Top. nerek: prawa- w poziomym położ. ciała- koniec górny(sięga do wys. wyrostka kolczystego XI kr. piersiowego, do wys. XI przestrzeni międzyżebrowej, trzon XII kr. piersiowego); Górna trzecia część spoczywa na XII, nieznacznie zachodząc na XI żebro; koniec dolny- do poł. wys. III kr. lędźwiowego; wnęka- II kr. lędź. lewa- koniec górny(sięga do wys. wyrostka kolczystego X kr. piersiowego, do wys. X przestrzeni; międzyżebrowej, trzon XI kr. piersiowego); Górna trzecia część spoczywa na XI i XII żebrze; koniec dolny- do wys. chrząstki między II i III kr. lędźwiowym; wnęka- I kr. lędź. Top. śledziony: linia pachowa lewa między IX a XI żebrem; koniec przedni- nie przekracza linii stawowo-żebrowej(linea costoarticularis), która łączy koniec żebra XII lewego z lewym stawem mostkowo-żebrowym. Graniczy z: przeponą, nerką lewą, żołądkiem, zgięciem lewym okrężnicy, ogonem trzustki; Top. trzustki: leży na wys. I i II kr. lędź.. 1/3 lezy po prawej str. ciała, 2/3 po lewej. Trzon krzyżuje kręgosłup na wys I kr. lędź., ogon kończy się na wys. XI-XII żebra lewego; głowa(caput pancreatis): z przodu- w rowku między dwunastnicą a bocznym i dolnym brzegiem głowy biegną zespalające się ze sobą gałęzie przednie tętnic trzustkowo-dwunastniczych górnej i dolnej; z tyłu- w rowku między brzegiem bocznym głowy a połową górną cz. zstępującej dwunastnicy leży przewód żółciowy wspólny, który łączy się tu z przew. trzustkowym; pow. przednia- sąsiaduje z początk. odcinkiem okrężnicy poprzecznej; poniżej jest powleczona otrzewną i przykryta pętlami jelita cienkiego; pow. tylna- przylega do ż. głównej dolnej i do naczyń nerkowych prawych; szyjka(collum pancreatis): pow. przednia- powleczona otrzewną i przylega do odźwiernika; pow. tylna- przylega do żyły wrotnej przed jej wejściem między blaszki więz. wątrobowo- dwunastniczego; trzon(corpus): pow. przednia- całk. pokryta otrzewną tylnej ściany torby sieciowej, przylega do śc. tylnej żołądka; pow. dolna- jest powleczona otrzewną, przylega do zgięcia dwunastniczo-czczego i do pętli jelita czczego; pow. tylna- nie pokryta otrzewną, od strony prawej do lewej sąsiaduje z: aorta i początek t. krezkowej górnej, cz. lędzwiowa przepony i naczynia nerkowe lewe, dolny koniec nadnercza lewego i lewa nerka; przedni brzeg- służy za linię przyczepu dla krezki okrężnicy poprzecznej; nad brzegiem górnym- pień trzewny, który oddaje t. wątrobową wspólną w str. prawą, zaś t. śledzionową w str. lewą; brzeg dolny- spod niego wychodzą naczynia krezkowe górne; ogon(cauda): wnika między obie blaszki więz. przeponowo-śledzionowego, pow. dolna- wąska, spoczywa na zgięciu lewym okrężnicy, pow. tylna- opiera się o dolną cz. śledziony poniżej wnęki; Top. wątroby: granica górna(odpowiada położ. przepony)- najw. punkt prawego płata między linia sutkową i przymostkową przy wydechu leży na V żebrze, po str. lewej o jedno międzyżebrze niżej; w linii pośrodkowej górny punkt w obrębie wycisku sercowego odpowiada nasadzie wyrostka mieczykowatego; granica dolna(brzeg dolny wątroby): krzyżuje XI żebro w linii łopatkowej prawej, dalej biegnie wzdłuż łuku żebrowego do linii sutkowej prawej, w okolicy połączenia X i IX żebra tj. w okolicy pęcherzyka żółciowego wstępuje w okolice nadpępcza gdzie kieruje się skośnie ku górze i na lewo. W okolicy nadpepcza brzeg dolny krzyżuje okrężnicę poprzeczną, nst wstępuje na śc. przednia żołądka i wzdłuż niej dochodzi do łuku żebrowego lewego u końca VIII żebra o kończy się w V międzyżebrzu w linii sutkowej lewej nieco na lewo i poniżej koniuszka serca. Top. żołądka: wypełnia znaczną cz. okolicy podżebrowej lewej i nadpępcza. Wpust: w