img263

•    Rodzaj Klebsiella - pałeczka rozpowszechniona w glebie, wodzie oraz powietrzu, może występować również w układzie oddechowym i jelitach u ludzi zdrowych. Gatunek K. pneumoniae może być przyczyną zapalenia płuc u ludzi, a także zapalenia wymion u bydła.

•    Rodzaj Proteus - pałeczki gnilne, na pożywkach bakteriologicznych poruszające się ruchem pełzającym. Występują w kale, ściekach, wodzie i w glebie. Mogą być także komensalami przewodu pokarmowego. Wywołują stany zapalne układu moczowego, uszu i innych układów wewnętrznych (P uulgaris i P. mirabilis). Ze względu na wytwarzane toksyczne lipopolisacharydy, mogą powodować zatrucia pokarmowe zarówno ludzi, jak i zwierząt, u ryb zaś, jako jedne z wielu, wywołują plamicę.

•    Rodzaj Salmonella - pałeczki zazwyczaj peritrichalnie urzęsione, chorobotwórcze dla człowieka, czasami również i dla zwierząt. Są przyczyną duru brzusznego CS. typki) i duru rzekomego (S. paratyphi), wywołują również ciężkie zatrucia pokarmowe u ludzi (S. enteritidis i S. typhimu-rium — stan zapaleny żołądka i jelit) i zwierząt (S. choleraesuis — biegunki u świń), u piskląt mogą wywoływać biegunkę białą (S. pullorum), a u ptaków dorosłych dury (S. gallinarum). Atakują przewód pokarmowy, przedostają się również do krwi (posocznica) i innych narządów.

•    Rodzaj Shigella - pałeczka czerwonki (S. dysenteriae), nie wykazująca ruchu. Wywołuje zatrucia pokarmowe, nigdy nie rozprzestrzenia się do innych narządów wewnętrznych i do krwi, zazwyczaj jest przenoszona przez żywność (mleko, masło, ryby).

•    Rodzaj Yersinia - ruchliwe lub nieruchliwe pałeczki chorobotwórcze dla ludzi i zwierząt, mogą wywoływać dżumę (Y. pestis), ostre schorzenia jelitowe (Z enterocolitica), a u ryb tzw. chorobę czerwonych ust (Z ruckeri).

Rodzina Vibrionaceae - urzęsione biegunowo przecinkowce lub pałeczki,

Gram-ujemne, tlenowe, oksydazo-dodatnie, fermentujące cukry. Występują

w wodzie, czasem w rybach i organizmie człowieka.

•    Rodzaj Aeromonas - pałeczki, wytwarzające oksydazę cytochromową i indol oraz rozkładające białka. Nie rozkładają laktozy. Występują we wszystkich środowiskach wodnych. A. hydrophila - chorobotwórczy dla człowieka (zakażenia wszystkich narządów wewnętrznych) i ryb (jako infekcja wtórna). Chorobotwórcza dla ryb jest głównie nieruchliwa A. sal-monicida, wywołująca wrzodzienicę ryb łososiowatych (najbardziej wrażliwy jest pstrąg źródlany) i karpiowatych, a A. punctata jest przyczyną posocznicy węgorzy.

•    Rodzaj Vibrio - ruchliwy przecinkowiec. Zakażenie przewodu pokarmowego wywołują V. cholerne (przecinkowiec cholery) i V. parahaemolyticus (zapalenie żołądka i jelit). Najczęściej są przenoszone przez wodę pitną. Chorobotwórcze po spożyciu skażonych ryb surowych. Dla ryb chorobotwórcze są V. anąuilarum. - wywołuje wibriozę węgorzy i ryb łososiowatych, i V. salmonicida - wywołuje wibriozę zimnych wód u łososi i pstrągów tęczowych hodowlanych. Dla bydła i owiec chorobotwórczy jest gatunek V. foetus - wywołujący stany zapalne układu rozrodczego.

188