Metodologia - wykłady

Własności poznania przygodnego-naukowego

Właściwości procesu poznania	Poznanie przygodne	Poznanie naukowe
Sposób poznawania zjawisk	Niezamierzone, okazjonalne, niesystematyczne	Zamierzone, planowane, systematyczne a zastosowanie naukowych metod badań naukowych
Warunki poznania	Dokonuje się w niedogodnych warunkach	Odbywa się w sprzyjających warunkach przy zastosowaniu technik śr pomocniczych
Sposób rejestrowania poznanych zjawisk	Przechowywanie poznanych zjawisk w pamięci	Systematyczne rejestrowanie poznanych zjawisk, prowadzenie dokumentacji badań
Używanie systemu pojęć	Pojęcia pochodzące z mowy potocznej	System pojęć naukowych opartych na określonych założeniach teoretycznych
Wyniki poznania	Niewyczerpujący opis powierzchowne określenie zależności	Dokładny opis i klasyfikacja badanych zjawisk, wykrycie mechanizmów ich funkcjonowania

Wiedza ma charakter konkretny, praktyczny.

Wiedza naukowa ma charakter abstrakcyjny- nauka dąży do budowy teorii i prawa naukowego.

Wiedza potoczna -j. potoczny- mało precyzyjny, nie jest wolny od ocen

Wiedza naukowa -j. nauki - powinien być wolny od ocen, język treści pojęciowej, systematyczność zdobywania wiedzy, eliminacja sprzeczności, dążenie do obiektywizmu

Wiedza potoczna - niesystematyczna pełna sprzeczności

Badania przyrodnicze	Badania społeczne
Do badań dobiera się jednostki którymi nie można manipulować	Jednostki zobligowane, podlegają manipulacji
Jednostki do badań pochodzą z życia, są brane bezpośrednio ze środowiska	Jednostki do badań nie są brane ze życia , tylko z aparatów losowych
Jednostki dobrane do badania same są przedmiotem badań bezpośrednio są przedmiotem zainteresowania	Jednostki do badań są generalizatorami źródeł ,same rzadko są badanymi obiektami
Obiekt badań jest stały	Obiekt badań jest bardzo często płynny, a wyróżnienie jednostek do badań jest trudne

Popper (falibilizm)-poznanie naukowe jest poznaniem prawy [prawda = pewność jednak Poper twierdził że nie są sobie równe] uważał że nauka nie powinna szukać pewność gdyż ludzie są omylni a z omylnością trzeba walczyć , zwracał uwagę , że nie powinniśmy przyjmować tego co ukazane- teorie- powinniśmy ja atakować, negować, mamy szukać prawdy nie pewności

Prawda- prawdą jest to co jest poznawczo-użyteczne i praktyczne

- prawdą jest to co jest , zgodność myśli, słów i czynów

- prawdą jest to co akceptuje moja grupa interesów

Russell i Popper- relatywizacja prawdy jest największą zdradą intelektualistów

Prawda (mądrość)- adekwatne odzwierciedlenie rzeczywistości

Nauka (funkcjonalnie ujęta)- zespół czynności poznawczych, w sposób uporządkowany, metodyczny, do osiągnięcia wiedzy o czymś

Nauka to system czynności badawczych , służących do poznania rzeczy i realizacji pewnych celów poznawczych. Jest to ogół zweryfikowanej wiedzy, wytwór określonych czynności badawczych obejmujących teorie , twierdzenia, hipotezy odnoszące się do badanego fragmentu rzeczywistości, uzasadnione, dostępne intersubiektywnej kontrolowalności, komunikatywności oraz są to techniki i metody prowadzące do obiektywnego poznania świata

Metoda- zespół reguł, wyznaczany na postępowanie działania w danej sprawie

Nauka- to uporządkowany zbiór zadań, które tworzą pewną wiedze, wiedza to musi być intersubiektywna.