poziomie- wpust znajduje się na lewo od linii pośrodkowej na wys. X kr. piers. , nasada wyr. mieczykowatego(1,5 palca na lewo od mostka); w pionie- XI kr. piers. Odźwiernik- po prawej str. I kr. lędź., w stos. do żeber: 2-3 palce poniżej przyczepu VII żebra prawego; w pionie- jeden, dwa kręgi niżej; Dno: V przestrzeń międzyżebrowa lub do VI chrząstki żebrowej, nieco poniżej koniuszka serca. Najniższy punkt- w poziomie: II kr. lędź.; w pionie: III lub IV kr. lędź; Położ.: śc. przednia gr. z: wątroba(facies hepatica); przepona(f. diaphragmatica); przednia śc. brzucha(facies libera), śc. tylna z: okrężnica poprzeczna i jej krezka(facies colica et mesocolica), trzustka(f. pancreatica); lewa nerka(f. renalis), lewe nadnercze(f. suprarenalis), śledziona(f. lienalis), przepona(f. diaphragmatica); Top. dwunastnicy: część górna- rozpoczyna się na prawo od trzonu I kr. lędz.; od przodu- lobus quadratus wątroby i szyjka pęch. żółciowego(vesica fellea-collum); od tyłu- lig. hepatoduodenale; cz. zstępująca- po prawej stronie kręgosłupa na wys. II kr. lędź; od przodu w górnej połowie: lobus hepatis dexter, vesica fellea; od przodu w dolnej poł: colon transversum; od tyłu: nadnercze lewe, wnęka nerki i miedniczka nerkowa, prawa ż. nerkowa, pocz. moczowodu prawego; w rynience między głowa trzustki, a cz. zstępująca z tyłu: ductus choledochus; w rynience miedzy głową trzustki, a cz. zstępującą z przodu: t. trzustkowo-dwunastnicza górna; cz. dolna- na wys. III kr. lędż.; cz. wstępująca- dochodzi do zgięcia dwunastniczo-czczego na wys. II kr. lędź po jego lewej str; z przodu: naczynia krezkowe górne, petla jelita cienkiego, colon transversum; z tyłu: v. cava inferior, aorta abdominalis; przyśrodkowo- caput pancreatis ; Top. okrężnicy: -wstępujaca- kończy się zgięciem prawym okrężnicy albo watrobowym(flexura coli dextra s. hepatica); do dołu od zgięcia jest dolna cz. prawej nerki, a z przodu wątroba; 15-20 cm; od tyłu: m. czworoboczny lędźwi, m. lędźwiowy większy; przyśrodkowo- pętle jelita cienkiego; poprzeczna- kończy się zgięciem lewym okrężnicy albo śledzionowym(flexura coli sinistra s. lienalis); zgięcie to jest wyżej i bardziej do tyłu niż flexura hepatica; od tyłu od niego leży nerka lewa, a z przeponą łączy się więz. przeponowo-okręzniczym(lig. phrenicocolicum); 50-60 cm; z przodu: wątroba, pęcherzyk żółciowy, żołądek; z tyłu: nerka lewa, cz. zstępująca dwunastnicy, głowa trzustki; zstępująca: 15-20 cm; kończy się na wys. lewego grzebienia biodrowego; esowata- 40 cm; przechodzi w odbytnicę między II a II S Narządy zewnątrzotrz.: duodeum(oprócz bulbus duodeni), colon ascendens- tylko od boku i przodu, colon transversum- pars mobile, colon descendens, rectum-tylko z przodu i z boków, ureter, nadnercza, trzustka, nerka, pęcherz moczowy- tylko od góry siegając do ujść moczowodów; Wewnatrzotrz.: splen(oprócz wnęki), gaster, duodeum(bulbus duodeni), jejunum, ileum, , colon transversum- pars fixa, colon sigmoideum; wątroba(oprócz górnej i prawej cz. , gdzie jest pole nagie(area nuda) inaczej cz. górna pow. przeponowej, wrota(porta hepatis), dół pęcherz. żółciowego(fossa vesicae fellae), bruzda ż. głównej dolnej(sulcus venae cavae), wąskie pasmo więz. obłego(fissura ligamenti teretis) i żylnego(fissura liamenti venosi); Oporność: 1)kresa biała(przepukliny kresy białej)(Linea alba); 2)pępek(przepukliny pępkowe)(Umbilicus); 3)trójkąt lędźwiowy(trigonum lumbale); 4)ścięgnista przestrzeń lędźwiowa(spatium tendineum lumbale) w śc. tylnej(przepukliny lędźwiowe); 5)trójkąt mostkowo-żebrowy i lędźwiowo-żebrowy w przeponie(przepukliny przeponowe); 6)kanał udowy(przepukliny