PRAWO CYWILNE.

Dr Tomasz Justyński

LITERATURA:

„Elementy prawa dla ekonomistów” - Wojciech Siuda

„Wprowadzenie do prawa dla ekonomistów”- B. Matysiak

„Prawo dla ekonomistów” - W. Górski, K. Wesołowski

„Prawo cywilne dla studentów administracji” - Zb. Szczurek

Prawo cywilne:

- ta nazwa wywodzi się z czasów rzymskich;

- ius civile - prawo obywateli,

- ius gentium - prawo narodów.

Prawo obywatelskie było stosowane do obywateli rzymskich, a prawo narodów było stosowane do obywateli imperium rzymskiego, którzy nie byli obywatelami Rzymu.

Prawo cywilne - to zespół norm regulujących stosunki majątkowe i niektóre stosunki osobiste pomiędzy równorzędnymi podmiotami.

Stosunki majątkowe - to te, które mają wartość ekonomiczną te, które dają się wyliczyć.

Stosunki niemajątkowe - to te, które nie maj ą wartości ekonomicznej. Stosunki osobiste nie mają wartości majątkowej. Prawo cywilne zajmuje się tylko stosunkami majątkowymi. Zajmuje się również tymi stosunkami osobistymi, z których wynikają stosunki majątkowe. Np. autor książki to tylko autor, ale wynikają z tego faktu korzyści majątkowe w postaci praw autorskich, w konsekwencji powiązane z majątkiem, jest autorem książki. Prawo do skopiowania książki - z tego wynikają autorskie prawa majątkowe.

Są to są normy, które regulują stosunki majątkowe równorzędnych stron. W prawie cywilnym zachodzi równorzędność podmiotów.

Np. kupujący - sprzedający wynajmujący - najemca

Prawo cywilne dzieli się na:

- Prawo cywilne materialne - to normy, które regulują prawa i obowiązki stron

- Prawo cywilne proceduralne - to określona procedura i właściwości organów, które rozstrzygają dane sprawy.

Prawo materialne ma swoją wewnętrzną systematykę dzieli się na pięć działów.

Jest to systematyka pandektowa i wywodzi się z prawa rzymskiego (pandekty - pięcioksiąg).

- część ogólna prawa cywilnego

- prawo rzeczowe,

- prawo zobowiązań,

- prawo spadkowe,

- rodzinne i opiekuńcze.

1. Część ogólna to część wspólna.

W części ogólnej uregulowane są zagadnienia wspólne dla wszystkich pozostałych części PC. W części ogólnej mówi się o tym kto może być podmiotem prawa cywilnego (o osobach fizycznych, prawnych, czynnościach prawnych, mówi się np. o: zawarciu umowy, oświadczeniu woli, wadach oświadczenia woli, błędzie pozorności, przedstawicielstwie, pełnomocnictwie, przedawnieniu itp. (darowizna pod przymusem, przedstawicielstwo - dokonywanie w imieniu innej osoby czynności prawnych).

2. Prawo rzeczowe

Reguluje prawo własności i inne formy korzystania z rzeczy, tylko takie, które zostało ukształtowane jako prawa bezwzględne, skuteczne dla każdego,

np. służebność - udostępnienie drogi dojazdowej, uprawniony to ten kto posiada prawo rzeczowe, najemca nie posiada prawa rzeczowego.

Inter parles

Erga ommes - między stronami - najem.

Inne prawa własności.

Prawo rzeczowe ograniczone;

- użytkowanie wieczyste,

- użytkowanie

- własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkaniowego,

- własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

- własnościowe spółdzielcze prawo do domu jednorodzinnego,

- hipoteka - kredyt pod zastaw,

- służebność (serwituty).

Własność to prawo rzeczowe nieograniczone, pozostałe to ograniczone formy własności.

3. Prawo zobowiązań

Reguluje stosunki prawne polegające na możliwości żądania przez jeden podmiot prawa cywilnego (np. wierzyciel) od innego podmiotu prawa cywilnego (dłużnik) ściśle określonego zachowania się.

Np. umowa pożyczki - prawo do zwrotu pożyczki, najem - żądanie zapłaty czynszu.

Wierzytelność - prawo żądania do określonego zachowania się dłużnika.

Dług - potrzeba zwrotu długu ze strony dłużnika.

4. Prawo spadkowe

Reguluje przejście praw i obowiązków majątkowych na inne podmioty po śmierci podmiotu prawa cywilnego.

