controlling finansowy - wykład 1 - 12.11.2011


Egzamin:

10 - 12 pytań teoretycznych wielokrotnego wyboru

2 - 3 zadania

Literatura:

  1. M. Sierpińska, B. Niedbała „Controlling operacyjny w przedsiębiorstwie” PWN

  2. E. Nowak „Controlling działalności przedsiębiorstwa” PWE

  3. K. Jędralska „Controlling w zarządzaniu przedsiębiorstwem międzynarodowym”

CONTROLLING JAKO SYSTEM ZARZĄDZANIA PRZEDSIEBIORSTWEM

Przesłanki powstania controllingu:

Tendencja wzrostowa kosztów stałych - wielki kryzys światowy w latach 30-tych związany z nadprodukcją. Koszty posiadania określonych zasobów wzrastają natomiast wielkością zmienną, nieprzewidywalną staje się popyt.

Tendencja zmienności, przemijalności, niepewność związana z zapotrzebowaniem wielkości produkcji

Koszty stałe - koszty bycia w gotowości - 50% - 60% kosztów całkowitych.

Dlaczego wzrastają koszty stałe ?

Klasyczny cykl życia produktu (technologia)

0x08 graphic
0x01 graphic

1 faza - wdrożenie - koszty przewyższają obroty; rosną koszty projektowania wyrobów, koszty sfery B + R (badań i rozwoju); próby, testy, badania popytu, charakteryzuje się ujemnym wynikiem finansowym, gdyż przedsiębiorstwo ponosi tylko koszty; rosną koszty marketingowe

2 faza - wzrost - w sektorach high technology - faza dynamiki wzrostu, gdy nie osiągamy jeszcze zwrotu; koszty przewyższają obroty; produkt wprowadzony na rynek

3 faza - dojrzałość - dodatni wynik finansowy. Nadwyżka przychodów jest wyższa od poniesionych kosztów w przedsiębiorstwie. Dzisiaj trwa bardzo krótko a wręcz się kurczy tzn., że cykl życia artykułu przypomina cykl życia produktów mody.

4 faza - starzenie się - produkt wypychany z rynku przez nowe produkty - ujemny wynik finansowy.

Przewaga wyższego rzędu - przewaga techniczno - technologiczna - jest to przewaga trudna do skopiowania. Technologia - suma wiedzy o metodach wytwarzania produktów.

W drugiej fazie duże znaczenie mają koszty pracy, które przestają być kosztami zmiennymi, a stają się kosztami stałymi w wyniku zmiany ich struktury.

Rosnące koszty zarządzania powodują iż przedsiębiorstwo poszukuje nowoczesnych metod zarządzania kontroli kosztów.

7 „S” - twarde i miękkie czynniki sukcesu:

Miękkie czynniki:

  1. Skills (umiejętności wiedza)

  2. Staff (załoga, ludzie, personel)

  3. Styl zarządzania (kierowania) - kultura zarządzania, kluczowe wartości tego zarządzania

Twarde czynniki:

  1. System planowania w przedsiębiorstwie - system formalnych technik związanych z ustalaniem celów, zadań

  2. Strategia - rozumiana jako sposób postępowania, metoda działania

  3. System informatyczny

Controling jest systemem kompleksowego skoordynowanego zarządzania organizacją (ciągłego monitorowania działań) zabezpieczającym satysfakcjonującą racjonalność formułowania i realizacji jej celów przybierających postać:

Controlling ma zabezpieczać proces racjonalnego formułowania i realizowania celów przedsiębiorstwa. Ma zabezpieczać racjonalność podejmowania i realizacji decyzji.

Wartość jest to pewna stopa zwrotu na kapitale przedsiębiorstwa.

Controlling bieżący - podejmowanie decyzji które zabezpieczają płynność

Controlling strategiczny (długookresowy) - skoncentrowany na wzrost wartości

0x08 graphic
0x01 graphic

Racjonalność (efektywność) decyzji ma 2 oblicza:

Kryterium satysfakcji - w decyzjach standardowych osiągamy (realizujemy) kryterium optymalności tzn. istnieje jedno rozwiązane związane z minimalizacją kosztów bądź maksymalizacją zysków. Decyzja jest satysfakcjonująca w danym przedziale.

Płynność bieżąca powinna się zamykać w przedziale <1.0 - 1,2>; zdolność do regulowania zobowiązań majątkiem obrotowym przedsiębiorstwa.

Podstawowa funkcja controllingu: zabezpieczanie, wspieranie racjonalności.

0x08 graphic
0x01 graphic

Zależność między wartością kapitału, niepewnością a ryzykiem

Niepewność - luka, niedobór informacji, wiedzy; cecha procesu podejmowania decyzji (procesu twórczego, myślowego). Paradoks: nie mamy pełnej wiedzy ale musimy działać (inwestować kapitał)

W rezultacie angażowania kapitału obarczonego niepewnością pojawia się ryzyko. Ryzyko to jest rezultat poruszania się w przestrzeni niepewności (niedoborze bądź nadmiarze informacji). Gdy informacja przewyższa zapotrzebowanie decydenta to też niepewność.