udowe)(canalis femoralis); 7)Kanał pachwinowy(Canalis inguinalis)(przepukliny proste lub skośne) skł. się z: pierścień pachwinowy powierzchowny(anulus inguinalis superficialis)- nieco bocznie i powyżej guzka łonowego w dolnej i przyśr. cz. rozcięgna m. skośnego zewn. brzucha; pierścień pachwinowy głęboki(anulus inguinalis profundus)- w połowie dł. więz. pachwinowego, ok. 2 cm powyżej tego więzadła, w powięzi poprzecznej brzucha; Ograniczenia: śc. przednia- rozcięgno m. skośnego zewn. brzucha(Aponeurosis m. obliqui externi abdominis); śc. tylna- powięź poprzeczna brzucha(fascia transversalis abdominis); śc. górna- dolne wł. m. skośnego wewn. i m. poprzecznego; śc. dolna- więz. pachwinowe; zawartość: M.- przebiega tu powrózek nasienny(Funiculus spermaticus); K- więz. obłe macicy(Lig. teres uteri); Droga żółci: - wewnątrzwątrobowe: kanaliki żółciowe(canaliculi biliferi) przewodziki międzyzrazikowe(ductuli interlobulares) przewodziki żółciowe(ductuli biliferi) przewód wątrobowy prawy i lewy(ductus hepaticus dexter et sinister) przewód wątrobowy wspólny(ductus hepaticus communis); -zewnątrzwątrobowe: - przew. pęcherzykowy(ductus cysticus) pęch. żółciowy(vesica biliaris) przew. żółc. wspólny(ductus choledochus)- biegnie w więz. wątrobowo-dwunastniczzym krzyżując t. żołądkowo- dwunastniczą i dalej układa się między cz. zstępująca dwunastnicy, a głowa trzustki, tu dochodzi do niego przewód trzustkowy(ductus pancreaticus) i uchodzi na brodawce większej dwunastnicy(papilla duodeni major); Plemniki: cewki nasienne kręte(tubuli seminiferi contori) cewki nasienne proste(tubuli seminiferi recti) sieć jądra(rete testis) przewodziki odprowadzające jądra(ductuli efferentes testis) przewód najądrza(ductus epididymidis)nasieniowód(ductus deferens)bańka nasieniowodu(ampulla ductus deferentis)przewód wytryskowy(ductus ejaculatorius)cewka moczowa- cz. sterczowa(urethra masculina- pars prostatica)pars membranaceapars spongiosa //jajnik(ovarium)- jaja(ova) ujście brzuszne jajowodu(ostium abdominale tubae uterinae) lejek jajowodu(infundibulum tubae uterinae)bańka jajowodu(ampulla tubae uterinae); Mocz: kłębuszek nerkowy(glomerulus corpusculi renis) kanalik kręty I rzędu(tubulus contortus I ordinis)pętla nefronu albo Henlego(ansa nephroni s. Henle)kanalik kręty II rzędu(tubulus contortus II ordinis) cewka prosta(tubulus rectus) przewód brodawkowy(ductus papillaris) kielichy nerkowe mniejsze(calices renales minores) kielichy nerkowe większe(calices renales majores)miedniczka nerkowa(pelvis renalis)moczowód(ureter)pęch. moczowy(vesica urinaria) cewka moczowa(urethra); Część brzuszna pnia współczulnego: 1)cz. lędźwiowa- tworza 3-4 zwoje lędźwiowe: g. łączące(rr. comunicantes), nn. trzewne lędźwiowe(nn. splanchnici lumbales), gg. naczyniowe do aorty brzysznej i ż. głównej dolnej; splot trzewny(plexys coeliacus s. solaris): - współ.-nn. trzewne większy i mniejszy, nn. trzewne lędźwiowe, -przywsp.- gg. pni błędnych i gg. nn. przeponowych, -sploty wtórne; parzyste; s. przeponowy(p. phrenicus), s. nadnerczowy(p. suprarenalis), s. nerkowy(p. renalis), s. jądrowy/jajnikowy(p. testicularis resp. ovaricus); - nieparzyste; s. wątrobowy(p. hepaticus), s. żołądkowy górny(p. gastricus superior); s. żołądkowy dolny(p. gastricus inferior), s. sledzionowy(p. lienalis)- również do trzustki, s. krezkowy górny(p. mesentericus superior)- również do dwunastnicy, j. cienkie; splot międzykrezkowy(p. intermesentericus)- ku przodowi od aorty brzysznej między miejscami odejścia t. krezkowej górnej i dolnej, początek przy t. krezkowej górnej, koniec- odejście t. krezkowej dolnej), w tk tłuszczowej pow. przedniej i bocznej aorty: s. odbytniczy górny(p. rectalis superior), s. krezkowy dolny(p. mesentericus inferior); zaopatruje bł. mięśniową gładką przew. żołądkowo-jelitowego i naczyń jelitowych; splot podbrzuszny górny(p. hypogastricus superior)- do przodu od dolnego odc. aorty brzusznej, lewej ż. biodrowej wspólnej, trzonu L5, wzgórka k. krzyżowej: -współ.