Prawo spadkowe reguluje dziedziczenie w sposób:

- testamentowy - jeżeli jest pozostawiona wola dziedziczenia,

- ustawowy - jeżeli spadkodawca nie pozostawił swej woli.

System testamentowy pozwala zrealizować wolę spadkodawcy, jeżeli spadkodawca nie przewidzi zabezpieczenia spadkobiercy, należy się zachowek. np. Majątek zapisany został obcej osobie - kochance. Zachowek należy się od osoby obcej, tej, która została uposażona testamentem (połowa wartości).

Instytucja przyjęcia spadku. Jest to oświadczenie o tym czy przyjmuję spadek wraz ze zobowiązaniami, odrzucam lub ograniczam. Oświadczenie należy złożyć w ciągu 6 miesięcy, jeżeli legat nie złoży oświadczenia oznacza to, że przyjmuje się spadek w sposób prosty wraz ze zobowiązaniami.

5. Prawo rodzinne

Reguluje stosunki prawne wynikające z małżeństwa pokrewieństwa, opieki i kurateli. Reguluje sposób zawierania małżeństwa (w urzędzie lub w kościele),

Reguluje kwestie majątkowe, zarządu majątkiem, odpowiedzialność za długi, zaciągnięcie kredytu przez jednego z małżonków.

Intercyza - małżeńska umowa majątkowa, od dziesięciu lat coraz częściej praktykowana w Polsce.

Alimenty - uregulowane stosunki miedzy rodzicami a dziećmi i na odwrót.

Uregulowana jest adoptacja, przysposobienie dziecka.

Źródła prawa cywilnego

Źródło prawa występuje w dwu znaczeniach:

- podmiotowym (osoba lub organ który może prawo stanowić uchwalać - król, parlament),

- przedmiotowym, w znaczeniu norma prawa, przepis prawa.

W znaczeniu przedmiotowym źródłem prawa cywilnego jest Kodeks Cywilny, Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, Konstytucja, ustawy np. o gospodarce nieruchomościami, ustawa o najmie lokali, prawa autorskie, prawo spółdzielcze 1982 r, itp.

Kodeks Rodzinny i Kodeks Cywilny uchwalono w 1964 r. wszedł w życie l stycznia 1965 r.

Cześć ogólna prawa cywilnego

l. Wyróżniamy dwa podmioty prawa cywilnego są to:

- osoby fizyczne

- osoby prawne

Osoby fizyczne - to ludzie. Każdy człowiek jest osobą fizyczną. Posiada zdolność prawną. Zdolność prawna to potencjalna możliwość bycia podmiotem praw i obowiązków. To możliwość nabywania praw zaciągania zobowiązań, zdolność prawną maj ą wszyscy od urodzenia aż do śmierci. Występuje tu problem, który nazywa się - nasciturus.

NASCITURUS - nasciturus to osoba, która już istnieje a jest jeszcze nienarodzona. Posiada warunkową zdolność prawną. Warunek, to, że narodzi się żywy, wówczas może nabyć np. prawa spadkowe. Jakiś mężczyzna ma 2 dzieci umiera, 3 trzecie dziecko w drodze. Nie będąc narodzonym może otrzymać darowiznę, której właścicielem stanie się, gdy urodzi się żywy. Nasciturus może dochodzić swych praw również za szkody, których doznał przed urodzeniem (w przypadku urazu doznanego przy porodzie, winy lekarza - podanie leków, które wyrządziły szkodę). Dziecko lub opiekun może po urodzeniu żądać odszkodowania.

Śmierć - z chwilą śmierci wygasają prawa osobiste a majątkowe przechodzą na następców prawnych. Moment śmierci jest to moment śmierci mózgowej, definicja ta jest potrzebna dla potrzeb medycznych przy pobieraniu organów dla transplantacji, (podtrzymuje się sztucznie krążenie i oddech, aby pobrać żywe narządy z organizmu). Ważne jest określenie momentu śmierci również dla celów spadkowych. Np. w wypadku w odstępstwie kilku sekund ginie ojciec i syn, kto pierwszy, zależy od tego sposób dziedziczenia. Często występuje przypadek, kiedy nie ma ciała zmarłego a dla celów spadkowych potrzebne jest uznanie, że nastąpiła śmierć. Wówczas występuje się do sądu o:

a) stwierdzenie zgonu - nie ma ciała, nie ma aktu zgonu, np. na oczach wielu osób ktoś wpadł do kadzi z kwasem

b) uznanie za zmarłego - w przypadku zaginięcia, kiedy nie wiadomo czy żyje,

Uznać za zmarłego można w przypadku

1) zaginięcie,

2) upływ czasu.

