img207 (11)

• ognisko się pali;

@ palić ^papierosy, cygara; w szkole nie wolno palić; ® słońce pali; piasek palił stopy;

© czyjś wzrok pali;

© pragnienie pali, twarz pali, oczy (uszy) palą;

© pali się z ciekawości;

© pali ciekawość, żądza wiedzy, zazdrość;

© grunt pali się pod nogami; palić się ze wstydu, palić się do czego, palić się do kogo;

© nie pali się;

© palić za sobą mosty;

© pal licho!

© pal sześć!

© cel! pal!

Poszerzanie słownictwa polega na podawaniu synonimów danego słowa, czyli wyrazów lub związków frazeologicznych bliskich mu znaczeniowo. Trzeba przy tym zawsze dbać o właściwy dobór wyrazów możliwie najtrafniejszych i najprecyzyjniej dostosowanych do treści.

Nowe słownictwo powinno być utrwalane w różny sposób i przy różnych okazjach. Jednym ze sposobów jest zastosowanie poznanych wyrazów w wypowiedziach ustnych albo pisemnych. Naturalne okazje do utrwalania nowego słownictwa dają zwłaszcza streszczenia przeczytanego tekstu, wyjaśnienia dotyczące treści, opowiadanie treści.

Zaznajamiając się z nowym materiałem językowym dziecko bogaci swój słownik czynny lub bierny.

Słownik czynny to zasób tych słów, którymi dziecko posługuje się, których używa w wypowiedziach ustnych lub pisemnych. Słownik bierny to zasób tych słów, które dziecko rozumie, ale których samo nie używa.

KSZTAŁTOWANIE PRAWIDŁOWEGO ODBIORU

TREŚCI T E K S TU

Prawidłowy odbiór tekstu, czyli czytanie ze zrozumieniem, pełni podstawową funkcję przy zdobywaniu wszelkiej wiedzy i różnorodnych informacji przekazywanych za pomocą słowa drukowanego. Na wszelkiego rodzaju stopniach nauki szkolnej czytanie ze zrozumieniem jest podstawowym warunkiem prawidłowego uczenia się, zdobywania wiedzy objętej programem nauczania i — w konsekwencji jej zdobycia — posługiwania się nią w określony sposób, zależnie od zadań, jakie stają przed osobą uczącą się.

Ze względu na wagę funkcji, jaką pełni czytanie ze zrozumieniem w życiu współczesnym, kształtowanie tej umiejętności wymaga specjalnej troski i dokonywania zabiegów gwarantujących ich maksymalną skuteczność.

Zrozumienie treści czytanego tekstu jest umiejętnością, którą się zdobywa stopniowo, w miarę postępów w opanowywaniu techniki czytania. Mając to na uwa-d ze, kształtowanie prawidłowego odbioru treści tekstu zaczynamy od wprowadzania tekstów krótkich, prostych, zawierających minimum informacji. Pierwsze takie teksty powinny być zbudowane ze zdań pojedynczych, które dziecko odczytuje z podręcznika, ze ,.Świerszczyka”, ze specjalnie przygotowanych kartek, a lakże z tablicy,

< )dtwarzanie treści przeczytanego tekstu powinno dokonywać się w różnych formach, a więc np. w ruchach luli złożonych czynnościach, w postaci rysunku, w for-

...... ustnej lub pisemnej. Można także w tym celu za-

• i m ac uczniom odpowiednie pytania lub polecenia Halne czy pisemne. Można np. na tablicy napisać pyta ma lub pytanie z poleceniem i poprosić o odpowiedź W zeszytach (lub na kartkach).

63