- ze splotu międzykrezkowego i dolnych nn. lędźwiowych; -przywsp.- od nn. trzewnych miedniczych; -oddaje nn. podbrzuszne do splotu podbrzusznego dolnego; -splot wtórny- s. odbytniczy górny(p. rectalis superior); 2)cz. miedniczna: tworza go 3-6 zwojów krzyzowych oraz jeden zwój nieparzysty(ganglion impar); Splot podbrzuszny dolny(plexus hypogastricus inferior s. pelvinus)- do narządów miednicy mniejszej; dno miednicy mniejszej nad m. dźwigaczem odbytu, po obu str. pęch. moczowego;; -mieszane- nn. podbrzuszne od s. podbrzusznego górnego(plexus hypogastricus superior); -współ.- nn. splanchnici sacrales(trzewne krzyżowe); -przywsp.- nn. splanchnici pelvini(trzewne miedniczne_- poch. od jadra przywsp. krzyżowego(nucleus parasymphaticus) z S2-S4; -sploty wtórne- s. odbytniczy środk.(plexus rectalis medius), s. odbytniczy dolny(plexus rectalis inferior), s. pęcherzowy(plexus vesicalis), -M.-splot sterczowy(plexus prostaticus) i nasieniowodowy(plexus deferentalis); K- splot maciczno-pochwowy(plexus uterovaginalis);Wątroba: Unerwienie: sploty międzyzrazikowe: przywsp- lewy pień błędny przez więz. żołądkowo-watrobowe- pobudza wydzielanie żółci; współczulne- ze splotu trzewnego- tworzą splot wątrobowy wokół t. wątrobowej właściwej; czuciowe- n. przeponowy do bł. surowiczej wątroby i do więz. sierpowatego Węzły: - naczynia głębokie: do w. wątrobowych w. trzewne; do w. śródpiersiowych; -naczynia powierzchowne: do w. wątrobowychw. trzewne; do w. mostkowychw. sródpiersiowe przednie; do w. śródpiersiowych Żołądek: unaczynienie: wzdłuż krzywizny mniejszej: t. żołądkowa prawa(a. gastrica dextra)a. hepatica propria; t. żołądkowa lewatruncus coeliacus; wzdłuż krzywizny większej: t. żołądkowo- sieciowa prawa(a. gastroepiploica dextra)a. gastroduodenalisa. hepatica propria; t.żołądkowo-sieciowa lewa(a. gastroepiploica sinistra)a.lienalistruncus coeliacus; dno: tt. żołądk. krótkie(aa. gastricae breves)a. lienalis; Żyły: ż.żołądkowo-sieciowa lewav. lienalisv. portae hepatis; żż. żołądkowe krótkiev. lienalis; ż.żołądkowo-sieciowa prawav. mesenterica superiorvena portae hepatis; ż. żołądkowa lewa v. portae; ż.żołądkowa prawav. portae; ż. przedoźwiernikowa(v. prepylorica)v. portae; Unerwienie: splot żołądkowy przedni; splot zołądkowy tylny: wł. wspólczulne- ze splotu trzewnego(plexus coeliacus) wokół pnia trzewnego, wł. przywspółczulne od n. błędnego- pobudza czynność perystaltyczna i perystoliczną oraz wydzielanie. Węzły chłonne żołądka: oplatają gruczoły i tworzą dwie sieci: podnabłonkową, podgruczołową. Węzły regionalne: w.ch.: żołądkowe prawe(n.l.gastrici dextri)- dolna poł. krzywizny większej; żołądkowe lewe(n.l.gastrici sinistri)- górna poł. krzywizny mniejszej; odźwiernikowe(n.l. pylorici)- ku tyłowi od cz. odźwiernikowej żołądka; trzustkowo-śledzionowe(n.l. pancreaticolienales)-górny brzeg ogona i trzonu trzustki, trzustkowe górne(n.l. pancreatici superiores)- na górnym brzegu głowy trzustki; 4 pola limf.: 1)okolice wpustu- chłonka z prawej cz. dna i górnych prawych 2/3 cz. przedniej i tylnej żołądkado węzłów żołądkowych lewych; 2)otoczenie części górnej krzywizny większejwęzły trzustkowo-śledzionowe; 3)dolna cz. krzywizny większej i dolny odcinek cz. odźwiernikowej- w. żołądkowe prawe i w. odźwiernikowe; 4)górna cz. odźwiernika- w. odźwiernikowe i w. trzustkowe górne i do wszystkich dalej: w. ch. trzewne(n.l. celiaci)pnie jelitowe(truncus intestinalis) przewód piersiowy(ductus thoracicus)kąt żylny(angulus venosus);Okrężnica: - wstępująca: unaczynienie: t. okrężnicza prawa t. krezkowa górna; -poprzeczna: unaczynienie: t. okrężnicza środkowat. krezkowa górna; t. okrężnicza lewat. krezkowa dolna; żyły: ż. okrężnicza środkowa(v. colica media) ż. krezkowa górna(v. mesenterica superior) żyła wrotna; .