowali clcmcniów punktowych (kolumna: razem - to suma wszystkicFTcicmcntow z dańejTcaicgor i i za m ic-szczona na badanych mapach.). Wśród nich znacząca większość to punkty charakterystyczne, TakąprawidlowoścźauważTlTezTiUgustyn banka: „ponieważelementy charakterystyczne są łatwe do rozpoznania, zapamiętania i nadają się do wykorzystania jako punkt odniesienia dla większej liczby ludzi w środowisku i we wzajemnej komunikacji międzyludzkiej (...) są one zatem podstawowym wyznacznikiem wiedzy środowiskowe), na której opiera sic orientacja i nawigacja przestrzenna i wymiana informacji w społeczeństwie.^⁰¹ W miastach

0    dlutiim trwaniu i klasycznym sposobie wytwarzania przestrzeni miejskiej w Społecznych wyobrażeniach przestrzeni miasta dominują więc typowe punkty charakterystyczne iak kościoły, zamki. i.zv ratusze One naiczcscici stimówTły

. bowiem repertuar szkicowanych elementów punktowych.

W Będzinie najważniejszym elementem punktowym był zamek obecny na 33 mapach, liceum, w którym przeprowadzano badania (naszkicowane na 20 mapach), nerka - specyficzne skrzyżowanie w centrum miasta (16), pałac Microszewskich (15), kościół p.w. św. Trójcy i Teatr Dzieci Zagłębia (po II)

1    stadion (9).

^<oł Augustyn fijńka, Społeczno psychologia.... dz.cyt., s. 126.