Makroekonomia www.pure6.neostrada.pl
Wykład 7 (22) 2004-03-29 *rewritten by Krzyszy*
INFLACJA
Mierniki inflacji:
deflator PKB,
ceny dóbr i usług (WZK - wskaźnik cen towarów konsumpcyjnych).
W WCK bierzemy także wartość towarów importowanych (tego nie ma w deflatorze PKB).
Kolejna wyższość WCK nad deflatorem PKB to fakt, że deflator też mierzy wzrost cen np. czołgów, czy maszyn rolniczych, a to nie są wydatki przeciętnego gospodarstwa (otrzymany wskaźnik inflacji towarów po obliczeniu deflatorem jest zbyt ogólny, bo chodzi nam tylko o dobra konsumpcyjne).
Desinflacja - inflacja malejąca (wskaźniki wyższe od 100, ceny rosną z okresu na okres, ale o co raz mniej)
Rok WCK
I 100
II 152
III 121
IV 103
Deflacja - wskaźniki poniżej 100
Rok WCK
I 100
II 97
Inflacja - wskaźniki powyżej 100
Rok WCK
I 100
II 103
Obliczanie inflacji:
Rok WCK Inflacja [%]
I 100 ---------
II 113 13
III 117 (117 - 113) / 113
Rodzaje inflacji (z punktu widzenia przyczyn):
popytowa
kosztowa
inflacja jako zjawisko o charakterze inercyjnym (inercja = zastój)
Ad. 1.
Przyczyna inflacji popytowej: ceny rosną, bo rośnie zagregowany popyt.
Przykład inflacji popytowej: zwiększona ilość wydatków państwa („G”) jest finansowana przez dług publiczny (część krajową lub zagraniczną tego długu).
Monetyzacja (długu publicznego) - wykup obligacji przez bank centralny danego kraju; pieniądze wchodzą do obiegu.
Inflacja popytowa (rośnie zagregowany popyt i z tego powodu rosną ceny)
Jeśli gospodarka kraju znajduje się w punkcie A to działania powodujące wzrost popytu nie wpłyną zbytnio na zmianę cen.
W punkcie B pojawia się inflacja popytowa
Punkt C - „przegrzanie koniunktury” nie wzrasta popyt tylko same ceny, bo krzywa zagregowanej podaży (AS) jest już pionowa i produkcja ma poziom potencjalny.
Jeżeli AS jest bardzo płaska, to wzrost zagregowanego popytu oznacza przede wszystkim wzrost produkcji. Im AS staje się bardziej stroma, tym inflacyjne skutki wyższego popytu są większe.
Pkt. A - bezrobocie przymusowe, produkcja rzeczywista o wiele mniejsza od potencjalnej; każde nowe miejsca pracy będą wykorzystane.
Pkt.C - bezrobocie dobrowolne, równowaga na rynku pracy (są sztywne płace i w związku z tym przedsiębiorstwo nie może zmieniać kosztów produkcji, czyli pozostała część kosztów jest również sztywna).
Ceny są bardziej sztywne w dół; z różnych powodów rosną szybciej niż spadają.
Nachylenie AS zależy od stopnia wykorzystania czynników wytwórczych. Im AS jest bardziej stroma, tym jest większe wykorzystanie czynników wytwórczych (produkcja bliska potencjalnej).
Ad. 2.
Przyczyna inflacji kosztowej: ceny rosną, bo rosną koszty wytwarzania.
Przykład inflacji podażowej (standardowy): wzrost cen surowców i energii - pierwszy szok naftowy 1973/74, OPEC - restrykcje na dostawy ropy naftowej wzrosła cena baryłki wzrosły koszty wytwarzania.
Inne przykłady:
gwałtowny wzrost podatków pośrednich (VAT, akcyza) wyższe koszty wytwarzania,
deprecjacja waluty i spadek jej wartości, niemożność zakupu aktywów zagranicznych (towarów importowanych),
Deprecjacja waluty - spadek wartości waluty, bank centralny się nie wtrąca, decyduje o tym rynek.
Dewaluacja waluty - o spadku wartości waluty decyduje bank centralny i robi to bardzo często wbrew rynkowi.
wzrost płac.
Wzrost płac na pewno powoduje inflację kosztową , ale możemy go podciągnąć pod inflację popytową (bo idą pracownicy do sklepu i mają więcej gotówki więc spowodują wzrost cen).
Inflacja podażowa (kosztowa).
Wzrost cen ropy inflacja spadek produkcji i wzrost bezrobocia.
Walka z inflacją popytową - obniżenie popytu; restrykcyjna polityka fiskalna lub monetarna.
Walka z inflacją podażową - zamrożenie jednego składnika kosztów, który wzrósł, np. płac.
Ad. 3.
Inercja inflacji polega na tym, że po wyeliminowaniu pierwszej przyczyny sprawczej, ceny dalej rosną (OPEC wycofała się z restrykcji, a inflacja dalej została).
Za inercję inflacji w dużej mierze odpowiedzialne jest wolne tempo dostosowań oczekiwań inflacyjnych.
Wpływa na to (wolne tempo) bogate doświadczenie gospodarcze (hipoteza samo-spełniającego się proroctwa); im większe, dłuższe doświadczenie gospodarcze, tym trudniej prowadzić politykę antyinflacyjną (przez bank centralny).
Urzędowe podwyżki cen w styczniu każdego roku w latach 90. w Polsce nie sprzyjały walce z oczekiwaniami inflacyjnymi.
Chroniczny deficyt budżetowy nie sprzyja walce z inflacją. Nie chodzi tu o jego poziom (wysokość), ale o możliwości sfinansowania go; im te możliwości są mniejsze, tym obawy, co do inflacyjnego sfinansowania deficytu budżetowego są większe np. podwyższenie podatków w przyszłości w Polsce bo nie można u nas finansować deficytu przez NBP.
W inflacji inercyjnej mamy przyczyny zarówno po stronie popytowej jak i kosztowej (podażowej); one wzajemnie się uzupełniają.
Wyszukiwarka