- ż. okrężnicza lewa ż. krezkowa dolna(v. mesenterica inferior); -esowata: unaczynienie: tt. esicznet. krezkowa dolna; żyły: żż. esicze(vv. sigmoideae) ż. krezkowa dolna(v. mesenterica inferior) ż. wrotna wątroby(v. portae hepatis) żż. międzyzrazikowe(vv. interlobulares) + tt. międzyzrazikowe= vasa capilaria żż. środkowe(vv. centrales) żż. podzrazikowe(vv. sublobulares) żż. wątrobowe(vv. hepaticae) v. cava inferior; Odbyt: wytwarza się splot żylny odbytniczy(plexus venosus rectalis), z którego odchodzą: ż. odbytnicza górna, żż. odbytnicze środkowe, dolne, ż. krzyżowa pośrodkowa; żż. odbytnicze dolne ż. sromowa wewn.(v. pudenda interna)ż. biodrowa wewn.(v. iliaca interna) + ż. biodrowa zewn.(v. iliaca externa) ż. biodrowa wspólna(v. iliaca communis) ż. główna dolna; żż. odbytnicze środkowe(vv. rectales mediae)ż. biodrowa wewn; ż. odbytnicza górna(v. rectalis superior) ż. krezkowa dolnaż. wrotna; Jądro: L- ż. jądrowa(v. testicularis)ż. nerkowa lewa(v. renalis sinistra)ż. główna dolna; P- do ż. głównej dolnej; Dwunastnica: unaczynienie: t. trzustkowo- dwunastnicza górna przednia i tylna(a. pancreatico- duodenalis anterior et posterior)t. żołądkowo-dwunastnicza(a. gastroduodenalis)t.wątrobowa wspólna(a. hepatica communis)truncus coeliacus; g. przednia i tylna t. trzustkowo-dwunastniczej dolneja. mesenterica superior- odpowiednie naczynia zespalają się ze sobą tworzac łuk tetniczy trzystkowwo-dwunastniczy przedni i tylny; Żyły- towarzyszą tętnicom, uchodzą do v. mesenterica superiorv. portae hepatis; Unerwienie:- g. współczulne- ze splotu trzewnego- hamuja ruchy jelt; g. przywspółczulne-n. błędny- przyspieszaja ruchy; wł. czuciowe z Th10- L1; Unaczynienie nerek: tętnice: od aorty brzusznej obustronnie, poniżej odejścia t. krezkowej górnej odchodzi t. nerkowa(a. renalis) i dzieli się wewn. nerki: tt. miedzypłatowe(aa. interlobares)tt. łukowate(aa. arcuate) i daja odżywcze tt. proste prawdziwe(arteriolae rectae verae)tt. międzyzrazikowe(aa. interlobulares i dają odżywcze te same tętniczki doprowadzajace(arteriolae glomeruli afferentes)sieć dziwna tętniczo-tętnicza(rete mirabile arterioarteriosum)tetniczki odprowadzajace(arteriolae glomeruli efferentes) i z nich odżywcze tt. proste rzekome(arteriolae rectae spuriae); Żyły: żż. międzyzrazikowe(vv. interlobulares)żż. łukowate(vv. arcuatae)żż. międzypłatowe(vv. interlobares)ż. nerkowa(v. renalis); Węzły: w. nerkowe, w. lędźwiowe; Nerwy: - splot nerkowy(plexus renalis): wł. przywspółczulne- n. błędny; wł. współczulne; wł. bólowe- Th 10-12; Nadnercze(glandula suprarenalis): unaczynienie: T. nadnerczowa górna(a. suprarenalis superior)t. przeponowa dolna aorta brzuszna(aorta abdominalis); t. nadnerczowa środkowa(a. suprarenalis media)aorta brzuszna(aorta abdominalis); t. nadnerczowa dolna(a. suprarenalis inferior)t. nerkowa(a. renalis)aorta; Żyły: ż. nadnerczowa lewa ż. nerkowa leważ. główna dolna; ż. nadnerczowa praważ. główna dolna; Unaczynienie moczowodu: tętnice: -gg. z t. nerkowej; -gg. z t. jądrowej, jajnikowej; -aorty; -t. biodrowej wspólnej; -t. odbytniczej środkowej; t. pęcherzowej dolnej; Żyły: sploty uchodzące do