Po 10 latach od zaginięcia osoby można ją uznać za zmarłą. Krótsze terminy mogą zaistnieć w przypadku katastrofy lotniczej, morskiej.

Nie można, uznać za zmarłego osoby, która nie ukończyła 23 lat.

Orzeczenia mają charakter:

- konstytutywny - np. orzeczenie rozwodu, to znaczy, że następuje zmiana stanu prawnego,

- deklaratoryjny - uznania, zgody, potwierdzają istniejący stan rzeczy.

Zdolność do czynności prawnych

Jest to możliwość nabywania praw i obowiązków, mocą podejmowania własnych czynności prawnych. Zdolność do czynności prawnych nie wszystkim przysługuje i uzależniona jest od:

- wieku danej osoby,

- ubezwłasnowolnienia.

Wiek - ukończone 18 lat, kobieta mając ukończone 17 lat może zawrzeć małżeństwo. Ograniczoną zdolność prawną posiada się w wieku od 13 do 18 lat. Natomiast do lat 13 nie posiada zdolności prawnej.

Osoby do 13 lat. Żadna czynność prawna z mocy prawa nie jest ważna - wyjątek mogą zawierać umowy w drobnych sprawach życia codziennego (za wyjątkiem np. kupna gazety, cukierków itp.).

Osoby od 13-18 lat. Takie osoby mogą dokonać czynności prawnych ważnych za zgodą rodziców. Bez rodziców jest to jest czynność kulejąca, uzyskuje ważność po potwierdzeniu zgody rodziców. Są wyjątki, kiedy taka osoba jest traktowana jakby miała pełną zdolność dokonywania czynności prawnych.

-, Jeżeli pracuje, może w ramach zarobku samodzielnie dysponować kwotą zarobku,

- Może dysponować przedmiotami majątkowymi oddanemu dziecku do swobodnej

dyspozycji (kieszonkowe).

Kiedy nie może dokonywać czynności prawnej?

Nie może sporządzić testamentu, nie może uznać dziecka,

Identycznie wygląda, kiedy osoba jest ubezwłasnowolniona. Generalnie, gdy mamy do

czynienia z osobą upośledzoną chorą psychicznie, umysłowo, wówczas ubezwłasnowolnienie

jest częściowe lub całkowite.

Częściowo ubezwłasnowolniona. Osobę traktuje się ją jakby miała lat 13-18 (opiekę sprawuje kurator).

Całkowite ubezwłasnowolnienie traktuje się jakby miała do 13 lat (opiekę sprawuje opiekun).

Nie każda osoba chora psychicznie musi być ubezwłasnowolniona.

Dobra osobiste

Są to pewne prawa, wartości bardzo ściśle związane z osobą człowieka podlegające ochrony prawa cywilnego. Art. 23 i 24 KC, jest to:

-zdrowie, wolność,

-cześć,

-swoboda sumienia nazwisko,

-pseudonim,

-wizerunek,

-nietykalność mieszkania

-tajemnica korespondencji itp.

Jeśli ktoś naruszy te dobra, ma do czynienia z konsekwencjami, osoba poszkodowana może żądać;

-zaniechania naruszeń,

-żądać dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków. W szczególności, aby złożyć odpowiednie w formie i treści oświadczenie (przeproszenie).

W przypadku szkody poniesionej przez poszkodowanego należy przeprosić, zapłacić odszkodowanie (jest to zadośćuczynienie, naprawienie szkody). Poszkodowany może żądać zapłacenia nawiązki, zapłaty na cel społeczny.

Osoby prawne

Jest to druga kategoria podmiotów prawnych, np. spółka z o. o.

Osoba prawna - jest to jednostka organizacyjna wyposażona przez normę prawną osobowość prawną.

Osobowość prawna - to jednostka organizacyjna posiadająca zdolność prawną, i zdolność do podejmowania czynności prawnych.

Zdolność prawna osób prawnych jest w zasadzie taka sama, jak osób fizycznych, są takie prawa, które może nabyć tylko człowiek (np. małżeństwo, dziecko itp.).

Zdolność do czynności prawnych jest też taka sama jak osób fizycznych. Zdolność prawna osób prawnych jest zawsze pełna. Osoby prawne powstają z chwilą wpisu do odpowiedniego rejestru.

Wyróżnia się trzy tryby powstania osób prawnych.

1) Tryb aktu organu państwa- w tym trybie osoba prawna powstaje z inicjatywy i w drodze wydania aktu prawnego przez organ państwa. Osoba prawna powstaje po wydaniu i uprawomocnieniu się aktu prawnego. Np. Uniwersytet.