Funkcje nauki:

1. Opisowa-deskryptywna- opis rzeczywistości

2. Wyjaśniajaca-eksplanacyjna

3. Pragmatyczna (predykacyjna) Predykacyjna- upodobnienie do mówienia

Polegliwy-opiekuńczy

Podział nauki:

1. Nauki formalne-ich przedmiotem jest myślenie człowieka i prawidłowość tego myślenie -logika, semantyka -oparte na prawidłach matematycznych

2. Nauki przyrodnicze-przedmiotem poznania jest natura, martwa i żywa, a celem teoretycznym jest ustalenie związków między zjawiskami- biologia, chemia, fizyka)

3. Nauki techniczne-zmierzające do zastosowanie w praktyce wyników badań przyrodniczych- genetyka , informatyka praktyczna

4. Nauki humanistyczne- szeroko rozumiane nauki o człowieku- dzialą się na:

• Teoretyczne

-nomologiczne- nauki o prawach rządzących rzeczywistością, zwłaszcza o prawach nauki

-idiograficzne-zajmują się ustaleniem faktów jednostkowych , opisem, wyjaśnieniem konkretnych zdarzeń (historia, geografia)

• Praktyczne

-polityczne- dorobek nauk politycznych i wprowadzanie elementów manipulacyjnych w praktyce

-socjotechniczne

Metody wnioskowania

-indukcyjna- proces wnioskowania, w którym wychodząc od obserwacji jednostkowych faktów dochodzimy do stwierdzenia ogólnego - od szczegółu do ogółu

-dedukcja- stanowi proces przechodzenia do stwierdzeń ogólnych do faktów jednostkowych- od ogółu do szczegółu

Klasyfikacja nauk

Nauka

formalne empiryczne społeczne:psychologia, historia, prawo

socjologia, ekonomia, filozofia

logika matema przyrodnicze

fizyczne biologiczne

Charaktystyka nauki

• Nauka nie ocenia co powinno istnieć lub nie

• Nauka dąży do zrozumienia dlaczego zjawiska istnieją i w jaki sposób funkcjonują

• Nauka uogólnia wnioski

• Nauka powiększa zasób wiedzy gdy akceptuje teorie potwierdzone empirycznie , natomiast odrzuca te które takiego potwierdzenia nie znalazły

• Nauka posługuje się takimi metodami które można stosować wieloktortnie by upewnić się że dane uzyskane do weryfikacji teorie są obiektywne

• Nauka poddaje teorie empiryczne ocenie, odrzucając je lub weryfikując o ile nie znajdują potwierdzenia faktów

Początkiem i końcem każdego poznania są fakty, ale żeby przewidzieć daną teorie, przewidujemu na drodze dedukcji ,,coś” i znowu do teorii.

Teoria dedukcja Potwierdzenie

Świat konstrukcji

Teoretycznych Sprawdzenie

--------------------------------------------------------------------------

Świat faktów empirycznych

Fakty Fakty

1. Opis teorii

2. Wyjaśnienie rzeczywistości

3. Przewidywanie w nauce

Poza nauką świat tłumaczy też religia, ideologia, własna intuicja pod względem intuicji jest ona b. Pożądana i niezbędna .Postmodernizm neguje nauka , stawia na intuicje

Najważniejszą wiedzą w nauce jest zrozumienie świata i gromadzenie wiedzy o nim. Narzędziem gromadzenia jest teoria , odpowiedz na pytanie ,dlaczego?” istnieje dane zjawisko i jak ono działa

Cechy teorii

-abstrakcyjność

-uniwersalność

-sprawdzalność- teorie (Popper) należy zaprzeczać, jeśli nie ma fałszu można ją uznać ale tylko do momentu gdy ktoś nie znajdzie zaprzeczenia

Sprawdzenie teorii

-Niektórzy uważają ,że należy ja potwierdzić, zbieranie faktów potwierdzających

-Popper- uważał że należy atakować teorie, szukać fałszywości

Spencer (XIX wiek- wiek rozwoju miasta)

W miarę rozwoju i powiększanie się społeczeństwa jego członkowie się różnicują a z czasem integrują