ż. jądrowych/jajnikowych i do. ż. biodrowej wewn. Torba sieciowa(bursa omentalis)- wielki szczelinowaty zachyłek jamy otrzewnej, który tylko w jednym miejscu(otwór sieciowy) łączy się z właściwą jamą otrzewnej.Otwór sieciowy(foramen omentale): z przodu- wolny brzeg Lig. hepatoduodenale; od tyłu- v. cava inferior; -od góry- wyrostek ogoniasty(proc. caudatus) płata ogoniastego wątroby(lobus caudatus); od dołu- zgięcie górne dwunastnicy(flexura duodeni superior); Przedsionek torby sieciowej(vestibulum bursae omentalis)- wąski przewód prowadzący od Foramen omentale do gł. cz. torby sieciowej, która oddziela od niego fałd żołądkowo- trzustkowy(plica gastropancreatica) biegnący od wpustu żołądka do trzustki. Miejsce przejścia przedsionka w cz. gł. nazywamy cieśnia torby sieciowej(isthmus bursae omentalis). Fałd zawiera: t. i ż. żołądkowa lewą, naczynia chłonne; Część główna torby sieciowej- szczelinowata przestrzeń, z przodu- tylna pow. żołądka, z tyłu- lewe nadnercze i nerka, trzustka, okrężnica poprzeczna(dół); Zachyłki: 1)zachyłek górny torby sieciowej(recessus superior omentalis)- wyst. z przedsionka między ż. główną dolną, a przełykiem i wpustem żołądka; 2)zachyłek śledzionowy t.s.(recessus splenicus bursae omentalis)- najbardziej na lewo poł. cz. torby sięgająca do wneki śledziony; od przodu- więz. żołądkowo-śledzionowe; od tyłu- więz. przeponowo-śledzionowe; 3)zachyłek dolny torby sieciowej(recessus inferior omentalis)- sięga w obręb sieci większej(omentum majus), która zwisa z pow. przedniej żołądka, aż do spojenia łonowego. Zachyłek sięga pierwotnie az do dna sieci większej, jednak po urodzeniu zaczyna zanikać, przy czym wytwarza więz. żołądkowo- dwunastnicze(lig. gastrocolicum); Zachyłki otrzewnowe(recessus peritoneales)- ślepo kończące się wgłębienia otrzewnej, w których mogą powst. przepukliny wewn.: zach. w ok. dwunastnicy: -z. dwunastniczy górny(recessus duodenalis superior)- poł. na lewo od cz. wstępującej dwunastnicy ku tyłowi od fałdu dwunastniczego górnego(plica duodenalis superior) biegnącego od zgięcia dwunastniczo-czczego; w fałdzie tym biegnie ż. krezkowa dolna; -zachyłek dwunastniczy dolny(r. duodenalis inferior)- ograniczony fałdem dwunastniczym dolnym(plica duodenalis inferior); -z. przeddwunastniczy(r. paraduodenalis); -z. naddwunastniczy(r. supraduodenalis); -z. zadwunastniczy(r. retroduodenalis); -zachyłki w okolicy j. slepego:- z. krętniczo-katniczy górny(r. ileocecalis superior);- krętniczo-kątniczy dolny- ogr. opdpowiednimi fałdami leżą powyżej i poniżej ujścia krętniczo-kątniczego; -z. zakątniczy(r. retrocecalis); z. przyokrężnicze(r. paracolici)-wyst. najcześciej wzdłuż bocznego obwodu okrężnicy zstępującej; -z. okolicy okrężnicy esowatej:- z. międzyesowaty(r. intersigmoideus)-wyst. tam gdzie krezka okrężnicy esowatej krzyżuje lewy moczowód; -torba sieciowa; Przymacicze(parametrium)- zawartość krezki macicy(mesometrium). Z dna miednicy między obie blaszki tej krezki(przednia i tylna) wnika zawierajaca tłuszcz tk łączna, przetkana gładkimi kom. mięśniowymi, oraz wł. sprężystymi. Wyst. tu również obfity splot żylny maciczny i pochwowy, t. maciczna, naczynia chłonne, nerwy, odc. końcowy moczowodu, który tu przed wejściem do pęcherza krzyżuje od dołu tętnicę maciczną; Gruczoł krokowy, stercz(prostata): top.: jest głęboko poł. w miednicy mniejszej, poniżej pęcherza i powyżej przepony moczowo-płciowej, ku tyłowi od dolnej cz. spojenia łonowego oraz od przodu od bańki odbytnicy, obejmuje on cz. sterczowa cewki moczowej; wyróżniamy w nim: wierzchołek(apex)- skierowany do przodu i ku tyłowi przylega do przepony moczowo-płciowej; podstawa(basis) czyli