2) Tryb koncesyjny- w trybie koncesyjnym osoba prawna powstaje z inicjatywy podmiotu który musi uzyskać koncesję na powołanie osoby prawnej. Koncesja - zgoda. W tym trybie powstają szczególnie ważne osoby prawne; banki, towarzystwa ubezpieczeniowe itp.

3) Tryb normatywny - tryb normatywny polega na tym, że założyciele zgodnie z obowiązującym prawem powołują osobę prawną i rejestrują osobę prawną w stosownym rejestrze.

- fundacje

- stowarzyszenia

- partie itp.

Jakie mamy osoby prawne:

- skarb państwa odpowiada za zobowiązania państwa,

- partie polityczne

- spółdzielnie

- zarejestrowane stowarzyszenia,

- fundacje

- kościoły, banki.

Osoby prawne posiadają dobra osobiste takie jak:

-cześć,

-nazwa,

-logo, symbol,

-tajemnica korespondencji.

Czynności prawne

Jest to instrument do nabywania praw i obowiązków.

Czynność prawna jest to stan faktyczny, w którego skład wchodzi przynajmniej jedno oświadczenie woli zmierzające do wywołania skutków prawnych, (nawiązanie, zmiana treści lub rozwiązanie stosunku prawnego).

Oświadczenie woli - jest to taki przejaw woli człowieka, który ma na celu wywołanie skutków prawnych. Nie każda wola jest oświadczeniem woli, np. zaproszenie na kawę nie jest, ponieważ nie wywołuje skutków prawnych.

Oświadczenie woli musi spełniać trzy warunki;

1.musi być możliwy do ustalenia sens tego oświadczenia - oświadczenie woli może być wyrażone w dowolny sposób: werbalnie, pokazanie gestu, milczenie, zachowanie itp. Jeżeli zachowaniu nadaje sens, to może być oświadczeniem woli.

2.musi być na serio - teatr, dowcip alkohol nie, ponieważ nie ma tym przypadku zamiaru wywołania skutku prawnego

3.musi być wolne od przymusu fizycznego - oświadczenie pod przymusem fizycznym lub psychicznym nie jest oświadczeniem woli. Jeśli jest przymus to nie ma oświadczenia woli.

Czynności prawne ze względu na ilość oświadczeń woli dzieli się na;

1.Czynności jednostronne to; testament, wypowiedzenie, ustanowienie pełnomocnictwa.

2.Czynności dwustronne (wielostronne) - to umowy, umowy wymagają przynajmniej dwu oświadczeń woli, przy umowach spółki występuje tyle oświadczeń woli ilu jest wspólników. Konsensus lub konsens - porozumienie, gdy umowa dochodzi do skutku. Dysensus lub dyspens - brak porozumienia, gdy umowa nie dochodzi do skutku.

3.Uchwały - to czynności wielostronne podejmowane większością głosów, nie wszyscy muszą się zgodzić.

Czynności prawne dzielimy również, gdy są dokonywane:

- nwrtis causa - te, które mają wywołać skutek na wypadek śmierci, np. testament.

- inter vivos - wywołują skutek prawny wśród żywych.

Forma czynności prawnych

Jest to postać, w jakiej czynność prawna przejawia się na zewnątrz np. werbalna, pisemna, milcząca itp.

Milczenie może być interpretowane jako oświadczenie woli. W sensie prawnym występuje wówczas, gdy nie robimy nic, np. w przypadku kontynuowania dostaw towaru pomimo wygaśnięcia umowy, dostawca zakłada wówczas, że wyrażamy zgodę na dalsze dostawy.

Inny przykład - umawiam się z dostawcą, że dostarczy mi kosmetyki na próbę, jeżeli w ciągu tygodnia nie oddam kosmetyku uważamy, że dokonałem zakupu. Przyjmuję dalej czynsz za lokal pomimo wygaśnięcia umowy.

Poprzez fakt dokonany -per facia condudentia - umowa zostaje zawarta.

Czynność prawną zawarcia umowy można dokonać w dowolnej formie, ustnej też. Przeniesienie własności nieruchomości pod rygorem nieważności aktem notarialnym.

1.Ad solemnitatem - pod rygorem nieważności.

2.Ad probationem - dla celów dowodowych.

3.Ad eventum - forma konieczna dla wywołania pewnych dodatkowych skutków.

Wady oświadczeń woli.

Istnieją cztery wady oświadczeń woli.

