img171 (8)

4. POMIARY SYTUACYJNO-WYSOKOŚCOWE

Oprócz pomiarów sytuacyjnych (rozdz. 2) i pomiarów niwelacyjnych (rozdz. 5) spotykamy się często z potrzebą równoczesnego wyzna cza r.ia elementów poziomych i pionowych i. sporządzania &i3p sy t u«cyjno-wysnkoś -ciowycb. Eo metod pomiarowych, któro służą do tego calu, zaliczamy trygonometryczne pomiary wysofcośoi i sytuacji, taobiactrię, zdjęcia stolikowe i fotogrametryczne. Pomiary trygonometryczne nazywano są również niwelacją t rygo nomy trycżną, jeżeli są stosowa ne tylko ćo pomiarów wysokości.

4.1. rOMPAd JhjU PIONO.iiGO

Pomiar kąta pionowego wykonu jeny teodolitem. za pomocą kręgu pionowa -go (EV), zwanego również wierzchołkowym, z naniesiona podziałem kątowym. Krąg pionowy jest połączony n3 stałe z lunetą i przy pechy laniu ich podnoszeniu lunety obraca się wraz z nią, natomiast indeksy dc odczytywania kręgu pionowego są nieruchome,

Krąg pionowy pozwala wyznaczyć kąt pionowy zadarty między dowolny,.. ki.orunkion osi co lewej a prostą poziomą przechodzącą przez o3 obrotu lunety i łożącą w płaszczyźnie kołSracyjnej. Oś celowa skiercyjjua do danego punktu wyzmeaa jedno ramię tego kąta, 7,‘raz z tyva ranieniem pochyla się również o ten sum kąt średnica kręgu pionowego z odczytami zerowymi. Ramię poziome mierzone50 kuta wyznacza w teodolicie os specjalnej nuli. Jest to tzw. libeia koliuucyjra umieszczona ty ml o ruchomych indeksach (ryn. 1»4), pod które, w czasie nachylenia lunety złączonej -z kyę-gieia nicnowyr:, podsunie się cdczyt odpowiadaj.ący mierzonemu kątowi. '.7 najnowszych konstrukcjach teodolitów zamiast ii celi ko:.iiiQ cyjnc j wprowadza się sawopc-ziemujące urządzenia odczytowe kręgu nienowego.

Jeżeli krąg pionowy jest tak ^rektyfikowany, źę przy poziomej osi celowej otrzymujemy zawszą odczyt zerozy, to przy pochylanej lunecie pod indeksy podsunie się zawsze odczyt równy kątowi‘pochylenia ofei celowej. Va jednym atanov7ikku możemy w6vrc&s3 mierzyć wiele kątów pechy lenia, do-