pow. górna- największa skierowana ku górze i nieco do przodu, przylega do pzredniej cz. dna pęcherza, do szyjki pęcherza; pow. przednia- skierowana nieco ku dołowi, jest krótka, wypukła z boku na bok i sięga od wierzchołka do podstawy. Leży ku tyłowi od dolnej cz. spojenia łonowego; powierzchnie dolno-boczne(facies inferolaterales)- obustronnie graniczą z przyśrodkową stroną dźwigacza odbytu oraz ze splotem żylnym pęcherzowym; pow. tylna- spłaszczona z boku na bok i nieco wypukła od góry ku dołowi, oddzielona tk. łączną od odbytnicy. Powrózek nasienny(funiculus spermaticus): t. jądrowa(a. testicularis), t. żż. dźwigacza jądra(a. et vv. cremastericae), t. żż. nasieniowodu(a. et. vv. ductus deferentis), splot wiciowaty(plexus pampiniformis), naczynia chłonne, g. płciowa n. płciowo-udowego(L1-2)(r. genitalis n. genitofemoralis)(splot współczulny jądrowy), nasieniowód(ductus deferens), pozostałość wyr. pochwowego otrzewnej(vestigium processus vaginalis);Śc. brzucha i moszny: cutis(skóra)—cutis; tela subcutanea(tk. podskórna)—musculus(tunica dartos)(osłonka kurczliwa); fascia subcutanea(powięź podskórna)—fascia spermatica externa(powięź nasieniowa zewn.); fascia superficialis abdominis et aponeurosis m. obliqui externi abdominis—fascia cremasterica(powięź m. dźwigacza jądra); m. obliqus internus abdominis et m. transversus abdominis—m.cremaster; fasciatransversalis—fascia spermatica interna; peritoneum—tunica vaginalis testis(lamina parietalis et visceralis); nic—tunica albuginea Top. żyła wrotnej: -połącz. ż. krezkowej górnej z ż. śledzionową leży ku tyłowi od szyjki trzustki na prawo od t. krezkowej dolnej i w stronę lewą od przodu od ductus choledochus; -cz. zatrzustkowa biegnie ku górze i w stronę na tylnej pow. głowy trzustki dochodząc do dolnego brzegu cz. górnej dwunastnicy; -cz. zadwunastnicza krzyżuje ona tylny obwód dwunastnicy; -część sieciowa- wstępuje do dolnej cz. sieci mniejszej, do więzadła wątrobowo- dwunastniczego w którym biegnie aż do wątroby; Top. aorty- biegnie na pow. przedniej kr. lędź. nieznacznie przesuniętaw str. lewą w stos. do płaszcz. pośrodkowej. Sięga ona od rozworu aortowego(hiatus aorticus)(na wys. Th12) do dolnej cz. IV kr. lędź. i się dzieli Top. moczowodu: zgięcia: 1)zgięcie pierwsze tj. nerkowe(flexura prima s. renalis)- w przejściu miedniczki w moczowód; 2)zgięcie drugie tj. brzeżne(flexura secunda s. marginalis)- na granicy cz. brzusznej i miednicznej; 3)zgięcie trzecie(flexura tertia)- odpowiada krzywiźnie miednicznej; rzut na szkielet: krzyżuje on od góry do dołu wyrostki żebrowe III, IV i V kr. lędźwiowego w odl. 1,5 cm od ich wierzchołków; cz. brzuszna- leży zaotrzewnowo, leży na m. lędźwiowym większym(M. psoas major). Pow. tylną moczowodu krzyżuje nerw płciowo- udowy, biegnący na m. lędźwiowym większym. Na wys. IV kr. lędźwiowego moczowód pod kątem ostrym krzyżuje naczynia jądrowe lub jajnikowe, które biegną do przodu od niego. Przy przejściu w cz. miedniczną krzyżuje: P- naczynia biodrowe zewnętrzne, L- naczynia biodrowe wspólne. Obustronnie moczowód przebiega do przodu od tych naczyń. L- krzyżują od przodu naczynia okrężnicze lewe na drodze do okrężnicy zstępującej. P- może prawie stykać się z ż. główną dolną. Z trzew do odcinka przynerkowego moczowodu przylega od przodu po str. prawej cz. zstępująca dwunastnicy, po str. lewej- zgięcie dwunastniczo-jelitowe. Poniżej moczowód krzyżuje z prawej str. linię nasady krezki jelita cienkiego, z lewej str. linię nasady krezki okrężnicy esowatej. cz. miednicza- odróżniamy odcinek ścienny(pars parietalis)- przylegający do śc. miednicy mniejszej i odcinek trzewny(pars visceralis)- przylegający do pęcherza. M.