1.Brak świadomości lub swobody w powzięciu i wyrażeniu na zewnątrz oświadczenia woli - czynność prawna jest objęta tą wadą w przypadku istnienia choroby psychicznej osoby dokonującej czynności prawnej, w przypadku upojenia alkoholowego.

2.Pozorność czynności prawnej - pozorne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej wiedzą dla pozoru, czyli bez zamiaru wywołania skutków prawnych. Art. 82 K. C.

Np. strony umawiają się do sprzedaży budynku dla pozoru, tak, aby wierzyciele nie usiłowali ściągać długów od jednego z nich. Art. 83 K.C.

3.Błąd - jest to mylne wyobrażenie o rzeczywistości albo o treści złożonego oświadczenia woli. W wyniku błędu czynności prawnej istnieje możliwość uchylenia się od skutków tej czynności prawnej. Termin - l rok od momentu wykrycia błędu.

Nie zawsze można uchylić się od błędu, muszą być spełnione jednocześnie trzy przesłanki.

a) błąd musi być istotny- to taki, że gdyby nabywca wiedział o nim to nie doszłoby do czynności prawnej (nie zakupiłby fałszywego obrazu).

b) błąd musi dotyczyć treści czynności prawnej.

c) błąd musi być wywołany w sposób niezawiniony przez drugą stronę czynności prawnej.

Przykład - Fałszywy obraz - kopia

- Ad. b. Nie był to Rembrandt.

- Ad. c. Antykwariusz wiedział o błędzie, ale nie zareagował.

Jeżeli jednocześnie zachodzą trzy przesłanki, to można uchylić się od skutków czynności prawnej.

4.Groźba - zastrzeżenie, że w razie nie dokonania czynności prawnej grozi niebezpieczeństwo. Termin l rok od ustania groźby, nie dłużej jak 10 lat.

Art. 82 - 88 Kodeksu Cywilnego

Wykładania oświadczeń woli

Dochodzenie do istoty rzeczy, o co chodzi. Reguła: dochodzenie do obiektywnego znaczenia.. są dwa wyjątki:

1. przy testamencie, spadkodawca sporządza testament: „matka dziedziczy wszystko". Spadkodawca nazywa matką swoją żonę, trzeba wykazać, że chodzi o żonę. Chodzi o spełnienie właściwej woli testatora.

2. przy umowach. Należy zbadać zgodny zamiar stron, nie brać pod uwagę obiektywnego brzmienia umowy, strony zawierające umowę wiedzą, o co chodzi, nie istotne jest, co powiedzą osoby trzecie.

Np. sprzedaje malucha, którego nazywa mercedesem. Jeżeli obie strony są zgodne, co do tego, o co chodzi, transakcja kupna sprzedaży jest zawarta.

Zawarcie umowy

Stosowane są trzy tryby zawierania umów.

1) tryb ofertowy - w tym trybie umowa jest zawierana poprzez złożenie oferty przez oferenta oraz przyjęcie jej przez oblata, który decyduje czy przyjmie ofertę czy nie. Umowa jest zawarta, kiedy oblat przyjmuje ofertę i jest ważna w momencie przyjęcia jej. Związanie ofertą -jest to czas, w którym oferent nie może wycofać się ze złożonej oferty. Jak długo nie może się wycofać?

Najczęściej czas oznaczony jest w treści oferty. Jeśli nie jest wyznaczony to wówczas o tym terminie decydują okoliczności i sposób złożenia oferty. Jeżeli ofertę złożono korespondencyjnie to wiąże ona tak długo, jak długo trwa czas jej doręczenia. Oferta złożona ustnie wiąże tylko w trakcie rozmowy. Oferta przyjęta po terminie nie jest umową zawartą, ważną. Jeżeli oferta została złożona i przyjęta wówczas nie można samodzielnie zmienić warunków umowy. Jeżeli oblat, do którego skierowana została oferta, przyjął jaz założeniem zmian, jest ona traktowana wówczas jako nowa oferta.

Oferta -jest to stanowcza propozycja zawarcia umowy zawierająca przynajmniej istotne postanowienia przyszłej umowy, przedmiot i cena.

Istotne elementy tzw. Essentialia negoti - istotne postanowienia umowy.

Wszystkie istotne postanowienia można podzielić na:

1. essentialia negoti - elementy przedmiotowo istotne, co ma być sprzedane i za ile, (absolutnie konieczne).

2. accidenlalia negoti - elementy podmiotowo istotne,

3. naturalia negoti - elementy nieistotne. Takie elementy nie są zawarte w umowie, ale wypływają z ogólnie obowiązującego porządku prawnego, np. strona udziela rękojmi za sprzedane oferty.