Hall

Dystans intymny- 10 cm

Dystans prywatny-30 cm

Dystans półpubliczny- ok. 3m

Dystans publiczny -powyżej 3m

Cztery pragmaty - wymiar subiektywny i obiektywny w nauce społecznej

SUBIEKTYWIZM OBIEKTYWIZM

-nominalizm (1)ontologia -realizm

-antypozytywizm (2)epistemologia -pozytywizm

-woluntaryzm (3)natura ludzka -determinizm

-ideograficzna (4)metodologia -nomotetyczna

PARADYGMATY POZYTYWISTYCZNE

1. Świat jest obiektywnym, istnieje niezależnie do podmiotu badającego. Składał się ze zdarzeń i zjawisk, które istnieje w sposób uporządkowany. Poprzez systemy obserwacji poprawne metody naukowe i bycie obiektywnym można odkrywać, wyjaśniać , kontrolować zdarzenia zjawiska .

2. Istnieje rozróżnienie pomiędzy podmiotem poznającym a pomiędzy subiektywnością człowieka a obiektywnością świata. Istnieje rozróżnienie pomiędzy faktami ( są obiektywne) i tworzą świat a wartościami ( są cechą człowieka i budują sferę jego subiektywności). Indywidualność badacza i jego sfera subiektywności nie mogą ingerować w proces odkrywania obiektywnej prawdy

3. Poprawność wiedzy- różni badacze powinni dochodzić do identycznych konkluzji dotyczących tych danych.

4. Świat społeczny jest podobny do świata przyrodniczego. Istnieje w nim porządek, przyczynowość wyrażające się w przyczynowo-skutkowych wzorach życia społ. Celem badań jest formułowanie ogólnych , uniwersalnych praw wyrażających badaną rzeczywistość. Cel jest identyczny dla nauk społecznych i przyrodniczych

5. Wszystkie nauki posługują się tą samą metodą badania. Nauki przyrodnicze i społ podzieją wspólna metodologie i logiczne reguły na których oparte są badania

6. Refleksja metodologiczna jest zajęciem niecelowym. Tak długo jak właściwe procedury metodologiczne są poprawnie stosowane w procesach eksploracji. Takie pyt. Nie muszą być rozważane

PRARADYGMAT INTERPRETATYWNY

1. Wiedza jest kreacją ludzkiego umysłu, nie istnieje na zewnątrz podmiotu poznającego czekając na odkrycie, należy przyjąć , że rzeczywistość jest kreowana w postrzeganiu jakim posługuje się badacz

2. Wiedza zmienia się nieustannie, nowe konstrukty dostarczają perspektyw uzasadniających nasze roszczenia do wiedzy

3. Wiedza ma charakter społeczny, jej rozumienie przyjmuje postać interpretacji w dokonywanych w obrębie

4. Wiedza jest jakościowa i ilościowa. Jakości charakterystyczne dla osób i faktów , zdarzeń rozumiane jako ich intersubiektywne, ilościowe są tak samo ważne jak zew. obiektywne opisy występujących podobieństw i różnic

5. Fakty , zdarzenia, ludzie podlegają ustawicznej zmianie, zadaniem badacza jest uchwycenie zmienności i stałości

6. Redukcja i zniekształcenie wynikające z analitycznego rozkładu faktów

7. Unikatowe, ukryte elementy wiedzy głębokiej mogą być ujawnione w stycznościach z badanym przedmiotem a nie obiektywnej zew, obserwacji, która jest następstwem odseparowania przedmiotu poznawawczego od badacza

8. Nadawaniu znaczeń , interpretacji kluczową role odgrywają wartości wyznawane przez badacza i badanych

9. Kreacja wiedzy jest dziełem badacza jako istoty ludzkiej

PRAGMAT KRYTYCZNY

1. Badanie naukowe są rodzajem praktyki społ osadzonej w kulturze, kultura jest autonomiczna i niezależna od sfery materialno- ekonomicznej. Autonomią powinna cechować się edukacja