Interpretacja pojęcia „controlling”

ZNACZENIE

INTERPRETACJA

GŁÓWNI REPREZENTANCI

Filozofia zarządzania

Filozofia zarządzania obejmująca planowanie zorientowane na wyniki i nadzór/kontrolę

D. Hahn

Metoda zarządzania

Metoda zarządzania kładąca nacisk na planowanie i kontrolę wyników oraz motywowanie

M. Fisher

M. Sierpińska

B. Niedbała

A. Stabryła

J. Lichtarski

Instrument zarządzania

Ponadfunkcyjny instrument zarządzania, który powinien wspierać kadrę menedżerską w podejmowaniu decyzji i ich realizacji

H. Vollmuth

Proces sterowania

Proces sterowania zorientowany na wynik przedsiębiorstwa realizowany przez planowanie, kontrolę i sprawozdawczość

R. Mann

E. Meyer

J. Goliszewski

Element nowoczesnego zarządzania

Nowoczesna metoda zarządzania polegająca na tworzeniu i modyfikowaniu systemu planowania, konstytuowania mierników oceny i przygotowania informacji do podejmowania wyznaczonych celów

H. Błoch

J. Penc

E. Nowak

Podsystem zarządzania

Podsystem zarządzania wspomagający adaptację całego systemu, tworzący i koordynujący planowanie oraz kontrolę

P. Horvath

S. Marciniak

Forma decentralizacji zarządzania

Decentralizacja procesu decyzyjnego w przedsiębiorstwie może przybierać formę controllingu. Wymaga to zobiektywizowania odpowiedzialności za podejmowane decyzje

E. Nowak

System zarządzania

System zarządzania ukierunkowany na sterowanie działalnością przedsiębiorstwa z punktu widzenia określonych celów

E. Nowak

M. Bieniok

System wspomagania decyzji

System wspomagania kadry kierowniczej w procesie zarządzania, ukierunkowuje decyzje i działania decydentów na cele przedsiębiorstwa

S. Nowosielski

B. Haus

R. Bramsemann

Controlling do Europy jako metoda zarządzania został zaimportowany wraz z wejściem na rynek koncernów amerykańskich (lata 50-te). W Europie najlepiej controlling sprawdził się w: Niemczech, Austrii i Szwajcarii.

Cechy / typ controllingu

Controlling strategiczny

Controlling operacyjny

Cele

Wzrost wartości

Utrzymanie płynności

Orientacja

Otoczenie

Wnętrze przedsiębiorstwa

Charakter zadań

Słabo ustrukturyzowane

Dobrze określone/ wymierne

Funkcja

Antycypacyjna redukcja niepewności

Adaptacyjna redukcja ryzyka

Horyzont czasowy

Długookresowy

Średnio i krótkookresowy

Wymiary opisu strukturalnego controllingu

Rysunek 27

Dzisiaj z uwagi na wzrost różnorodności operacji (faz) tzw. łańcucha tworzenia wartości w przedsiębiorstwie, wzrasta ilość odmian controllingu. Wymaga się od zarządzających określonej wiedzy, umiejętności przez to wzrosło zapotrzebowanie na controlling tego procesu.

Tam gdzie o jakości w dużym stopniu decyduje proces wytwórczy dominuje controlling produkcyjny. (optymalizowanie skali produkcji, przepływów, cykli produkcyjnych). Controlling marketingowy - promocja, reklama produktu. Również wielkie korporacje które zatrudniają do kilku tyś. osób tam pojawia się zapotrzebowanie na controlling personalny. Integrującą formą powinien być controlling finansowy.

ZARZĄDZANIE PRZEZ CONTROLLING W SIECI WARTOŚCI (Struktura systemu controllingu)

0x08 graphic
0x01 graphic

Mamy pewne instrumenty, zasady i są cele funkcji. Przede wszystkim cele tak jak powiedzieliśmy zabezpieczenie wzrostu wartości która zaspokaja potrzeby interesariuszy (kapitałodawcy - akcjonariusze, określone grupy klientów, dostawcy, organizacje lokalne).

2 funkcje controllingu:

Filary controllingu:

Koszty transakcyjne - koszt pozyskania określonych produktów, części wyrobów, przedmiotów, które są poddawane transformacji w pewnych ogniwach … koszty koordynacji, koszty transakcji.

Controlling ryzyka - minimalizacja niepewności, dywersyfikacja kapitału (różnorodne lokowanie, inwestowanie w różnorodne rynki), przeniesienie ryzyka na inny podmiot (zarządzanie ubezpieczeniami).

Interpretacja systemu controllingu w organizacji sieciowej (Ramowy schemat elementów kształtujących system controllingu)

0x08 graphic
0x01 graphic

Misja - cel egzystencjalny firmy (po co istniejemy jako przedsiębiorstwo) - przydatność firmy dla otoczenia.