Oferta musi zawierać - essentialia negoti - brak stanowi wadę zawarcia umowy. Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje skierowane do ogółu, poczytuje niejako ofertę, ale jako zaproszenie do rokowań. Z ogłoszenia nie wynika stanowcza wola zawarcia umowy, jest to oferta.

Oferta handlowa

Oferta handlowa - wystawienie towaru na widok publiczny z podaniem ceny w miejscu sprzedaży - jest ofertą.

Np. Cena na półce jest inna jak w komputerze, obowiązuje cena na półce.

Prawo oblata do przyjęcia oferty to prawo kształtujące, gdyż to on kształtuje warunki umowy.

2) tryb rokowania - tryb rokowania różni się od ofertowego tym, że nie ma żadnej sytuacji związania stron czymkolwiek. Rokowania podlegają na tym, że strony omawiają punkt po punkcie warunki umowy. Na etapie omawiania, umowa nie obowiązuje. Po uzgodnieniu wszystkich elementów umowy, po dojściu do porozumienia strony zawierają, podpisują umowę, od tego momentu jest ważna, obowiązuje. W tym trybie zwykle zawiera się umowy bardziej skomplikowane, np. umowy budowlane. Jeżeli strony zaczną pracę nad ofertą w jednym trybie, mogą przejść do innego trybu, np. z trybu ofertowego do rokowań.

3) tryb przetargowy - przetarg - jest to odmiana trybu ofertowego. Obok trybu ofertowego wyróżniony został przetarg.

Każdy przetarg ma 3 fazy:

a)Ogłoszenie o przetargu. W ogłoszeniu zawarta jest informacja, o jaką umowę chodzi, warunki uczestnictwa w przetargu, wadium (kwota na zabezpieczenie kosztów przetargu, dokonania umowy, selekcja uczestników), informacja o dalszym trybie postępowania.

b)Składanie ofert przez uczestników przetargu.

c)Wybór najkorzystniejszej oferty i poinformowanie o tym uczestników.

Przetarg ustny - nazywamy aukcją, licytacją.

W przetargu ustnym organizator rozpoczyna licytację, pyta o cenę. Przystępujący do przetargu licytują, składają oferty. Jak długo wiąże taka oferta? Do momentu, kiedy ktoś da korzystniejszą.

Przybicie - uderzenie młotkiem oznacza zawarcie umowy (nie zawsze).

Przy licytacji nieruchomości do zawarcia umowy należy sporządzić akt notarialny.

Przybicie - w tym przypadku jest to umowa przedwstępna.

Przetarg ustny jest bardziej czysty, klarowny. Występuje tu mniej podejrzeń o złym lub

stronniczym przeprowadzeniu przetargu.

Przetarg pisemny - odbywa się podobnie, następuje otwarcie złożonych na piśmie ofert.

Przetargi ogłasza się po to, aby wybrać najkorzystniejszą ofertę, uniknąć podejrzeń o korupcję

oraz aby sprzedaż odbyła się zgodnie z prawem. Jest mniej przejrzysty niż ustny.

Przetarg ograniczony i nieograniczony.

Przetarg ograniczony. W przetargu ograniczonym może wziąć udział każdy adresat który

spełnia określone warunki.

Przetarg nieograniczony. W przetargu nieograniczonym może wziąć udział każdy.

Inne przetargi.

Obligatoryjny - musi być zawarta umowa w formie przetargu.

Fakultatywny - może być, ale nie musi być ogłoszony.

Konsekwencje.

Przy przetargu obligatoryjnym konieczne jest ścisłe przestrzeganie procedury przetargowej. Np. trzeba określić tryb przetargu wg obowiązujących przepisów. Kodeks Cywilny Art. 70-74 przewiduje dwie możliwości, kiedy można odwołać, unieważnić przetarg (innych możliwości nie ma). Jeżeli sprzedaż jest sprzeczna z prawem, zasadami współżycia społecznego, ktoś stara wpłynąć na wynik przetargu.

Tylko w przypadku przetargu fakultatywnego organizator może zastrzec sobie, że może unieważnić przetarg bez podania przyczyn.

lex specjalis derogat legi generali - prawo szczegółowe uchyla prawo ogólne

Przedstawicielstwo - pełnomocnictwo

Przedstawicielstwo - to jest taka sytuacja, w której osoba nazywana przedstawicielem dokonuje czynności prawnej w imieniu i na rzecz innej osoby nazywanej mocodawcą albo reprezentantem a skutki prawne tej czynności dotykają bezpośrednio tego mocodawcy. Przedstawicielstwo istnieje wtedy, gdy jest umocowanie - uprawnienie do wykonania tych czynności. Np. kapitan statku jest przedstawicielem armatora.