- odcinek ścienny przebiega do przodu od t. biodrowej wewn. i przyśrodkowo od nerwu i naczyń zasłonowych. Na poziomie kolca kulszowego odc. ścienny przechodzi w trzewny, który kieruje się przyśr. do dna pęcherza, gdzie styka się z górnym końcem pęcherzyka nasiennego. Przed wejściem w ścianę pęcherza, w połowie dł. cz. trzewnej lub nieco bliżej końca, moczowód krzyżuje pod kątem prostym nasieniowód, który biegnie powyżej i do przodu od niego. Wchodzi do pęcherza. K- odcinek ścienny przebiega do przodu od t. biodrowej wewn. i przyśr. od nerwu i naczyń zasłonowych; w odcinku tym biegnie on również przyśr. od t. macicznej oraz wzdłuż tylnego brzegu jajnika. Odcinek trzewny przechodzi między blaszkami więz. szerokiego macicy. Krzyżuje t. maciczną, która biegnie do przodu i ku górze od niego. Dalej kieruje się do przodu i ku dołowi do swego ujścia na dnie pęcherza. Aorta: ścienne: 1)t. przeponowa dolna(a. phrenica inferior): t. nadnerczowa górna(a. suprarenalis superior); 2)tt. lędźwiowe(aa. lumbales); parz. trzewne: t. nadnerczowa środkowa(a. suprarenalis media); t. nerkowa(a. renalis): t. nadnerczowa dolna(inferior); 3)t. jadrowa/jajnikowa(testicularis/ovarica) A)pień trzewny: 1)t. żołądkowa lewa: gg. żołądkowe, przełykowe, wpustowe; 2)t. wątrobowa wspólna: a)t. wątrobowa właściwa(a. hepatica propria): t. żołądkowa prawa(a. gastrica dextra); b)t. żołądkowo-dwunastnicza(a. gastroduodenalis): t. żołądkowo-sieciowa prawa(a. gastroepiploica dextra), t. trzustkowo-dwunastnicza górna(a. pancreaticoduodenalis superior); 3)śledzionowa(a. lienalis): gg. trzustkowe(rr. pancreatici), tt. żołądkowe krótkie(aa. gastricae breves), t. żołądkowo-sieciowa lewa(a. gastroepiploica sinistra); B)t. krezkowa górna(a. mesenterica superior)- L1; koniec w dole biodrowym prawym: t. trzustkowo-dwunastnicza dolna(a. pancreaticoduodenalis inferior), tt. j. czczego(aa. jejunales), tt. j. krętego(aa. ileales), t. kretniczo-kątnicza(a. ileocolica) t. wyrostka robaczkowego(a. appendicularis), t. okrężnicza prawa(a. colica dextra), t. okrężnicza środkowa(a. colica media); C)t. krezkowa dolna(a. mesenterica inferior)- dolna poł. L3: t. okrężnicza lewa(a. colica sinistra), tt. esicze(aa. sigmoideae), t. odbytnicza górna(a. rectalis superior) t. biodrowa zewn(a. iliaca externa)- kończy się w rozstępie naczyń, gdzie biegnie dalej jako t. udowa: 1)t. nadbrzuszna dolna(a. epigastrica inferior): M.- t. m. dźwigacza jadra(a. cremasterica); K- t. więz. obłego macicy(a. lig. teretis uteri); 2)t. okalająca biodro głęboka(a. circumflexa ilium profunda) t. biodrowa wewn.: ścienne: 1)t. biodrowo-lędźwiowa(a. iliolumbalis): a)g. lędźwiowa(r. lumbalis)- m. lędźwiowy większy i m. czworoboczny lędźwi; b)g. biodrowa(r. iliacus)-m. biodrowy, 2)tt.krzyżowe boczne(aa. sacrales laterales), 3)t. pośladkowa górna(a. glutea superior), 4)t. pośladkowa dolna(a. glutea inferior), 5)t. zasłonowa(a. obturatoria); trzewne: 1)t. pępkowa(a. umbilicalis): t. pęcherzowa górna(a. vesicalis superior); 2)t. pęcherzowa dolna(a. vesicalis inferior); 3)t. nasieniowodu/maciczna(a. ductus deferentis/uterina): t. pochwowa(a. vaginalis), gg. maciczne, jajnikowe, jajowodowe; 4)t. odbytnicza środkowa(a. rectalis media); 5)t. sromowa wewn(a. pudenda interna); 6)t. odbytnicza dolna(a. rectalis inferior); 7)t. kroczowa(a. parinealis); 8)t. opuszki prąci/przedsionka pochwy(a. bulbi penis/ bulbi vestibuli vaginae), 9)t. cewki moczowej(a. urethralis); 10)t. głęboka prącia/łechtaczki(a. profunda penis/clitonidis); 11)t. grzbietowa prącia/łechtaczki(a. dorsalis penis/clitonidis)