0x01 graphic

Z - zysk

K - kapitał

O - obrót

Z/K - rentowność kapitału

Z/O - rentowność obrotu

O/K - rotacja obrotu kapitału

Rentowność obrotu jest kompensowana rotacją obrotu do kapitału.

Wytwórcze sektory charakteryzują się wolną rotacją. Handel, usługi - większa rotacja ale mniejszy zysk.

Wykładnik umiejętności menadżerskiej (strategia zarządzania) - skracanie cyklu od momentu zainwestowania kapitału do momentu jego pozyskania.

Podejście pasywne - zorientowane na przeszłość - kontroler jako rejestrator

Podejście aktywne - zorientowane na przyszłość - nawigowanie, kontroler nawigator - będzie umiał działać w przestrzeni niedoboru informacji (wiedzy).

Nie ma przepisu na idealny projekt systemu controllingu w przedsiębiorstwie - jest to zdeterminowane czynnikami otoczenia (zmienność otoczenia: burzliwe, czy stabilne). Jakie jest tempo rozwoju - czynniki makroekonomiczne; czynniki wewnętrzne - czynniki mikroekonomiczne (wielkość przedsiębiorstwa, branża, gdzie sektor funkcjonuje), kultura.

Struktura organizacyjna - układ władzy i odpowiedzialności w przedsiębiorstwie, ład organizacyjny przedsiębiorstwa, wzajemne relacje, podporządkowanie.

Controlling z pozycji sztabowej

0x08 graphic
0x01 graphic

Controlling - system wspomagania decyzji.

Funkcja sztabowa - zwrócenie uwagi na funkcje doradcze. Zaleta: tzw. top menagment jest odciążony od bieżących problemów operacyjnych. Dla dużych firm - pozycja doradcza, sztabowa.

Przedsiębiorstwa średnie organizują controlling na pozycji liniowej czyli kontroler funkcjonuje na tym samym szczeblu co kierownicy innych wydziałów (marketingowiec odpowiada za produkcję i zaopatrzenie). Takie rozwiązanie powoduje przede wszystkim dużą adaptacyjność.

Controlling prowadzony z pozycji liniowej

0x08 graphic
0x01 graphic
Małe firmy (organizacje) - tu nie ma potrzeby do tworzenia działu controllingu - funkcję kontrolera decydenta powierzane są dyrektorowi, prezesowi firmy.

Do kontrolera przedsiębiorstwa należy:

Motto E. Meyera: „Jestem pierwszym sługą przedsiębiorstwa ale nigdy przedsiębiorstwo to ja” czyli nie powinno się łączyć kontrolera z procesem decyzyjnym.

Wymagania wobec kontrolera:

Controlling w strukturze dywizjonalnej przybiera z kolei formę trójszczeblową: centrala, dywizja (SJB) i spółka - córka.

Organizacja controllingu w strukturze dywizjonalnej

0x08 graphic
0x01 graphic

Controlling w macierzowej strukturze organizacyjnej

Rysunek 31

Controlling i zarządzanie

Rysunek 22

Controling finansowy wykład 1 12.11.2011

0x01 graphic

8

Wdrożenie

Wzrost

Dojrzałość

Starzenie się

Obrót

Upływ czasu

Efektywność organizacji

Podejście całościowe

Podejście systemowe

Efektywność operacyjna (krótkookresowa)

Efektywność strategiczna (długookresowa)

Wielkość zaangażowanego kapitału

SYSTEM CONTROLLINGU

Cele Zasady

Funkcje Instrumenty

Zabezpieczenie wzrostu wartości zaspokajającej oczekiwania interesariuszy

Orientacja procesowa (controlling procesów)

Metody podnoszenia wartości

Niepewność

Rosnące ryzyko

Decentralizacja i samocontrolling (self controlling)

Orientacja na interesariuszy (controlling komunikacyjny

Orientacja na relacje (controlling relacji)

Orientacja na opanowywanie niepewności i ryzyka (controlling ryzyka

Filary systemu

Misja i cele przedsiebiorstwa

Typologia filozofii controllingu

Typologia celów controllingu

Typologia systemów controllingu

Instytucjonalny Funkcjonalny

Wewnętrzny Zewnętrzny

Czynniki zewnętrzne wpływające na kształt controllingu

Czynniki wewnętrzne wpływające na kształt controllingu

Dyrekcja przedsiębiorstwa

Controlling

Marketing + zbyt

produkcja

Gospodarka materiałowa

Administracja

Dyrekcja przedsiębiorstwa

Controlling

Marketing + zbyt

produkcja

Gospodarka materiałowa

Administracja

Controlling centralny

Controlling dywizji 5

Controlling dywizji 1

Controlling dywizji 4

Controlling dywizji 3

Controlling dywizji 2

Controlling spółki - córki

Controlling spółki - córki

Controlling spółki - córki



Wyszukiwarka