Pod względem umocowania wyróżniamy dwa rodzaje przedstawicielstwa:

a) może być ustawowe - uprawnienie do dokonywania czynności prawnych wynika z przepisów prawa, nazwane umocowaniem ustawowym.

b) pełnomocnictwo - z woli reprezentowanego. Udziela się dowolnie. Przedstawicielstwa udziela się, ponieważ nie można jednocześnie być w wielu miejscach, również z innych przyczyn, choroba, wygoda. Również po to by umożliwić dokonywanie czynności prawnych, gdy sam nie może, np. upośledzony.

Inna sytuacja. Zastępstwo pośrednie tj. układ np. sprzedaż samochodu.

Zastępstwo pośrednie tj. układ np. przy umowie komisu.

Posłaniec - to osoba która przenosi cudze oświadczenie woli do innej osoby. Np. poczta.

Warunki skuteczności czynności prawnej dokonanej przez przedstawiciela:

1.zasada jawności przedstawicielstwa, każdy kto zawiera umowę musi wiedzieć z kim zawiera umowę.

2.istnienie umocowania i działania w jego granicach,

3.przedstawiciel ustawowy musi mieć zdolność do reprezentowania i pełną zdolność do podejmowania czynności prawnych.

4.pełnomocnik - wystarczy, że ma ograniczoną zdolność do wykonywania czynności prawnych. Pełnomocnictwo jest to zaufanie - stosunek zaufania.

Rodzaje pełnomocnictwa

1) ogólne - pełnomocnik ogólny może dokonywać najwięcej czynności prawnych, są wyjątki, np. nie może zawrzeć małżeństwa. Granicą działania są czynności zwykłego zarządu. To znaczy, może dokonywać wszelkich czynności, które stanowią zwykłą eksploatację rzeczy oraz wszelkie czynności, które służą utrzymaniu rzeczy w stanie niepogorszonym, np. utrzymanie domu, zlecenie naprawy przeciekającego dachu, zakup materiałów do remontu. Nie można wynająć komuś budynku, pokoju, chyba, że jest to hotel. Pełnomocnictwo ogólne musi być udzielone na piśmie pod rygorem nieważności.

2) rodzajowe - drugi rodzaj pełnomocnictwa ze względu na zakres, ma węższy zakres.

Rodzaj czynności prawnych, np. sprzedawca w sklepie

3) szczegółowe - jest to pełnomocnictwo do dokonania konkretnej czynności. Np. sprzedaż domu. Może być udzielone w dowolnej formie. Jeżeli wykonanie czynności wymaga szczególnej formy, pełnomocnictwo również musi być zawarte w sposób szczególny. Pełnomocnictwa wygasa w momencie wykonania zleconej czynności.

Rzekomy pełnomocnik - falsus procurator.

To znaczy, że nie było pełnomocnictwa, wygasło lub pełnomocnik przekroczył granice umocowania do dokonania czynności, dokonał czynności, do których nie był upoważniony. Takie umowy są nieważne chyba, że mocodawca potwierdzi umowę, wówczas nabiera ważności. Jeżeli pobrał towar bez pełnomocnictwa, trzeba go oddać ponadto naprawić szkodę, wyrównać straty. Jeżeli sprzedał samochód bez upoważnienia a kupujący nabył w dobrej wierze, to nie można już tego cofnąć. Istnieje ochrona nabywcy w dobrej wierze. Art. 169 K.C. mówi o warunkach które muszą zaistnieć aby skutecznie nabyć prawo do rzeczy od osoby która nie była uprawniona.

Warunki:

- rzecz musi być wydana

- dobra wiara nabywcy

- wpływ czasu, 3 lata od momentu kradzieży lub zgubienia rzeczy.

Warunki te muszą być spełnione łącznie.

W tych sytuacjach, kiedy mocodawca daje pełnomocnikowi dokument stwierdzający pełnomocnictwo, trzeba zadbać o to aby po wygaśnięciu pełnomocnictwa zabrać ten dokument.

Dalsze pełnomocnictwo - substytucja

Pełnomocnik ze względu na zajęcia, brak czasu udziela dalszych pełnomocnictw innemu pełnomocnikowi. Jest to dopuszczalne, gdy mocodawca zgodził się na to, w innym przypadku nie.