2. Przedmiotem badań jest społeczny świat życia codziennego ludzi, Wszystkie fakty , procedury. Zjawiska, które go wypełniają są konstruktami społ, które są po ludzku zdeterminowane i rozumiane

3. Podstawowym składnikiem świata społ są jednostki, ludzie są potencjalnymi kreatorami, zdolni są do konstruktywnego współdziałania

4. Porządek społ, opiera się na sprzeczności , które są maskowane i ukrywane. Edukacja jest jednym z najważniejszych interesów wykorzystywanych do tego celu

5. Wiedza krytyczna rości sobie aspiracje do pełnienia f.oświeceniowej. Wytwarzając wiedze, jednostki ustawicznie poszerzają sferę komunikacji społecznej i buduje krytyczną i samokrytyczną refleksje. Jest ona elementem ich emancypacji z opresywnych warunków życia

6. Akceptując relatywizm wiedzy paradygmat krytyczny dopuszcza występowanie subiektywizmu poznawczego. Jego prawomocność legitymizuje nie tyle właściwa metoda co rezultaty

7. Badania orientacji krytycznej są aksjologiczne zaangażowane i wyrażane eksplituą wartości w których są podejmowane

Elementy procesu badawczego	Badania ilościowe	Badania jakościowe
Podstawy teoretyczne	-pozytywizm -neopozytywizm -orientacje pochodne -paradygmaty klasyczne	Socjologia humanistyczna ,rozumiejąca pochodne orientacje, paradygmatu interpetatywnego
Metodologia	Puryzm metodologiczny doążenie do obiektywności procedury badawczej, stosowanie tzw.schematu macierzystego	Eklektyzm, pluralizm narzedzi i podejść badawczych, dopuszczalniość alternatywnych rozwiązań ,, metodologiczny pluralizm, eksperymentowanie z metodami”
Dobór i wielkość	Losowy:warstwowy, warstwowy proporcjonalny: celowy, wielkie próby (reprezentatywne)	Cele;małe próby, arbitralne cele
Metody badawcze	-sondż diagnostyczny -obserwacja zew. -metoda historyczno-porównawcza	-obserwacja uczestnicząca -badanua terenowa
Techniki badawcze	-wywiad kwestionariuszowy -ankieta -arkusz obserwacji -testy psychologiczne i socjologiczne	-wywiad narracyjny, swobodny
Postawa badacza	Obiektywizm- badacz znajduje się na zewnątrz badanej zbiorowość, brak zaangażowania	-subiektywizm -otwartość badacza, wewnatrz badanej grupy -gotowośc do zmiany własne postawy
Kompetencje respondentów	-przedmiotowe i statystyczne traktowanie respondentów	uznanie podmiotowości respondentów wykorzystnie kompetecji badacza
Pozycja i rola badacza	-brak kontaktu z respondentami -kontakt pośredni (przez ankieterów) -postawy i systemy wartości badacza poznaje rzeczywistość poprzez doświadczenie respondentów	-,,detronizacja” badacza, bliski kontakt z respondentami, empatia, rbadacz jako terapeuta -gotowość do podjęcia działań grupowych -naturalne kontakty z respondentami
Relacja danych wypowiedzi	-standaryzacja wypowiedzi -kwestionariusze- nakiety, wywiad	-autonomiczność zapisów -rejestrowanie na taśmie magnetofononowej, video
Wartość wypowiedzi respondentów	-,,nauczenie” języka wypowiedzi -siatka pojęciowa badacza, posługiwanie się kodem rozwiniętym języka ,,kultury dominującej”	Zachowanie swoistych wyrażeń jezykowych
Sposób opracowania danych	-statystyczne opracowanie (ilościowe)	-transkrypcja wypowiedzi
Typ analiz danych	-analiza statystyczna-weryfikacja hipotez za pomocą testów statystycznych stosowanie współczynników regresji -korelacja analizy czynnikowej -programy komputerowe naliz socjologicznych	-analiza tresci badanych -budowa pół semantyczna

4

---