Np. adwokat, jeżeli ma rozprawy w kilku miejscach równocześnie, może udzielić pełnomocnictwa. Z istoty stosunku prawnego wynika, że z konieczności można udzielać dalszych pełnomocnictw. Każdy z dalszych pełnomocników może wykonać zlecenie np. sprzedaży domu.

Pełnomocnik dalszy nazywa się substytutem.

Mocodawca

Pełnomocnik

Pełnomocnik

Następni pełnomocnicy

Dalszego pełnomocnictwa udziela się, gdy;

- taka jest wola mocodawcy

- jeżeli przepis prawa tak stanowi

- jeżeli tak wynika z istoty stosunku prawnego

Prokura - prokurent

Pełnomocnictwa - prokury może udzielić spółka prawa handlowego. Jest to pełnomocnictwo handlowe. Pełnomocnictwo to ma bardzo duże uprawnienia, może dokonywać wszelkich czynności sądowych i poza sądowych z jednym wyjątkiem sprzedaży

i wydzierżawienia przedsiębiorstwa.

Rodzaje pełnomocnictwa ułożone są wg zakresu umocowania, najwięcej różnych czynności może dokonywać osoba, która pełnomocnictwo ogólne.

Przedawnienie

W prawie cywilnym, przedawnienie to skutek upływu czasu. Polega na tym, że po upływie wskazanego w ustawie czasu dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia. Generalnie jest to 10 lat, dla roszczeń wynikających z działalności gospodarczej oraz dla świadczeń okresowych 3 lata. Podstawą każdej cywilizacji jest zasada dotrzymywania umów

- pacia conservanta.

Powody skrócenia terminów przedawnienia:

1. Uporządkowanie stosunków prawnych. np. aby za długi dziadka nie odpowiadały wnuki.

2. Próba uniknięcia trudności dowodowych. Brak pamięci z powodu upływu czasu, brak świadków, mogą już nie żyć. Bieg przedawnienia 10 lat liczymy od momentu wymagalności świadczenia - czyli od dnia, w którym dłużnik miał oddać dług. Wierzyciel może żądać zwrotu długu a dłużnik może odmówić. W przypadku przedawnienia dłużnik ma prawo nie oddać długu, może przed sądem powiedzieć, że nie odda długu, ponieważ przedawniło się. Jeżeli dłużnik nie podniesie tego zarzutu wówczas sąd zarządzi zwrot długu. Jest to okoliczność uwzględniania na wniosek strony. Sąd nie może orzec przedawnienia bez podniesienia zarzutu ze strony dłużnika.

Roszczenia z działalności gospodarczej, przedłużony okres płatności i świadczeń okresowych przedawniają się w ciągu trzech lat. Chodzi o porządkowanie sytuacji prawnych, poza tym firmy jako profesjonaliści znają się na ściąganiu należności.

Świadczenia okresowe:

- czynsz najmu,

- alimenty,

te świadczenia przedawniają się w ciągu 31at.

Sąsiad sprzedaje sąsiadowi telewizor. Mija 5 lat, dochodzi do rozprawy sądowej, ten, który kupił mówi, że przedawniło się. Nie prawda, pierwszy nie prowadzi działalności gospodarczej 10 lat. Te terminy są terminami ogólnymi. Są jeszcze terminy szczegółowe. Zamieszczane są z reguły na końcu aktu prawnego gdzie zamieszczany jest zapis przedawnienia.

Bieg terminu przedawnienia zawiera jeszcze dwie sytuacje:

1. przerwa biegu przedawnienia jest wywoływana przez dwa zdarzenia wskazane w ustawie wytoczenie powództwa (każda czynność podjęta przed sądem, pozew o zasądzenie) przerywa przedawnienie, wówczas czas liczy się od początku.

2. zawieszenie biegu przedawnienia - jeżeli jest jakaś przeszkoda, wówczas przedawnienie nie biegnie. Przeszkoda, która powoduje rozpoczęcie liczenia czasu przedawnienia lub powoduje przerwę, są to;

- roszczenia dzieci przeciw rodzicom (przez czas trwania władzy rodzicielskiej),

- roszczenia małżonków przeciw sobie (przez czas trwania małżeństwa nie biegnie czas przedawnienia)

- opieka i kuratela

- jeżeli z powodu siły wyższej nie można dochodzić roszczenia, wówczas przez czas trwania tej siły czas przedawnienia nie biegnie.

Siła wyższa jest to zdarzenie zewnętrzne, którego nie można było przewidzieć ani któremu nie można zapobiec nawet przy największych staraniach. Np. powódź, huragan itp.

---